امروزه در همه جای دنیا یکی از روش های بسیار مهم و کاربردی در تشخیص بیماری های مختلف سی تی آنژیوگرافی است. پزشکان بسیاری به کمک این دستگاه و این روش توانسته اند جان بیمار خود را نجات دهند. و بیماری بسیاری که تحت درمان های غلط قرار گرفته بودند پس از استفاده از این متد از یند بیماری رهایی یافته اند. در کشور ما نسبت به سایر کشور ها هم تعداد مراکز تصویربردای و هم تعداد تصاویر گرفته شده مثل سی تی آنژیوگرافی بسیار بیشتر است. در این مقاله قصد داریم شما را با این روش تشخیصی بیشتر آشنا کنیم.
فهرست:
سی تی آنژیوگرافی ( CTA ) چیست؟
کاربرد های سی تی آنژیوگرافی چیست؟
چگونه می توانم برای سی تی آنژیوگرافی آماده شوم؟
سی تی آنژیوگرافی ( CTA ) چیست؟
CT آنژیوگرافی نوعی آزمایش پزشکی است که ترکیبی از سی تی اسکن با تزریق یک رنگ مخصوص برای تولید تصاویر رگهای خونی و بافت ها به صورت رنگی و با وضوح بالا در بخش های مختلف از بدن شما است. این ماده از طریق ورید (IV) تزریق شده در بازو یا دست شما وارد بدن می شود و از طرق خون و گردشش در تمام بدن در اقصی نقاط بدن پخش می شود و به عضو هدف ما می رسد.
اسکن توموگرافی کامپیوتری یا سی تی اسکن نوعی اشعه ایکس است که با استفاده از رایانه تصاویر مقطعی از بدن شما ایجاد می کند. در حقیقت تفاوت سی تی اسکن با گرافی ساده در این است که در سی تی اسکن دستگاه از جهت های مختلف و با زاویه های مشخص و تعیین شده اشعه را به تمام قسمت ها می تاباند و با تحلیل های کامپیوتری ابعاد مختلف بدن را با اطلاعات گوناگون به نمایش می گذارد. به همین دلیل با انجام سی تی اسکن اطلاعات بسیار زیاد و مفیدی از ناحیه ی مورد تصویر برداری به دست می آوریم رنگ تزریق شده برای انجام CT آنژیوگرافی ماده حاجب نامیده می شود زیرا رگهای خونی و بافتهایی را که تحت مطالعه هستند “روشن می کند”. این روشن شدن بافت ها به تشخیص بیماری های مختلف و تعیین شدت هر کدام کمک می کند .
کاربرد های سی تی آنژیوگرافی چیست؟
در صورت داشتن ناهنجاری که رگ های خونی مغز ، قلب ، ریه ها ، کلیه ها یا سایر قسمت های بدن شما را درگیر کند ، ممکن است به این آزمایش پزشکی نیاز داشته باشید. ارائه دهندگان خدمات بهداشتی ممکن است برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد شرایط شما و تصمیم گیری در مورد بهترین روش برای درمان ، از اطلاعات این آزمایش استفاده کنند. برخی از دلایل انجام آنژیوگرافی CT عبارتند از:
برای یافتن آنوریسم : آنوریسم ها مشکلاتی هستند در بافت همبند عروق که باعث بزرگ شدن بیش از حد عروق می شوند . این بزرگ شدگی احتمال پاره شدن شریان را زیاد می کند . سی تی آنژیوگرافی یکی از راه های تشخیص و مداخله در این بیماری است.
برای یافتن رگهای خونی اسکلروتیک: با افزایش سن چربی ها در لایه های عروق رسوب کرده و باعث تنگی رگ می شوند . به این پلاک های چربی تشکیل شده پلاک های آترواسکلروز می گویند . سی تی آنژیوگرافی یکی از رها های تشخیص این پلاک ها در عروق مختلف بدن می باشد
برای یافتن تشکیلات عروق خونی غیر طبیعی در داخل مغز: گاهی اوقات ممکن است به دلایل مختلف و بیماری های گوناگون ساختمان بعضی از عروق مغزی دچار مشکل شود . یافتن این اشکلالات به کمک سی تی آنژیوگرافی ممکن شده است
برای شناسایی رگ های خونی آسیب دیده از ضربه : یکی از شایع ترین علل مرگ در کشور ما صدمات ترومایی و عل الخصوص تصادفات است . در صدمات ناشی از درگیری های فیزیکی و یا حوادث مختلف مانند حوادث رانندگی ، ساختمانی و … عروق نقاط مختلف می تواند آسیب ببیند و یا کاملا قطع شود . اگر سی تی اسکن وجود نداشت یافتن پارگی عروق به خصوص عروقی که اعماق بدن هستند بسیار سخت و غیر ممکن بود اما امروزه با کمک این روش می تواند کوچیک ترین نشت خون در هر بافتی از بدن را به راحتی شناسایی کرد.
برای یافتن لخته های خونی عروق پا : DVT یا وجود لخته های عروق عمقی مخصوصا در پا نام بیماری است که در آن به دلایل مختلف مثل چاقی بی تحرکی و یا مصرف قرص های ضد بارداری لخته هایی در عروق اندام تحتانی تشکیل می شود . این لخته ها می تواند حرکت کند و نقاط مختلف بدن مثل ریه را درگیر کند و حتی منجر به مرگ شود . بهترین راه برای تشخیص این بیماری قبل از آسیب دیدگی های شدید سی تی آنژیوگرافی است.
برای ارزیابی تومور ها : تومور های مختلف علی الخصوص تومور هایی که دارای عروق متعدد و فراوان هستند و یا تومور هایی که از عروق تشکیل شده اند مانند همانژیوم ها از دیگر کاربرد های سی تی اسکن هستند.
اطلاعات حاصل از CT آنژیوگرافی می تواند به جلوگیری از سکته های مغزی یا حملات قلبی کمک کند. این نوع آزمایش همچنین ممکن است به ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما در برنامه ریزی برای درمان سرطان کمک کند یا شما را برای پیوند کلیه آماده کند. توجه کنید که به دلایل کاربرد های زیاد این روش ، همه ی دلایل استفاده از آن را ذکر نکردیم پس ارائه دهنده خدمات بهداشتی شما ممکن است دلایل دیگری به غیر از موارد فوق برای درخواست این آزمایش داشته باشد.
خطرات سی تی آنژیوگرافی چیست؟
همیشه در معرض تشعشعات قرار گرفتن خطر بروز سرطان را افزایش می دهد ، اما مزایای تشخیص دقیق به طور کلی از خطرات آن بیشتر است. میزان پرتوی استفاده شده در حین CT آنژیوگرافی حداقل در نظر گرفته می شود ، بنابراین خطر قرار گرفتن در معرض اشعه کم است. پس از سی تی اسکن اشعه ی خاصی در بدن شما وجود نخواهد داشت.
سایر خطرات عبارتند از:
عکس العمل های آلرژیک. اگر سابقه آلرژی یا حساسیت به مواد حاجب دارید ، همیشه به رادیولوژیست خود اطلاع دهید. واکنش به کنتراست غیر معمول و ناشایع است. در صورت داشتن سابقه واکنش آلرژیک ، ممکن است به شما دارو داده شود تا خطر واکنش آلرژیک را قبل از آزمایش کاهش دهید. گاهی اوقات داشتن حساسیت به ماده حاجب می تواند انجام سی تی آنژیوگرافی را ممنوع کند.
آسیب به بافت. اگر مقدار زیادی ماده حاجب در اطراف محل رگ شما نشت کند ، می تواند پوست یا عروق و اعصاب زیر پوست شما را تحریک کند. در صورت تزریق ماده حاجب از طریق دستگاه عروقی، مهم است که در صورت داشتن درد ، به رادیولوژیست یا تکنسین رادیولوژی خود بگویید و او را مطلع کنید.
مواد حاجب آنژیوگرافی می تواند به کلیه های شما آسیب برساند ، بنابراین در صورت بیماری شدید کلیه یا دیابت ، و یا هر بیماری که کلیه ها را درگیر می کند ممکن است نتوانید این آزمایش را انجام دهید.
در صورت شیردهی ، باید 24 ساعت بعد از این آزمایش صبر کنید و یک روز بعد از انجام سی تی آنژیوگرافی به کودک خود شیر ندهید . اگر باردار هستید یا به باردار بودن خود مشکوک هستید ، باید حتما این موضوع را به ارائه دهنده خدمات بهداشتی یا تکنسین رادیولوژی خود اطلاع دهید.
بسته به شرایط پزشکی شما ممکن است خطرات دیگری نیز برایتان به وجود آورد . قبل از انجام آزمایش ، هر گونه نگرانی و یا سابقه ی بیماری خاص را با ارائه دهنده خدمات بهداشتی یا تکنسین رادیولوژی خود در میان بگذارید.
چگونه می توانم برای سی تی آنژیوگرافی آماده شوم؟
احتیاط ها: اگر باردار هستید یا فکر می کنید باردار هستید ، لطفاً قبل از تعیین وقت معاینه با پزشک خود مشورت کنید.
لباس: ممکن است از شما خواسته شود لباس شخصی بیمار را تغییر دهید. در این صورت ، یک لباس مخصوص برای شما تهیه می شود. قفل برای ایمن سازی تمام وسایل شخصی در نظر گرفته شده است. لطفا همه سوراخ ها را بردارید و تمام جواهرات و اشیا با ارزش را در خانه بگذارید.
بعضی از بیماران نباید یک ماده حاجب ید – پایه داشته باشند. اگر در عملکرد کلیه خود مشکلی دارید ، لطفاً ما را از قبل مطلع کنید. ممکن است بتوانیم اسکن را بدون رسانه حاجب انجام دهیم یا بتوانیم یک آزمایش تصویربرداری جایگزین پیدا کنیم.
از شما خواسته می شود که فرم رضایت نامه ای را امضا کنید که جزئیات خطرات و عوارض جانبی مرتبط با ماده حاجب تزریق شده از طریق یک ورید در بدن را تزریق می کند.
حساسیت : در صورت داشتن واکنش آلرژیک به هر ماده حاجب ، لطفاً هنگام تعیین اسکن ، نماینده مرکز رادیولوژی را مطلع کنید. اگر شما در گذشته نسبت به هر ماده حاجب واکنش شدید یا آنافیلاکتیک داشته باشید ، کنتراست IV تجویز نمی شود. واکنش های خفیف تا متوسط طرحی را شامل می شود که شامل مصرف دارو قبل از انجام سی تی آنژیوگرافی باشد.
خلاصه :
سی تی آنژیوگرافی روشی کمکی است که می تواند به شناسایی بسیاری از بیماری ها و تشخیص آن ها کمک کند . انجام سی تی آنژیوگرافی بدون عارضه نیست و برای افراد مختلف قبل از انجام آن باید مشورت با تخصص صورت بگیرد . به دلیل اینکه انجام این آزمایش مانند سایر پروسه ها در عمل پزشکی نیاز به مهارت دارد شما می توانید از تجربه و مهارت متخصصین در مراکز ما استفاده کرده و خطرات احتمالی دور باشید.