تپش قلب در خواب ، کابوسی برای اخلال آرامش شبانه

یکی از اختلالات رایج در خواب که می‌تواند به یک کابوس برای مبتلایان تبدیل شود، بروز تپش قلب در خواب است. داشتن تپش قلب نامنظم در خواب در صورت مرتبط بودن با بیماری‌های قلبی و عروقی احتمال بروز عوارض جدی چون ایست قلبی، سکته، نارسایی قلبی و غش کردن را افزایش می‌دهد، از همین رو ضروری است بیمار در اسرع وقت به بهترین دکتر متخصص قلب در تهران مراجعه کند.

هر گونه بی نظمی در ضربان قلب چه به صورت افزایش، کاهش و برهم خوردن ریتم ضربان قلب نامنظم می‌تواند منجر به احساس تپش قلب شود، که در روز و شب بروز کند، که می‌تواند علل مختلفی داشته باشد.

نکته حائز اهمیت آن است که بروز چنین مشکلی نیازمند مراجعه به متخصص قلب و انجام چکاپ کامل تخصصی است. ضروری است در صورت بروز هر نوع بی‌نظمی در ریتم قلب از خوددرمانی و استفاده از درمان‌های توصیه شده توسط افراد غیرمتخصص دیگر اجتناب نمایید.

تپش قلب در خواب نشانه چیست؟

قلب هر فرد بالغ در حالت نرمال، می‌تواند چیزی بین 60 تا 100 مرتبه در هر دقیقه ضربان داشته و با ریتمی منظم خون را به داخل عروق بدن پمپاژ می‌کند، به نحوی که انسان در طول روزمرگی خود متوجه این عملکرد قلب نمی‌شود.

 حال اگر به هر دلیلی این پمپاژها، از بازه نرمال خود فراتر بروند، انسان دچار ناآرامی شده و این ضربان‌ها را احساس می‌کند، به این وضعیت از عملکرد قلب، ضربان نامنظم قلب می‌گویند.

 افزایش تعداد ضربان‌های قلب زمانی غیرعادی بوده که بدون انجام فعالیت سنگین بدنی (مثل ورزش کردن، دویدن و …) اتفاق بیافتد.

در حقیقت تپش قلب یک نوع بی نظمی در عملکرد قلب است که ممکن است در بازه‌های زمانی چند ثانیه‌ای یا حتی چند دقیقه‌ای در طول  شبانه روز، حتی در خواب برای افراد اتفاق افتاده و آن‌ها را مضطرب و پریشان کند. داشتن ضربانقلب نامنظم در خوابترسناک‌ترین حالت تپش قلب است که برای یک فرد اتفاق می‌افتد.

پیش از صحبت در این خصوص ضروری است در مورد ضربان قلب نامنظم بدانیم. یکی از شایع‌ترین اختلالاتی که منجر به مراجعه افراد به متخصص قلب و عروق می‌شود، احساس تپش قلب در فرد است.

بیماران مختلف، توصیفات متفاوتی از ضربان قلب نامنظم خود به پزشک متخصص ارائه می‌دهند، بنابراین تشریح دقیق‌تر آن به پزشک، منجر به تشخیص صحیح‌تر علت تپش قلب در خواب توسط پزشک می‌شود.

زیرا بین روش‌های درمانی برای بیماری‌ها و عواملی که تپش قلب را ایجاد می‌کنند، تفاوت بسیار اساسی وجود دارد.
در حالت کلی منظور از ضربان قلب نامنظم، آن است که شخص ضربان قلب خودش را احساس کرده و متوجه غیرعادی بودن آن می‌شود.

تپش قلب در بیشتر موارد جدی نبوده و خود قلب با مشکل جدی روبرو نیست، اما علت وقوع آن، حتما باید توسط پزشک متخصص ریشه‌یابی شود.

تپش قلب در خواب باعث ترسیدن و آشفته شدن شخص می‌شود ولی اگر بیماری زمینه‌ای نداشته باشد، جای نگرانی‌ نیست. (مگر آن که این حالت به صورت مکرر و طولانی مدت رخ داده باشد)

هنگامی که شخصی دچار بی نظمی ضربان‌ قلب در طول خواب می‌شود، این اختلال در ضربان با بیدار کردن وی از خواب همراه بوده و احتمالاً فرد یک یا چند مورد از حالات زیر را تجربه ‌کند:

– احساس سریع تر شدن ضربان قلب

– احساس شدیدتر شدن و غیر عادی شدن شدت تپش‌ها

– احساس لرزش یا جابجایی قلب در قفسه سینه‌

– احساس اضافه یا کم شدن یک ضربان

– حتی در موارد شدید، این علائم به همراه تنگی نفس و یا درد در قفسه سینه ظاهر می‌شوند

دلایل بروز تپش قلب در خواب

عواملی همچون فعالیت‌های بدنی‌، بیماری‌های قلبی، واکنش های احساسی، عوارض برخی داروها و عوارض برخی بیماری‌های زمینه‌ای و … می‌توانند روی تعداد ضربان قلب تاثیر گذاشته و آن را از بازه نرمال (60 تا 100 ضربان در دقیقه برای افراد بالغ) خارج کرده و تعداد آن را  کاهش یا افزایش دهند.

بروز انواع مختلف تپش قلب در خواب نشانه چیست؟

تمام ضربان قلب‌هایی که در خواب اتفاق می‌افتند صرفا به معنای وجود یک عارضه یا بیماری قلبی نیستند و تنها بخش کوچکی از آنها جدی و خطرناک می‌باشند. در بسیاری از موارد این ضربان قلب‌ها با درمان‌های ساده برطرف یا کنترل می‌شوند.

اگر ضربان قلب نامنظم به صورت ناگهانی اتفاق بیافتد حتما نیاز به پیگیری و ریشه‌یابی دارد اما نه همه آنها، بلکه تپش قلب‌هایی که ریشه آنها به بیماری‌های زمینه‌ای یا مشکلات عملکردی قلب مربوط می‌شود.

علت تپش قلب در خواب می‌تواند به عوامل مختلفی مربوط باشد که خود معرف ریشه و نوع آن می‌باشند. انواع ضربان قلب نامنظمعبارت‌اند از:

• تپش نامنظم قلب در اثر واکنش‌های احساسی

استرس و اضطراب و در مجموع فشار‌های عصبی، شایع‌ترین دلایل بروز تپش قلب، خصوصا ضربان قلب نامنظم در خواب می‌باشند. (خیلی راحت با گرفتن یک نوار قلب یا اکوکاردیوگرافی و مشورت با پزشک، قابل تشخیص هستند)

• ضربان نامنظم قلب ناشی از بیماری‌ها یا اختلالات زمینه‌ای

گاهی اوقات عوارض برخی از بیماری‌ها یا مشکلات زمینه‌ای، موجب وقوع ضربان قلب نامنظم در انسان می‌شوند.
بعد از استرس و اضطراب، بیماری‌های کم خونی مزمن و پرکاری تیروئید شایع‌ترین علت تپش قلب در خواب هستند. (آیتم‌هایی چون تغییرات هورمونی، کاهش قند خون و یا فشارخون پایین و … نیز همگی در افزایش احتمال بروز ضربان قلب نقش دارند).

تپش قلبی که ناشی از پرکاری تیروئید یا کم‌خونی مزمن باشد، توسط یک آزمایش خون کامل (با برسی هموگلوبین خون و تست تیروئید) قابل تشخیص است.

• ضربان نامنظم قلب ناشی از سبک زندگی اشتباه

گاهی انجام دادن بعضی فعالیت‌ها یا خوردن بعضی مواد غذایی در طول روز، منجر به بروز ضربان قلب در طول خواب می‌شوند، به عنوان مثال:

کمبود آب در بدن،‌ کمبود منیزیم، خستگی بیش از حد بدن، خواب کم و نامناسب، مصرف بیش از حد چربی، قند، پرخوری پیش از رفتن به خواب (خصوصا قهوه و چای)، مصرف مواد محرک مانند نوشیدنی‌های انرژی زا، مشروبات الکلی،  قهوه،  چای سیاه، دخانیات و  مواد مخدر، مصرف نیکوتین و کافئین زیاد و …

• ضربان نامنظم قلب ناشی از تغییرات هورمونی زنانه (بارداری ، قاعدگی، یائسگی)

وقوع ضربان قلب در اثر تغییرات هورمونی در بانوان، خصوصا در دوران بارداری یک اتفاق رایج و شایع است که می‌تواند در زمان‌های مختلف (در خواب، در زمان استراحت یا فعالیت یا در طول روز و …) اتفاق بیافتد. حتی گاه این مسئله با تنگی نفس نیز همراه خواهد شد. (درصورت مشورت و در جریان گذاشتن پزشک، جای نگرانی ندارد)

• ضربان نامنظم قلب ناشی از فعالیت های بدنی

گاهی اوقات فعالیت‌های سنگین ورزشی در طول روز موجب خستگی فرد و بروز تپش قلب می‌شود.

•  ضربان نامنظم قلب ناشی از بیماری‌های قلبی-عروقی

آریتمی یا نارسایی‌های قلبی نیز خود می‌توانند موجب بروز ضربان قلب شوند به طوری که معمولا به صورت ناگهانی اتفاق افتاده و پس از گذشت مدت کوتاهی به صورت ناگهانی تمام می‌شوند (با گرفتن نوار قلب فوری و به موقع و معاینات پزشکی، قابل تشخیص هستند)

توجه : سوابق خانوادگی و ارثی نیز در احتمال بروز مشکلات قلبی و به طبع تپش قلب در خواب و … بسیار موثر است. 

• ضربان نامنظم قلب ناشی از عوارض برخی داروها

بعضی از داروها در انسان ایجاد ضربان قلب کرده یا آن را افزایش می‌دهند. مانند: بعضی از داروهای درمان سرماخوردگی و سرفه که حاوی ماده‌ای به نام پزودوافدرین می‌باشند و بعضی داروهای استنشاقی مانند اسپری‌های درمان آسم.

• تب

بالا رفتن دمای بدن (تب) هم در هنگام خواب، می‌تواند سبب افزایش ضربان و ایجاد ضربان قلب نامنظم در خواب شود.

تفاوت تپش قلب در خواب با آریتمی

آریتمی: معمولاً پزشکان واژه آریتمی را به بی نظمی‌های پایدار در قلب اطلاق می‌کنند که نشانه وجود یک بیماری ساختاری در ضربان قلب است. به صورت کلی افزایش گاه گاهی ضربان قلب ناشی از استرس و اضطراب به عنوان آریتمی طبقه بندی نمی‌شود.

به صورت کلی هر آریتمی می‌تواند باعث ضربان قلب در شب شود ولی هرگونه احساس ضربان قلب نامنظم در شب بیماری آریتمی محسوب نمی‌شود. (در آریتمی سرعت و شدت ضربان قلب هم می‌تواند بیشتر شود و هم کمتر)

در پاسخ به این پرسش که تپش قلب در خواب نشانه چیست باید بگویم خود نوعی بی نظمی در ضربان قلب است که عامل آن می‌تواند آریتمی یا عواملی دیگر باشد.

توجه: اگر احساس ضربان قلب نامنظم در خواب،  همراه با سرگیجه یا تنگی نفس یا حتی درد قفسه سینه باشد، یکی از احتمالات بر این است که این ضربان قلب ناشی از آریتمی است.

درمان تپش قلب در خواب

شخصی که تپش و بی نظمی ضربان قلب در طول خواب را تجربه می‌کند، در درجه اول باید در اسرع وقت به پزشک متخصص و یا فوق تخصص قلب و عروق که به شکل تخصصی در درمان تپش قلب در خواب تبحر دارد، مراجعه کند. مرکز تخصصی ما با همکاری با پزشکان متخصص قلب حاذق یکی از مراکز شناخته شده در درمان این حوزه محسوب می‌شود.

در صورتی که چنین ضربان قلبی را به شکل تکرار شونده در خواب احساس می‌کنید ضروری است در اسرع وقت به صورت اورژانسی به پزشک متخصص قلب مراجعه نمایید.

بررسی ریشه وقوع و نوع ضربان قلب در طول خواب میزان اهمیت آن را مشخص می‌کند. (پس از گرفتن شرح حال توسط پزشک، گرفتن نوار قلب، اولین قدم است که به تشخیص نوع و عامل ایجاد کننده آن بسیار کمک می‌کند)

اگر پزشک معالج تشخیص دهد که فرد احتیاج به نوار قلب دارد، دو حالت برای گرفتن نوار قلب امکان پذیر می‌باشد:
حالت اول: شخص حین مراجعه به دکتر، همان تپش قلبی مشابه با ضربانقلب نامنظم در خواب خود را دارد (ضربان قلب او دائمی یا طولانی باشد)، در این حالت از او نوار قلب ساده (کنترل ضربان قلب به صورت لحظه‌ای) گرفته می‌شود.

حالت دوم: اما اگر شخص حین مراجعه به دکتر ضربان قلب نداشت از او نوار قلب 24 ساعته یا بیشتر (کنترل ضربان قلب در یک  بازه زمانی مشخص) گرفته می‌شود که در صورت لزوم و به صلاح دید پزشک، بیمار یا در بیمارستان بستری می‌شود یا از دستگاه‌های قابل حمل ثبت نوار قلب برای او استفاده می‌کنند.

پس از آن که ریشه این ضربان قلب نامنظم در خواب توسط پزشک معالج و آزمایش‌های مربوطه مشخص شد، می‌توان درست‌ترین پلن درمانی را برای آن انتخاب و اقدام به درمان تپش قلب در خواب کرد.

تشخیص نادرست بیماری‌های مرتبط با ضربان قلب نامنظم می‌تواند تهدید کننده جان فرد باشد. ضروری است برای درمان چنین مشکلاتی به کلینیک‌هایی که به شکل تخصصی در حوزه تپش قلب در خواب فعالیت دارند مراجعه کرد.

از آنجا این مشکل با جان فرد مرتبط است، توصیه می‌شود به مجموعه‌های متخصص در این حوزه مراجعه نمایید. مرکز تخصصی و فوق تخصصی قلب ما در درمان موفقیت آمیز این حوزه سابقه درخشانی دارد.

تشخیص و ریشه‌یابی علت تپش قلب‌

برای تعیین علت تپش قلب در خواب ، بعد از مراجعه به پزشک‌، در قدم اول پزشک را در جریان شرح حال خود قرار می‌دهیم:

 بیشتر در چه ساعاتی از شبانه روز دچار ضربان قلب نامنظم می‌شویم

چه احساسات و حالاتی را در هنگام بروز تپش قلب تجربه می‌کنیم

چه مقدار طول می‌کشد که تپش قلبمان تمام شود

چند مرتبه در طول روز دچار ضربان قلب نامنظم می‌شویم

آیا خوابمان به مقدار کافی می‌باشد

آیا مواد تحریک کننده ای همچون (دخانیات و الکل و … ) مصرف می‌کنیم

آیا ورزش‌های حرفه‌ای و سنگین انجام می‌دهیم

چه بیماری‌های زمینه‌ای را دچار هستیم

چه داروهایی را در حال حاظر استفاده می‌کنیم

آیا در خانواده، شخصی مبتلا به بیماری‌های قلب و عروقی و مشابه داشته‌ایم

سپس پزشک، با توجه به شرایط عمومی ما و شرح حالی که از خود ارائه داده‌ایم، یک یا چند مورد از اقدامات زیر را انجام می‌دهد:

– نوار قلب ساده (لحظه ای)

– تست استرس

– نوار قلب ۲۴ ساعته (یا حتی بیشتر)

– سونوگرافی از قلب

– آزمایش خون کامل (چک کردن کم خونی ، تیروئید و …)

– الکتروکاردیوگرام (EKG): بررسی سیکنال‌های الکتریکی قلب (کنترل ریتم)

اقدامات فوق الذکر برای تعیین علت تپش قلب در خواب توسط پزشک اجرا می‌شود.

متدهای متداول در درمان تپش قلب در خواب

• ناشی از واکنش‌های احساسی (اضطراب و استرس):

 این گونه موارد با تجوبز داروهای نسبتا ساده و ورزش‌های آرامش بخش همچون یوگا و … و  همچنین اطمینان بخشی به شخص مریض و حتی در موارد خیلی حاد، با مداخله روان درمانی و روانپزشکی، به راحتی قابل درمان و کنترل می‌باشند.

در این حالت معمولا داروهایی نظیر قرص پرورپرانونول، قرص دیازپام ، قرص کلردیازپوکساید  و … تجویز می‌شوند.

• ناشی از کم خونی یا پرکاری تیروئید:

این گونه موارد هم با تجوبز داروهایی نظیر قرص آهن و یا داروهای تیروئید و کنترل یا درمان بیماریه زمینه‌ای، به راحتی قابل درمان و کنترل می‌باشند.

• ناشی از فعالیت‌های بدنی سنگین و سبک زندگی اشتباه:

با اصلاح سبک زندگی و انجام اصولی ورزش‌ها و استراحت و خواب کافی در طول روز، قابل برطرف شدن هستند.

•  ناشی از خود بیماری‌های قلبی عروقی:

در مواردی که آریتمی یا نارسایی‌ها عامل ایجاد کننده ضربان قلب نامنظم باشند، بسته به تشخیص نوع مشکل و صلاحدید پزشک متخصص، ممکن است نیاز به اعمال جراحی (نظیر ابلیشن یا سوزاندن رگ و …) باشد.

• تپش قلب ناشی از عوارض برخی داروها

در برخی موارد، می‌توان با مشورت با پزشک مربوطه، از داروهای جایگزین استفاده کرد.

اقدامات لازم در هنگام تپش قلب در خواب

اگر دچار  ضربان قلب نامنظم در خواب شدیم، اقدامات زیر به ما کمک می‌کنند:

– در قدم اول اگر چنین احساسی را برای نخستین بار تجربه می‌کنید و احساس سنگینی دارید باید حتماً پیش از هر گونه اقدامی خود بیمار یا همراه وی با اورژانس تماس بگیرید و وقت را تلف نکنید، چرا که تجربه چنین حسی برای بار نخست احتمالاً ناشی از یک بیماری جدی باشد.

– حفظ آرامش و صبر مهم‌ترین اقدام در مواجه با ضربان قلب نامنظم می‌باشد (چرا که این وضعیت معمولا و در بیشتر موارد امری موقتی و زودگذر است و در لحظه وقوع نباید به آن دامن زد)‌

– بهتر است بیمار دراز بکشد و حتما همراه خود را از وضعیت خود باخبر سازد

– شستن دست و صورت با آب سرد (حتی بازوها و گردن که محل عبور شریان‌های اصلی خون می‌باشند)

– انجام چند دم و بازدم عمیق به صورت منظم

در صورت طولانی یا شدید بودن تپش قلب در خواب و نداشتن هیچ سابقه پزشکی مرتبطی با آن، علاوه بر اقدامات فوق به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مراجعه کنید تا از شما نوار قلب گرفته شود.

درمان‌های خانگی تپش قلب در خواب

ضربان نامنظم قلب در طول خواب علامت بسیار مهمی است که می‌تواند نشان دهنده یک بیماری جدی باشد از همین رو ضروری است از هرگونه اقدام خودسرانه اجتناب کرده و در اسرع وقت به یک متخصص یا فوق تخصص قلب مراجعه کنید.

در صورتی که طبق تشخیص پزشک ضربان قلب شما پس از معاینه و گرفتن نوار قلب ناشی از استرس باشد می‌توانید از اقدامات ذیل برای بهبود مشکل خود استفاده کنید.

• زعفران : طلای قرمز یا زعفران، علاوه بر کمک به ایجاد حس نشاط و آرامش، کاهش دادن استرس و اضطراب، قلب و رگها را پاکسازی کرده و گرفتگی آنها را رفع می‌کند.

ماده‌ای به نام (سافرانال) که در زعفران وجود دارد،  می‌تواند اضطراب پنهان در افراد را کاهش داده و از سکته قلبی جلوگیری کند. همچنین ماده‌ای به نام (کروسین) در آن وجود دارد که باعث تقویت و عملکرد بهتر قلب می‌شود.

 افراد مبتلا به تپش قلب ناشی از اضطراب، تحت نظارت و مشورت با پزشک، می‌توانند از دمنوش زعفران، پیش از خواب کمک بگیرند. (زعفران ماده ای پر خاصیت، اما دارویی پر عارضه می‌باشد که در مصرف آن باید بسیار محتاط بود، خانم‌های باردار و افرادی که داروهای شیمیایی استفاده می‌کنند باید در مصرف زعفران با پزشک متخصص مشورت کنند)

• منیزیم : یکی از مواد مغذی که کمبودش در بدن، انسان را مستعد تپش قلب می‌کند، منیزیم می‌باشد.
  با قرار دادن خوراکی‌های نظیر (بادام زمینی، تخم کدو، شکلات تلخ، بادام درختی، اسفناج، جوی دوسر، تخم آفتابگردان، فندق ، جوی دوسر و …) در سبد غذایی روزمره خود، می‌توانید منیزیم کافی را برای بدنتان تامین کنید.

یک اشتباه رایج در خصوص ضربان قلب نامنظم در خواب

گاهی افراد در وضعیتی می‌خوابند که حس کردن ضربان خودشان را با تپش قلب اشتباه می‌گیرند‌:

• خوابیدن روی پهلوی سمت چپ که قلب به آن نزدیک تر است
• توجه به ضربان قلب در محیط های خیلی ساکت و آرام
• چسباندن دست ها یا بازوها به قفسه سینه و …

در این موارد احساس تپیدن قلب امری عادی و منطقی است، اما اتفاق تپش قلب از این جهت تمایز دارد که بدون اراده شخص، توجهش را به خود جلب می‌کند و حتی او را از خواب بیدار می‌کند.

موارد موثر در بروز تپش قلب در خواب

– ترسیدن و اضطراب بیش از حد

– راه رفتن و تنفس سریع (این موارد خود باعث افزایش ضربان قلب می‌شوند)

– فشردن قفسه سینه و گرفتن قلب (باعث می‌شود بیشتر تپش قلبمان را احساس کنیم)

عوامل تشدید کننده احتمال بروز تپش قلب در خواب

– ورزش‌های غیر اصولی و فشار آوردن به بدن

– پرخوری پیش از در ساعات پایانی روز

– به رختخواب رفتن  همراه با استرس و اضطراب زیاد

– خوردن کافئین و چای سیاه یا قهوه پیش از خواب

– غرق شدن در افکار منفی و دامن زدن به تنش‌های عصبی روزمره

عوامل کاهش دهنده احتمال بروز تپش قلب در خواب

– ورزش منظم و سبک و خوردن آب کافی در طول روز

– دوری از فعالیت های سنگین بدنی در طول روز

– تمرین آرامش و مدیتیشن در طول روز

– پرهیز از مصرف مواد محرک (سیگار ، الکل ، قهوه و …)

نتیجه گیری

تپش قلب در خواب نشانه چیستسوالی که شما را به خواندن این مقاله هدایت کرده است. اگرچه بی نظمی ضربان قلب در طول خواب به پیگیری و ریشه یابی نیاز دارد، اما در اکثر موارد بی‌خطر بوده و جای نگرانی نیست. تنها کافیست با حذف کردن عوامل محرک و تغییر سبک زندگی و پرهیز از استرس و اضطراب، از قلب خود مراقبت کنیم.

هرچند گاهی علت تپش قلب در خواب می‌تواند جدی باشد و ریسک سکته و ایست قلبی، غش کردن و نارسایی را بالا ببرد از همین رو بدون نادیده انگاشتن کوچکترین علامت در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه نمایید. نکته حائز اهمیت تپش قلب در خواب اجتناب از هرگونه خوددرمانی با روش‌های توصیه شده در اینترنت است، چرا که می‌تواند به عواقب جبران ناپذیری منتهی شود و نشانه اولیه یک بیماری جدی باشد که تشخیص درست می‌تواند جان فرد را نجات دهد. کلینیک ما یکی از باسابقه‌ترین و دقیق‌ترین کلینیک‌ها در تشخیص، پیشگیری، جلوگیری از بازگشت و درمان تپش قلب در خواب است