سکته قلبی یا حمله قلبی یک اتفاق ناگهانی است که با علائمی مانند درد قفسه سینه، تعریق، تهوع بروز میابد که میتواند منجر به ایست قلبی و فوت شود. سکته قلبی یا myocardial infarction یا MI علل مختلفی دارد که از علل اصلی آن گرفتگی عروق خونرسانی کننده به قلب یعنی عروق کرونر می باشد. علت های گرفتگی عروق کرونر نیز متفاوت است. آترواسکلروز یا همان تصلب شرایین، اسپاسم و یا پارگی عروق همگی از علت های سکته قلبی می باشد که در ادامه به آن می پردازیم. سکته قلبی می تواند منجر به آسیب های جدی به قلب شود، و قلب پس از سکته قلبی دچار نارسایی یا عوارض دیگر شود. در ادامه به تفضیل در ارتباط با علت سکته قلبی، علائم، عوارض و چگونگی جلوگیری از سکته قلبی می پردازیم.
- فهرست:
- علت سکته قلبی چیست؟
- علائم و نشانه های سکته قلبی چیست؟
- عوامل خطر سکته قلبی چیست؟
- عوارض سکته قلبی چیست؟
- چگونه از سکته قلبی جلوگیری کنیم؟
- درخواست کمک در سکته قلبی
- عواقب عدم درمان در سکته قلبی چیست؟
- جمع بندی
علت سکته قلبی چیست؟
علت سکته قلبی یا حمله قلبی، همگی به نوعی مطرح کننده میزانی از انسداد در یک یا چند شریان کرونر که وظیفه ی خون رسانی به قلب را برعهده دارند، می باشد. عروق کرونر خون با اکسیژن را برای قلب تأمین می کنند و اگر انسداد پیدا کنند، قلب از گرسنگی و عدم اکسیژن دچار از بین رفتن و حمله قلبی می شود.
حمله قلبی زمانی اتفاق می افتد که انسداد در یک یا چند شریان کرونر شما ایجاد شود. با گذشت زمان، تجمع رسوبات چربی از جمله کلسترول باعث ایجاد موادی به نام پلاک می شود که می تواند عروق را تنگ کند (تصلب شرایین). این بیماری که بیماری عروق کرونر نام دارد، بیشترین علت سکته قلبی را تشکیل می دهد.
موارد زیر سه تا از بزرگترین علت های سکته های قلبی می باشد:
آترواسکلروز – اولین علت سکته قلبی، که به عنوان بیماری عروق کرونر نیز شناخته می شود. این وضعیت شایع ترین علت حملات قلبی است و هنگامی اتفاق می افتد که تجمع چربی، کلسترول و سایر مواد به شکل پلاک در دیواره عروق کرونر ایجاد می شود. در صورت پاره شدن یکی از این پلاک ها، لکه خون در بالای پلاک پاره شده مانند پوسته ایجاد می شود. لخته خونی اگر که به اندازه کافی بزرگ باشد می تواند جریان خون را از طریق شریان کاملاً مسدود کند و اگر این انسداد مانع از رسیدن خون به قسمتی از قلب بشود می تواند باعث ایجاد حمله قلبی شود.
اسپاسم عروق کرونر- یک علت کمتر شایع انسداد، اسپاسم عروق کرونر می باشد که این اسپاسم می تواند باعث انقباض موقت رگ ها و عدم رسیدن خون شود. در صورت طول کشیدن اسپاسم و نرسیدن خون کافی به قلب این علت نیز از علل دیگری می باشد که می تواند باعث ایجاد حمله قلبی شود.
پارگی شریان کرونر- پارگی در یک شریان کرونر می تواند از رسیدن خون به قلب جلوگیری کرده و باعث حمله قلبی شود.
بسته به تشخیص اینکه علت سکته قلبی چیست، درمان متفاوت می باشد.
علائم و نشانه های سکته قلبی چیست؟
علائم سکته قلبی به صورت های مختلفی می تواند بروز پیدا کند. احساس گرفتگی، درد یا احساس فشار در قفسه سینه و یا انتشار به بازوها، گردن، فک یا پشت گسترش یابد. هر کدام از این انتشارها حساسیت خاص خود را در تشخیص دارند و مهم می باشد که درد قفسه سینه شما تیر کشنده است یا نه.
علائم غیر اختصاصی دیگری نیز در سکته قلبی وجود دارد مانند: حالت تهوع، سو هاضمه، دل درد یا شکم درد، تنگی نفس، عرق سرد، خستگی، سبکی سر یا سرگیجه ناگهانی. تمام این علائم نیازی نیست وجود داشته باشد تا بگویم سکته قلبی رخ داده. علائم حمله قلبی متفاوت است و در افراد متفاوت، ممکن است کمتر یا بیشتر با شدت های متفاوت رخ دهد.
همه افرادی که دچار حمله قلبی می شوند علائم یکسانی ندارند یا شدت علائم آنها یکسان نیست. بعضی از افراد درد خفیف دارند. بعضی ها درد شدیدتری دارند ولی برخی از افراد هیچ علائمی ندارند. برای بعضی ها، اولین نشانه ممکن است ایست قلبی ناگهانی باشد. با این حال، هرچه علائم و نشانه های شما بیشتر باشد، احتمال حمله قلبی بیشتر خواهد بود.
برخی از حملات قلبی به طور ناگهانی شروع می شود، اما بسیاری از افراد از ساعت ها، روزها یا هفته ها قبل علائم و نشانه های هشدار دهنده دارند. اولین هشدار ممکن است کاملا به صورت درد یا فشار قفسه سینه مکرر (آنژین) باشد که در اثر فعالیت ایجاد شده و با استراحت تسکین می یابد و ممکن است نادیده گرفته شود، درصورتی که حتما باید برای این دردها به پزشک متخصص قلب مراجعه کنید. آنژین می تواند در اثر کاهش موقتی جریان خون در قلب ایجاد شود. آنژین یا درد فعالیتی قلب به صورت مکرر از فاکتورهای بسیار مهمی است که خصوصا در افراد بالای ۴۵ سال یا افراد با سابقه فوت ناگهانی حتما باید نزد متخصص قلب در کلینیک مجهزی پیگیری شود و آزمایشات و تست های لازم باتوجه به توصیه پزشک برای شما انجام شود.
عوامل خطر سکته قلبی چیست؟
سن: طبق مطالعات نشان داده شده که مردان بالای 45 سال و زنان بالای 55 سال، در معرض حمله قلبی بیشتری هستند.
تنباکو: شامل سیگار کشیدن و قرار گرفتن طولانی مدت در معرض دود سیگار است.
فشار خون بالا: با گذشت زمان، فشار خون بالا می تواند به عروق منتهی به قلب شما آسیب برساند. فشار خون بالا که با سایر شرایط مانند چاقی، کلسترول بالا یا دیابت ایجاد می شود، خطر شما را حتی بیشتر می کند. و تجمع این فاکتورها از علت سکته قلبی می تواند باشد.
سطح کلسترول خون یا تری گلیسیرید بالا: سطح بالای کلسترول LDL و تری گلیسیرید که در آزمایش خون اندازه گیری می شود، با میزان خطر حمله قلبی رابطه مستقیم دارد و این ریسک را افزایش می دهد.
چاقی: چاقی با سطح کلسترول خون بالا ، سطح تری گلیسیرید بالا ، فشار خون بالا و دیابت در ارتباط است. از دست دادن 10٪ از وزن بدن می تواند بصورت چشم گیری این خطر را کاهش دهد.
دیابت: تولید ناکافی هورمون انسولین از لوزالمعده یا عدم پاسخ مناسب به انسولین باعث بالا رفتن سطح قند خون بدن می شود و خطر سکته قلبی را افزایش می دهد.
سندرم متابولیک: این سندرم زمانی بروز می کند که دچار چاقی ، فشار خون و قند خون بالا باشید. داشتن سندرم متابولیک احتمال ابتلا به بیماری قلبی را در شما دو برابر بیشتر می کند.
سابقه خانوادگی سکته قلبی: اگردر خانواده شما کسی دچار سکته قلبی زودرس شده است، ممکن است در معرض خطر بیشتری باشید. اگر همچین سابقه ای دارد حتما شما و سایر اعضای خانواده زودتر به پزشک مراجعه کنید و اطلاع دهید و پیگیری های لازم را انجام دهید. سابقه خانوادگی سکته قلبی یا فوت ناگهانی از ریسک فاکتورهای مهم می باشد و الزام به پیگیری نزد دکتر متخصص قلب دارد.
عدم فعالیت بدنی: بی تحرک بودن و عدم انجام فعالیت بدنی متناسب با سن و جنس باعث بالا رفتن سطح کلسترول خون و چاقی می شود. افرادی که به طور منظم ورزش می کنند از سلامت قلب بهتری برخوردار هستند.
استرس: مکانیسم های پاسخ دهنده به استرس می تواند موجب آسیب های ارگانی بشود خصوصا اگر طولانی مدت تحت استرس باشید، مکانیسم های پاسخ دهنده می تواند خطر سکته قلبی را افزایش دهد.
مصرف مواد مخدر: استفاده از داروهای محرک، مانند کوکائین یا آمفتامین، باعث ایجاد اسپاسم عروق کرونر می شود که ریسک سکته قلبی را افزایش می دهد.
سابقه پره اکلامپسی: به وضعیتی از بارداری که فشار خون بالا میرود گفته می شود و این خود ریسک فاکتور ابتلا به بسیاری از بیماری ها مانند سکته قلبی را افزایش میدهد.
بیماری های خود ایمنی: داشتن بیماری های همراه مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس می تواند میزان بروز سکته قلبی را افزایش دهد
عوارض سکته قلبی چیست؟
باتوجه به اینکه علت سکته قلبی چیست، عوارض متفاوتی به دنبال خواهد داشت. عوارض معمولاً مربوط به آسیبی است که در طی سکته قلبی به قلب شما وارد شده و می تواند منجر به موارد زیر شود:
ریتم غیر طبیعی قلب (آریتمی): برخی از آنها ممکن است جدی باشد و منجر به مرگ شود.
نارسایی قلبی: سکته قلبی ممکن است آنقدر به بافت قلب آسیب برساند که عضله قلب باقی مانده نتواند خون کافی را از قلب شما پمپ کند. نارسایی قلبی می تواند موقتی باشد، یا می تواند یک بیماری مزمن باشد که در اثر آسیب گسترده و دائمی به قلب شما ایجاد می شود. نارسایی قلبی حتما نیاز به دریافت دارو تحت نظر یک متخصص قلب و پیگیری های لازم را دارد.
ایست ناگهانی قلب: بدون هشدار، به دلیل اختلال الکتریکی که باعث ریتم غیرطبیعی قلب (آریتمی) می شود، قلب شما متوقف می شود. سکته قلبی خطر ایست قلبی ناگهانی را افزایش می دهد، که می تواند بدون درمان فوری باعث مرگ شود.
چگونه از سکته قلبی جلوگیری کنیم؟
دقیقا این نقطه است که شما دخیل می شوید، می توانید پیگیری کنید، آگاهی پیدا کنید و شرایط خود را ارزیابی کنید. فارغ از اینکه علت سکته قلبی چیست شما باید به دنبال راهکار و برآورد ریسک باشید. اقدام برای جلوگیری از سکته قلبی هرگز دیر نیست – حتی اگر قبلاً هم داشته باشید. در اینجا روش هایی برای جلوگیری از سکته قلبی آورده شده است ولی به یاد داشته باشید بهترین راه حل ها توسط پزشک متخصص قلب شما باتوجه به شرایط شما داده می شود پس پیگیری های خود را نزد پزشک متخصص قلب فراموش نکنید.
با داشتن رژیم غذایی مناسب، می توانید وزن مناسبی داشته باشید. سیگار نکشید، مرتباً ورزش کنید، استرس را کنترل کنید و شرایطی را که می تواند منجر به حمله قلبی شود نیز کنترل کنید مانند فشار خون بالا ، کلسترول بالا و دیابت.
مصرف داروها باتوجه به صلاح دید پزشک متخصص قلب در کلینیک ما، که شما هم می توانید تحت نظارت و پویش مداوم پزشکان قلب مجموعه باشید، می تواند علت و ریسک سکته قلبی را برای شما کاهش دهد و یا حتی اگر سکته قلبی ای داشته اید، به عملکرد بهتر قلب آسیب دیده شما کمک کند. آنچه را که پزشک برای شما تجویز کرده ادامه دهید و از پزشک خود بپرسید که هر چند وقت نیاز به کنترل دوره ای دارید. مسلم است که بهتر است پیگیری های قلبی خود را قبل از سکته قلبی آغاز کنید و تحت پیگیری و نظارت یک پزشک متخصص باشید.
درخواست کمک در سکته قلبی
سریعا اقدام کنید برخی افراد خیلی طولانی منتظر می مانند زیرا علائم و نشانه های مهم را تشخیص نمی دهند و این می تواند برای آن ها اثرات جبران ناپذیری داشته باشد. به یاد داشته باشید اقدامات درمانی برای جبران آسیب تنها در چند ساعت اولیه قابل انجام است و به عبارتی اصطلاح (زمان، عضله است) برای قلب به کار می رود. این مراحل را انجام دهید:
برای کمک فوری پزشکی تماس بگیرید. اگر مشکوک به حمله قلبی هستید، تعمل نکنید. بلافاصله با شماره اورژانس تماس بگیرید.
فقط و فقط در صورت عدم وجود گزینه های دیگر مانند دیگران، آژانس یا کمک، خودتان رانندگی کنید. از آنجا که وضعیت شما می تواند بدتر شود، با رانندگی خود و دیگران را در معرض خطر قرار می دهید.
در صورت تجویز پزشک، نیتروگلیسیرین مصرف کنید. تا زمانی که کمک های اورژانس برسد.
در صورت توصیه ی اورژانس آسپرین مصرف کنید. زیرا آسپرین می تواند با دیگر داروها تداخل داشته باشد. مصرف آسپرین در هنگام حمله قلبی می تواند از لخته شدن خون و انسداد و عواقب بعدی جلوگیری کند و آسیب قلبی را کاهش دهد. اما باید با تجویز پزشک باشد.
عواقب عدم درمان در سکته قلبی چیست؟
سکته قلبی به عنوان یکی از بالاترین علت مرگ و میر در جهان باید حتما جدی گرفته شود و در صورت مشکوک بودن یا حتی احساس درد قفسه سینه یا درد قلبی یا اگر ریسک فاکتوری برای بیماری های قلبی دارید حتما به مراکز درمانی مراجعه کنید. اگر درد قلبی شما درمان نشود و مشخص نشود که علت سکته قلبی چیست ممکن است علت پایدار بماند و بدون رفع علت، درد باقی مانده و ممکن است به مرگ منجر شود. اگر سن بالای ۵۰ سال دارید یا ریسک فاکتور دارید حتما همین الان یک نوبت ویزیت نزد متخصص قلب بگیرید و خود به عنوان فردی آگاه به شرایط درمانی و سلامتی خود به پزشک قلب مراجعه کنید تا چک آپ قلبی برای شما صورت بگیرد. در کلینیک ما متخصصین متبحر گرد هم آمده اند تا بتوانند به شما خدمت رسانی کنند و همچین از پزشک خود سوالات خود را بپرسید و از آنان راهنمایی بخواهید.
جمع بندی
اینکه علت سکته قلبی چیست می تواند بسیار متفاوت باشد از سرما و اسپاسم رگ گرفته تا پارگی رگ. اگر علایم تعریق، حالت تهوع، گرفتگی، درد یا احساس فشار در قفسه سینه همراه با انتشار به بازوها که ممکن است به گردن، فک یا پشت گسترش یابد نیز داشتید حتما به پزشک مراجعه کنید. ریسک فاکتورهای سکته قلبی را نادیده نگیرید. از سنین بالاتر از ۴۰ سال در مردان و بالاتر از ۵۰ سال در خانم ها بهتر است تحت نظر پزشک متخصص قلب باشید و چک آپ های قلبی انجام دهید و نسبت به وضعیت خود آگاهی پیدا کنید. اگر ریسک فاکتوری دارید مانند سابقه حمله قلبی در جوانی در خانواده، دیابت، سیگار و بیماری های عروقی بهتر است پیگیری های خود را از سنین پایین تر در یک کلینیک مجهز نزد یک متخصص قلب حاذق انجام بدهید تا به شرایط خود آگاهی داشته باشید. همچنین پزشک شما می تواند به شما کمک کند که چه مواردی را رعایت کنید و علایم خطر برای شما چه می باشد. همین الان می تواند تماس بگیرید و با پزشک متخصص وقت ویزیت خود را تعیین کنید