راههای تشخیص واریس چگونه است؟ آشنایی با روش‌های به‌روز و پیشرفته تشخیص واریس ما را یک‌قدم به درمان بهتر و آسان‌تر این بیماری نزدیک می‌کند و همین باعث می‌شود که فرایند تشخیص، پیشگیری از واریس و درمان آن برای متخصصان راحت‌تر و برای افراد مبتلا نیز امیدبخش باشد.
قبل از تصمیم‌گیری، در مورد روش درمانی مناسب معمولاً سونوگرافی و دیگر روشها یکی از راههای تشخیص واریس می‌باشد انجام می‌شود تا رفلاکس وریدی مشخص شود، و معلوم شود که در واقع بیمار واریس شدید دارد و نیاز به انجام روش‌های درمانی برای نجات از درد پا و سنگینی است. تشخیص واریس معمولاً موضوعی ساده نیست و باید توسط یک دکتر واریس پا انجام شود. در این محتوا سعی کردیم شما را با روش‌های تشخیص واریس آشنا کرده تا بتوانیم در این راستا قدمی مثبت و سازنده برداریم با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
راههای تشخیص واریس و زمان مراجعه به پزشک
قبل از هر چیز باید بگوییم که هرگونه بروز درد و ناراحتی و گرفتگی عضله پا نمی‌تواند به معنای واریس باشد. بااین‌حال خوب است که برخی از علائم وجود واریس را بدانید و در صورت مشاهده آن‌ها به پزشک مراجعه کنید. اگر به مدت طولانی احساس درد و خستگی و سوزش در پاها می‌کنید و با استراحت‌کردن این احساس برطرف نشد و یا بدتر شد زمان آن رسیده که به پزشک مراجعه کنید.
علاوه بر این موارد، تورم، قرمزی و بیرون‌زدگی رگ‌های آبی و بنفش از زیر پوست که به‌راحتی با چشم قابل‌مشاهده هستند می‌توانند دال بر وجود واریس در شما باشند. گرفتگی عضله پا به مدت طولانی‌مدت نیز می‌تواند نشانه واریس باشد.
گرفتگی عضلات پا اگر با استراحت‌کردن بهتر نشود و ادامه‌دار باشد می‌تواند نشان‌دهنده گردش خون ضعیف در پا باشد که این خود نشانه‌ای از وجود واریس است. پس از مشاهده این علائم نباید به‌هیچ‌عنوان در مراجعه به پزشک تأخیر کنید. هر روز که می‌گذرد اوضاع بدتر خواهد شد و عوارض واریس مشهودتر می‌شوند.
تشخیص واریس از طریق بررسی سوابق پزشکی و گفت‌وگو با بیمار
برای تشخیص واریس همیشه هم نیازی به انجام آزمایش‌ها و تصویربرداری‌های حرفه‌ای وجود ندارد و گاهی با چند دقیقه گفت‌وگو با بیمار، پزشک به وجود واریس پی خواهد برد. عوامل بسیاری در ایجاد واریس نقش دارند اما یکی از مهم‌ترین این عوامل قطعاً وراثت است. جامعه پزشکی بر سر این موضوع اتفاق‌نظر دارند که تقریباً عامل وراثت تأثیر ۵۰ درصدی در ایجاد واریس دارد.
بااین‌حال پزشک ممکن است فقط به همین عامل اکتفا نکرده و از بیمار بخواهد آزمایشاتی را به انجام برساند. علاوه بر این در اولین جلسه گفت‌وگو با بیمار سؤالاتی در خصوص مدل سبک زندگی و شغل بیمار پرسیده می‌شود چرا که همان‌طور که در مقدمه به این موضوع اشاره نمودیم افرادی که در شغل‌هایی مشغول به فعالیت هستند که مجبورند ساعات طولانی بنشینند و یا بایستند بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به واریس قرار دارند. درهرصورت عامل واریس هرکدام از این موارد که باشد به‌راحتی با روش‌های درمانی مناسب برطرف خواهد شد و جای نگرانی نیست.
تشخیص واریس با معاینه فیزیکی
پس از بررسی سوابق پزشکی و پرسیدن سؤالاتی در خصوص وجود شرایط زمینه‌ای پزشک شروع به معاینه فیزیکی پای آسیب شما دیده می‌نماید. پزشک در معاینه فیزیکی به دنبال یک سرنخ برای تشخیص وجود واریس است و به علائمی همچون تورم و برآمدگی غیرعادی، قرمزی و یا تغییر رنگ غیرعادی پوست ناحیه پا و همچنین رگ‌ها، پیچ‌خوردگی رگ‌ها و نمایان‌شدن رگ‌ها بسیار توجه می‌کند.
در این مرحله پزشک از دستان خود برای لمس توده‌های برآمده پا و همچنین بررسی رگ‌ها استفاده می‌نماید تا بتواند سیاهرگ‌ها را در زمانی که بیمار در حالت ایستاده و یا خوابیده است بررسی کند. این مرحله بسیار مهم و حیاتی است چرا که نتایج این مرحله است که مشخص می‌کند پزشک برای تشخیص دقیق‌تر چه نوع آزمایش و یا عکس‌برداری را برای شما تجویز خواهد کرد و بهترین روش و برنامه درمانی برای شما چه چیزی است؟
نحوه تشخیص واریس پا با آزمایش‌های پزشکی
زمانی که برای تشخیص و درمان واریس به پزشک مراجعه می‌کنید در قدم اول سوابق پزشکی شما به شکل دقیق بررسی می‌شود و سؤالاتی در باب شغل و میزان فعالیت روزانه از شما پرسیده خواهد شد. متأسفانه در اغلب اوقات اطلاعات کافی و دقیقی به دست پزشک نمی‌رسد و ایشان مجبور به انجام آزمایشاتی برای تشخیص می‌شوند. این آزمایش‌ها شامل این موارد هستند:
آزمایش ترندلنبرگ برای تشخیص واریس
یکی از روش‌های تشخیص‌دادن واریس انجام آزمایش ترندلنبرگ است. این آزمایش برای بررسی رگ‌های وریدی شما انجام خواهد شد و برای تشخیص‌دادن واریس بسیار کمک‌کننده است. از طریق این آزمایش همچنین پزشک می‌تواند تشخیص دهد که شدت عارضه واریس چقدر است؟ در عارضه واریس دریچه‌های رگ‌ها دچار آسیب می‌شوند و پزشک با کمک این آزمایش می‌تواند متوجه شود که دقیقاً در کدام قسمت از رگ، دریچه واریس دچار نقص و آسیب شده است؟
فرآیند کار در این آزمایش بدین صورت است که فرد به‌صورت طاق‌باز دراز می‌کشد و پایی که دچار درد و ناراحتی شده است بالا آورده می‌شود. سپس پزشک یک شریان‌بند را به‌دور ناحیه کشاله ران می‌بندد تا سیاهرگ در ناحیه‌ای که دچار آسیب شده است کاملاً بسته شود و خون سیاهرگ بتواند در وضعیتی که پای فرد در بالا قرار گرفته شده است از درون رگ تخلیه شود.
بعدازاین فرآیند و زمانی که فرد به حالت و وضعیت قبلی خود برمی‌گردد، نحوه پُرشدن سیاهرگ‌های پای آسیب‌دیده از خون بادقت ارزیابی می‌شود. شریان‌بند هنوز به‌پای بیمار بسته است و در این حالت اگر سیاهرگ‌های عمیق پای او در کمتر از یک دقیقه از خون پُر شود نشان می‌دهد که فرد از سلامتی برخوردار است. بااین‌حال اگر رگ‌های سطحی در زمانی که شریان‌بند به‌پای بیمار متصل است سریعاً پُر از خون شود یک وضعیت کاملاً غیرطبیعی است که نشان می‌دهد سیاهرگ‌های واریسی در پای فرد وجود دارند.
سونوگرافی دوپلکس برای تشخیص واریس پا
ممکن است پزشک شما برای بررسی‌کردن وضعیت گردش و جریان خون در بدن تشخیص دهد که باید سونوگرافی دوپلکس انجام شود. با کمک این سونوگرافی پزشک می‌تواند همچنین به وجود لخته‌های خونی در رگ نیز پی ببرد. سونوگرافی دوپلکس نوعی تکنیک عکس‌برداری است که از تلفیق دو متد سونوگرافی مرسوم و سونوگرافی داپلر به وجود آمده است.
در سونوگرافی به روش معمول از امواج صوتی استفاده می‌شود. در واقع امواج صوتی ابزار کار اصلی در این روش هستند و قادر هستند که تصویری از ساختارهای داخلی بدن که شامل سیاهرگ‌ها هستند ایجاد کنند و به نمایش بگذارند. این امواج صوتی همچنین قادر هستند که مسدودکننده‌ها و موانع موجود بر سر راه جریان خون را نشان دهند.
در سونوگرافی داپلر نیز از مکانیزم امواج و فرکانس‌های صوتی برای بررسی نمودن حرکت و جریان خون در بدن استفاده می‌شود. با تلفیق این دو نوع روش تصویر کاملی از سیاهرگ‌ها ایجاد می‌شود که می‌تواند در تشخیص درست واریس بسیار مؤثر باشد.
در این آزمایش پزشک وسیلة خاصی را بر روی ناحیه آسیب‌دیده پا به حرکت درآورده و عقب و جلو می‌کند و در این فرآیند امواج صوتی از وسیله‌ای که بر روی پوست در حرکت است ساطع شده و به درون بدن انتقال داده می‌شوند و بازتاب آن دریافت می‌شود.
در این آزمایش یک سیستم کامپیوتری نیز در کنار پزشک قرار دارد تا نتایج برگشت و بازتاب امواج صوتی را به‌صورت یک تصویر ارائه نماید تا پزشک بتواند به‌وسیله آن تشخیص‌دادن واریس بپردازد. این آزمایش بدن‌درد و ناراحتی بوده و حدود نیم ساعت به طول می‌انجامد. پس از انجام آزمایش شما بلافاصله قادر خواهید بود که به وضعیت عادی خود برگردی.
تشخیص واریس با کمک آزمایش پلتیسموگرافی
آزمایش پلتیسموگرافی یکی دیگر از آزمایش‌های پزشکی تخصصی است که در تشخیص‌دادن علائم واریس و شدت
آن به پزشک کمک بسیاری می‌نماید. این آزمایش را اگر بخواهیم با دو آزمایش قبلی مقایسه کنیم باید بگوییم که کم تهاجمی‌تر است و قادر است تا تغییرات حجم خون و فشارخون را در بافت بدن اندازه‌گیری و ثبت می‌نماید. همچنین این آزمایش قادر است تا موانع موجود در جریان شریان‌ها و در مسیر حرکت خون را نیز تشخیص دهد.
البته لازم است گفته شود که این آزمایش معمولاً برای افرادی استفاده می‌شود که دچار علائم خفیف واریس هستند. پزشک مربوطه برای افرادی که دارای علائم شدید واریس هستند از یکی از دو آزمایش قبل استفاده می‌کند و از این آزمایش تنها به‌عنوان آزمایش مکمل استفاده می‌کند.
روش تشخیص واریس پا با کمک عکس‌برداری
افرادی که به واریس مبتلا هستند معمولاً کمتر پیش می‌آید که به عکس‌برداری نیاز داشته باشند. تمامی آزمایش‌های معرفی شده در فوق برای تشخیص وجود موانع در شریان‌ها و مسیر حرکت خون مبتلا هستند کافی هستند اما بااین‌حال گاهی در موارد پیشرفته‌تر نیاز به آزمایش‌های عکس‌برداری وجود دارد. به‌صورت کلی این روش‌های عکس‌برداری‌ها برای آن دسته از بیمارانی ضرورت پیدا می‌کند که برای درمان واریس احتیاج به جراحی دارند. انواع عکس‌برداری‌ها به شرح زیر است
عکس‌برداری ونوگرام و ونوگرافی برای تشخیص واریس
سونوگرافی یک مدل عکس‌برداری است که در این فرآیند ابتدا یک محلولی به درون سیاهرگ تزریق می‌شود و سپس تصاویری از سیاهرگ گرفته می‌شود که در این عکس‌ها مسیر و فرآیند جریان خون نمایان است. با کمک محلول تزریق شده به سیاهرگ و تصویرهای گرفته شده می‌توان وضعیت سیاهرگ‌ها را بررسی کرد.
عکس‌برداری به روش ونوگرام یا همان ونوگرافی علاوه بر اینکه قادر است به‌خوبی وجود واریس را تشخیص دهد، برای تشخیص مشکلات مربوط به سیاهرگ‌های ناحیه لگن آقایان نیز کاربرد دارد. ونوگرام عکس‌برداری کاملاً بی‌خطری است اما به‌صورت کلی خیلی قادر نیست اطلاعات کافی و جامعی را در اختیار پزشک مربوطه قرار دهد.
سی‌تی‌اسکن و‌ام آر آی برای تشخیص واریس
سی‌تی‌اسکن و اما آر آی نیز دو روش تشخیص واریس پا هستند اما تنها برای تشخیص‌دادن واریس‌های خفیف و ساده کاربرد دارند و معمولاً خیلی کم مورداستفاده قرار می‌گیرند چرا که روش‌های شرح داده شده در فوق همگی برای تشخیص کافی هستند. روش سی‌تی‌اسکن و‌ام آر آی تنها برای تشخیص وجود موانع در سیاهرگ و مسیر جریان خون مفید هستند.
عکس‌برداری از سیاهرگ‌های واریسی به روش سی‌تی‌اسکن و روش ام‌آرآی هر دو جزو متدهای غیرتهاجمی عکس‌برداری محسوب می‌شوند. در تصویربرداری‌ام آر آی از فرکانس و امواج رادیویی استفاده می‌شود و تصاویر دقیقی از رگ‌ها و بافت موجود در اطراف آن به پزشک ارائه می‌شود و پزشک می‌تواند با کمک این تصاویر به وجود هرگونه مانع و یا ناهنجاری در رگ پی ببرد.
در طول عکس‌برداری به روش ام‌آرآی فرد بیمار بر روی میزی دراز می‌کشد و سپس به درون دستگاهی تونل مانند انتقال داده می‌شود. درون این دستگاه به‌اصطلاح تونل شکل یک میدان مغناطیسی وجود دارد و امواج رادیویی در آنجا اقدام به گرفتن تصاویر از رگ‌های بیمار می‌نمایند و در نهایت این تصاویر برای تجزیه‌وتحلیل و ارزیابی در اختیار پزشک قرار خواهند گرفت.
در روش سی‌تی‌اسکن از اشعه ایکس برای عکس‌برداری استفاده می‌شود. در طول این عکس‌برداری فرد بیمار مجدد مانند روش ام‌آرآی روی میز دراز می‌کشد و سپس به داخل یک دستگاه منتقل می‌شود. این دستگاه با کمک اشعه ایکس اقدام به‌عکس گرفتن از رگ‌ها و بافت‌های آن می‌نماید و این تصاویر به پزشک کمک می‌کند تا به تشخیص وجود ناهنجاری در رگ‌ها بپردازد.
تشخیص واریس پا با استفاده از آزمایش خون
به‌صورت کلی آزمایش خون نمی‌تواند کمکی به تشخیص‌دادن واریس پا نماید چرا که امکان بررسی وضعیت سیاهرگ‌ها و شریان‌ها را به پزشک نمی‌دهد. تشخیص دقیق واریس فقط از طریق آزمایشاتی همچون سونوگرافی، آزمایش ترندلنبرگ، سی‌تی‌اسکن، ام‌آرآی و… ممکن خواهد بود.
بااین‌حال ممکن است پزشک برای بررسی سلامت و شرایط عمومی بدن فرد آزمایش خون را گاهی تجویز نماید. گاهی هم آزمایش خون برای ارزیابی نمودن وضعیتی همچون ترومبوز و یا بیماری شریان محیطی که علائمی شبیه به واریس دارد استفاده می‌شود. علاوه بر این پزشک گاهی می‌خواهد به علت ایجاد واریس در فرد پی ببرد.
گفتیم که واریس در زنان معمولاً بیشتر از مردان اتفاق می‌افتد و یک دلیلش هم مربوط به‌هم‌خوردن هورمون‌های بدن است. آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون‌های بدن که یکی از علل احتمالی ایجاد واریس است استفاده می‌شود.
انواع روش‌های درمان واریس پا
پس از تشخیص‌دادن واریس پزشک اقدام به تجویز روش درمانی مناسب می‌نماید. خوشبختانه در حال حاضر در دنیای پزشکی روش‌های درمانی متعددی برای درمان واریس وجود دارد و اینکه کدام روش برای شما بهترین است پس از تشخیص‌دادن واریس صورت می‌پذیرد. گاهی اوقات پس از تشخیص‌دادن واریس، پزشک به شما مواردی همچون استفاده از جوراب واریس و اصلاح سبک زندگی و تحرک بیشتر و کاهش وزن و تغییر رژیم غذایی را پیشنهاد می‌دهد.
البته این روشها تنها در صورتی کارایی دارند که واریس در نوع خفیف و ساده خود باشد. اگر پس از انجام آزمایش‌های لازم و تشخیص‌دادن واریس و شدت آن پزشک متوجه شود که واریس بسیار شدید است ممکن است روش جراحی را پیشنهاد کند که روشی پر تهاجمی اما کاملاً کاربردی می‌باشد. در این روش رگ‌های واریسی از طریق برش‌های زده شده بر پوست جدا می‌شوند.
جدیدترین روش درمانی واریس لیزر است که به نسبت جراحی کم تهاجمی‌تر و کم‌خطرتر است. در هر دو روش جراحی و لیزر برای اینکه بیمار درد بسیار ناچیزی را تجربه کند از بی‌حسی استفاده خواهد شد.
سخن پایانی
ما در این مقاله تخصصی سعی کردیم در مورد انواع روش‌هایی که پزشکان برای تشخیص واریس به کار می‌برند با شما صحبت کرده و اطلاعات لازم را در اختیارتان بگذاریم. توصیه می‌کنیم که به‌محض مشاهده هرگونه علائم و نشانه‌هایی همچون احساس درد در ناحیه پا و به‌خصوص ساق پا، تورم غیرعادی و تغییر رنگ رگ‌ها و همچنین بیرون‌زدگی رگ‌ها هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید تا پس از تشخیص‌دادن واریس، درمان مناسب به شما تجویز شود. توجه داشته باشید که هرگونه تأخیر در مراجعه به پزشک اوضاع را از شرایط کنونی بدتر کرده و علائم واریس را شدیدتر می‌کند.
گاهی دیده شده که واریس حتی به دلیل ایجاد لخته خون در رگ‌ها منجر به سکته قلبی هم شده است. بنابراین جدی‌گرفتن علائم واریس و مراجعه زودهنگام به پزشک بسیار حائز اهمیت است. پزشک پس از بررسی شرایط تشخیص می‌دهد که کدام روش برای شما مناسب‌تر است. در این مقاله شما را به‌صورت کامل با نحوه تشخیص واریس پا آشنا نمودیم. همچنین دررابطه‌با روش‌های درمانی این بیماری توضیح دادیم. شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر درباره رگ‌های واریسی پا به کلینیک ما سر بزنید و از بهترین پزشکان متخصص این مجموعه مشاوره بگیرید.
