بیشتر افراد انتظار دارند خوردن شیرینی باعث افزایش انرژی شود، نه افت فشار خون. اما گاهی درست برعکس اتفاق می‌افتد: فرد پس از مصرف شیرینی دچار احساس ضعف، سبکی سر، تاری دید یا بی‌حالی میشود. این واکنش غیرمنتظره می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. از جمله، ترشح ناگهانی و زیاد انسولین، واکنش‌های خاص گوارشی، یا وجود اختلالات زمینه‌ای در عملکرد سیستم گردش خون یا هورمون‌ها. در برخی افراد، بدن به قند ساده با یک افت فشار شدید واکنش نشان می‌دهد که نباید نادیده گرفته شود. این وضعیت اگر تکرار شود یا با علائم شدید همراه باشد، نیاز به بررسی تخصصی دارد. در چنین شرایطی، مشاوره با یک دکتر برای فشار خون می‌تواند به کشف علت اصلی کمک کند. در این مطلب، دلایل علمی افت فشار پس از خوردن شیرینی را به زبان ساده بررسی می‌کنیم تا بهتر بتوانید بدن خود را بشناسید و واکنش‌هایش را درک کنید.
برای مشاوره رایگان آنلاین با متخصص در اینستاگرام با ما همراه باشید. 
تماس جهت مشاوره رايگان و اخذ نوبت تلفنی فهرست مطالب
- 1 نقش انسولین به‌عنوان علت پایین آمدن فشار پس از میل‌کردن شیرینی
- 2 آیا سروتونین، علت افت فشار بعد از خوردن شیرینی است؟
- 3 کافئین علت پایین آمدن فشار پس از میل‌کردن شیرینی
- 4 بالارفتن قند خون، علت کاهش فشار خون بعد از خوردن قند
- 5 عوامل فیزیولوژیکی، علت کاهش فشار خون بعد از خوردن قند
- 6 تغییرات هورمونی و عصبی علت پایین آمدن فشار پس از میل‌کردن شیرینی
- 7 عوارض جدی مصرف شیرینی برای فشار خون پایین
- 8 آیا برای فشار خون بالا شیرینی مناسب است؟
نقش انسولین به‌عنوان علت پایین آمدن فشار پس از میل‌کردن شیرینی
انسولین که توسط لوزالمعده تولید میشود، نقش مهمی در تنظیم سطح قند خون بدن دارد. هنگامی‌که فرد غذاها یا نوشیدنی‌های شیرین، به‌ویژه آن دسته از آنهایی که دارای کربوهیدرات‌های تصفیه شده بالایی هستند، مصرف می‌کند، سطح قند خون فرد به‌سرعت افزایش پیدا می‌کند.
در ادامه به نحوه تأثیر انسولین به‌عنوان علت پایین آمدن فشار پس از میل‌کردن شیرینی اشاره شده است.
- جذب گلوکز: هنگامی‌که فرد شیرینی مصرف می‌کند، دستگاه گوارش، کربوهیدرات‌ها را به گلوکز، به‌عنوان نوعی قند که وارد جریان خون فرد میشود، تجزیه می‌کند. سطوح بالای گلوکز در خون می‌تواند خطرناک و مضر باشد، بنابراین بدن برای کمک به جذب گلوکز توسط سلول‌ها، به‌ویژه سلول‌های ماهیچه‌ای و چربی، انسولین ترشح می‌کند.
- جذب سلولی: انسولین مانند یک کلید عمل می‌کند و به گلوکز اجازه ورود به سلول‌ها را می‌دهد. در داخل سلول‌ها، گلوکز یا برای تولید انرژی استفاده میشود یا برای استفاده بعدی ذخیره میشود. این فرایند به کاهش سطح قند خون بالا ناشی از مصرف شیرینی‌ها کمک می‌کند.
- احتباس سدیم: انسولین همچنین باعث حفظ سدیم توسط کلیه‌ها میشود. سدیم نقش مهمی در تنظیم فشار در خون دارد. هنگامی‌که سطح انسولین افزایش می‌یابد، (برای مثال پس از مصرف غذاهای شیرین)، کلیه‌ها سدیم بیشتری را نگه می‌دارند. این مسئله می‌تواند میزان حجم خون را در شریان‌های فرد افزایش دهد و منجر به افزایش فشار خون شیرینی شود.
- اتساع عروق: انسولین به شل‌شدن و گشادشدن عروق خونی کمک می‌کند که در ابتدا می‌تواند منجر به کاهش فشار در خون شود. بااین‌حال، در افراد مبتلا به مقاومت به انسولین (شرایطی که سلول‌ها به‌اندازه کافی به انسولین پاسخ نمی‌دهند)، رگ‌های خونی ممکن است آن‌گونه که باید گشاد نشوند و ممکن است منجر به پرفشاری خون در طول زمان شود.
آیا سروتونین، علت افت فشار بعد از خوردن شیرینی است؟
در جواب این سؤال باید پاسخ دهیم، بله، سروتونین می‌تواند به‌عنوان علت کاهش فشار خون بعد از خوردن قند نقش داشته باشد.
سروتونین یک ماده شیمیایی انتقال‌دهنده پیام در مغز است. این ماده شیمیایی از تریپتوفان، (اسید آمینه‌ای که در برخی غذاها یافت میشود)، تولید شده است. سروتونین یک هورمون و ناقل عصبی است که در تنظیم خلق و خو، اشتها و خواب فشار در خون نقش دارد. در ادامه چند نکته در این باره ذکر می‌کنیم.
- خوردن شیرینی و قندهای ساده موجب آزادشدن سریع انسولین و افت قند خون میشود.
- افت قند خون باعث کاهش سروتونین و در نتیجه گشادشدن عروق و افت فشار خون میشود.
- البته عوامل دیگری مثل حجم زیاد مایعات همراه شیرینی هم ممکن است در افت فشار در خون نقش داشته باشد.
کافئین علت پایین آمدن فشار پس از میل‌کردن شیرینی
کافئین محرکی است که می‌تواند به طور موقت فشار در خون را با تحریک قلب و انقباض عروق خونی افزایش دهد. کافئین، یک ماده شیمیایی موجود در گیاهان مانند قهوه، چای، و شکلات است. درست است که کافئین می‌تواند باعث افزایش ضربان قلب شود.
این اتفاق به دلیل اثرات محرک آن بر سیستم عصبی مرکزی رخ می‌دهد. هنگامی که کافئین مصرف میشود، این ماده به‌عنوان یک مهارکننده آنزیم پیش‌سازی آدنوزین عمل می‌کند. آدنوزین یک ماده شیمیایی است که باعث گشادی عروق و کاهش ضربان قلب میشود.
در نتیجه، با افزایش کمیت آدنوزین در بدن، ضربان قلب افزایش می‌یابد و عروق نیز گشاد می‌شوند. این ممکن است منجر به افت فشار در خون گردد، به‌خصوص اگر فردی از قبل فشار در خون نسبتاً پایینی داشته باشد؛ لذا می‌توان گفت کافئین علت پایین آمدن فشار پس از میل‌کردن شیرینی است.
لازم به ذکر است که واکنش به کافئین در هر فرد ممکن است متفاوت باشد. برخی افراد ممکن است حساسیت بیشتری به اثرات محرک کافئین داشته باشند و این اثرات در آنها بیشتر احساس شود.
به همین دلیل، می‌توان گفت که مصرف متعادل کافئین مهم است و افراد باید میزان مصرف خود را در نظر بگیرند تا به افراد حساس نسبت به کافئین صدمه نرسد.
بالارفتن قند خون، علت کاهش فشار خون بعد از خوردن قند
قند خون بالا می‌تواند علت کاهش فشار خون بعد از خوردن قند باشد. زمانی که شما شیرینی یا هر ماده شیرین دیگری مصرف می‌کنید، قند درون بدن شما افزایش می‌یابد. این افزایش قند ممکن است باعث شود که بدن اکسید نیتریک را افزایش دهد.
اکسید نیتریک یک ترکیب شیمیایی است که وظیفه گشادی عروق خون را دارد. هنگامی که اکسید نیتریک افزایش می‌یابد، عروق خون گشاد می‌شوند و این باعث کاهش فشار خون میشود.
اما اگر فردی قند خون بالا داشته باشد، این بالابودن قند خون ممکن است به دلیل نقص در فرایند ترشح اکسید نیتریک باشد که در نتیجه ممکن است فشار در خون شما به هنگام مصرف شیرینی افت کند. در نتیجه می‌توان گفت شیرینی برای فشار در خون پایین مضر است.
همچنین، در افرادی که دارای فشار خون پایین هستند، افزایش قند خون ممکن است به دلیل افزایش اکسید نیتریک و گشادی عروق بهبود بخشیده و در نتیجه باعث افت فشار خون شود.
اما باید توجه داشت که واکنش هر فرد به مصرف قند ممکن است متفاوت باشد و این وابسته به ویژگی‌های فیزیولوژیک و سلامتی هر فرد است.
عوامل فیزیولوژیکی، علت کاهش فشار خون بعد از خوردن قند
عوامل فیزیولوژیکی می‌توانند علت پایین آمدن فشار پس از میل‌کردن شیرینی باشند. در ادامه به چند مورد از عوامل فیزیولوژیکی مؤثر بر افت فشار خون اشاره می‌کنیم.
- کاهش حجم خون: هرگاه حجم خون در گردش کاهش پیدا کند، فشار وارد بر دیواره عروق نیز کمتر میشود که باعث افت فشار خون می‌گردد.
این مشکل می‌تواند به دلایل مختلفی شامل: خونریزی شدید در اثر تروما یا جراحی، ازدست‌دادن خون در اثر بیماری‌هایی مثل زخم معده، کم‌آبی شدید و ازدست‌دادن مایعات بدن، کاهش تولید خون در اثر کم‌خونی یا بیماری‌ها اتفاق بیفتد.
سیستم قلبی عروقی ضعیف: مشکلات در عملکرد قلب یا عروق می‌توانند به‌عنوان عللی برای افت فشار خون عمل کنند. به‌عنوان‌مثال، اختلالات در ضربان قلب (مثل برادی‌کاردیا) یا ضعف عروق می‌توانند باعث افت فشار خون شوند.
- کاهش مقاومت عروقی: مقاومت عروقی یعنی مقاومتی که عروق در برابر جریان خون ایجاد می‌کنند. هر چقدر این مقاومت بیشتر باشد، فشار خون بالاتر خواهد بود. عواملی که می‌توانند باعث کاهش مقاومت عروقی شوند شامل: گشادشدن بیش از حد عروق در اثر مواجهه با گرما، اثر داروهایی مثل آنتی‌هیستامین‌ها که باعث گشادشدن عروق می‌شوند، آسیب‌دیدگی دیواره عروق و… است.
- اختلال در سیستم عصبی: افت فشار خون ممکن است ناشی از اختلالات در سیستم عصبی مرکزی یا پیرامیده‌ای باشد که کنترل فعالیت‌های قلب و عروق را دارند.
- داروها و مواد شیمیایی: مصرف برخی داروها، مانند دیورتیک‌ها یا داروهای کنترل فشار در خون، می‌تواند منجر به افت فشار خون شود. همچنین، مصرف الکل و مواد مخدر نیز می‌تواند این اثر را داشته باشد.
- ضعف عملکرد غده‌ها: افت فشار خون می‌تواند نتیجه ضعف کارکرد غده‌های مختلف در بدن باشد، به‌عنوان‌مثال، کم‌کاری غده‌های تیروئید یا غده‌های آدرن.
- عفونت‌ها: عفونت‌ها می‌توانند منجر به گشادشدن عروق و افت فشار خون شوند.
- اختلالات هورمونی: کمبود هورمون‌هایی مثل کورتیزول و تیروکسین می‌تواند فشار در خون را پایین بیاورد.
تغییرات هورمونی و عصبی علت پایین آمدن فشار پس از میل‌کردن شیرینی
- تغییرات هورمونی و عصبی می‌تواند علت پایین آمدن فشار پس از میل‌کردن شیرینی باشد. مصرف شیرینی می‌تواند باعث تغییراتی در سیستم عصبی و ترشح برخی هورمون‌ها شود که نقشی در افت فشار خون دارند.
- شیرینی موجب آزادسازی دوپامین و اندورفین‌ها در مغز میشود که حس خوشایندی در فرد ایجاد می‌کنند.
- افزایش دوپامین و اندورفین‌ها منجر به تحریک سیستم سمپاتیک میشود.
- سمپاتیک با گشاد کردن عروق باعث کاهش فشار خون می‌گردد
- همچنین اپی‌نفرین که ترشح آن افزایش می‌یابد، باعث افت فشار خون میشود.
بنابراین، تغییرات هورمونی و عصبی ناشی از مصرف شیرینی، از طریق تأثیر بر سیستم قلبی – عروقی، در افت موقت فشار در خون بالا شیرینی نقش دارند.
عوارض جدی مصرف شیرینی برای فشار خون پایین
پس از بررسی علت پایین آمدن فشار پس از میل‌کردن شیرینی، قصد داریم عوارضی که این اختلال برای افرادی که با این مشکل روبه‌رو هستند، ایجاد می‌کند را بیان کنیم. در ادامه به تعدادی از عوارض شیرینی برای فشار درخون پایین اشاره شده است.
افزایش وزن: شیرینی‌ها حاوی کالری بالا ولی فاقد ارزش غذایی هستند. مصرف مداوم شیرینی باعث اضافه‌وزن و در نهایت چاقی میشود.
چاقی با افزایش التهاب، فشار بر قلب و مقاومت به انسولین، خطر بروز بیماری‌های قلبی – عروقی را افزایش می‌دهد. البته این خطر برای افرادی که فشار در خون پایین دارند، بیشتر است.
افزایش تری گلیسیرید و کلسترول بد: شیرینی‌ها حاوی چربی و قندهای ساده بالایی هستند. مصرف مکرر آنها باعث افزایش سطح تری گلیسرید و کلسترول میشود. افزایش چربی‌های خون، خطر بیماری‌های قلبی -عروقی را بالا می‌برد. افراد مبتلا به فشار پایین در معرض خطر بیشتری برای بیماری‌های قلبی هستند. کنترل مصرف شیرینی برای حفظ سلامت قلب در این افراد ضروری است.
کاهش سطح انرژی و خستگی مفرط: شیرینی‌ها منجر به افزایش سریع قند خون و ترشح انسولین می‌شوند. افزایش ناگهانی انسولین، بعد از مدتی، افت شدید قند خون را در پی دارد و منجر به عدم تأمین انرژی کافی برای بدن میشود. در نتیجه فرد احساس خستگی شدید و کاهش انرژی می‌کند. این مسئله برای افرادی که فشار پایین دارند، بیشتر است.
التهاب و آسیب به عروق خونی: شیرینی‌ها حاوی قندهای ساده و چربی‌های اشباع شده هستند که التهاب‌زا هستند که این التهابات باعث آسیب به لایه‌های داخلی عروق خونی میشود در نتیجه رگ‌ها سفت و غیرانعطاف‌پذیر می‌شوند و خطر تصلب شرائین افزایش می‌یابد. این عوارض در افراد دارای فشار پایین بیشتر بروز می‌کند.
اختلال در عملکرد کبد: مصرف زیاد قندهای ساده موجود در شیرینی، بار سنگینی را بر کبد وارد می‌کند. کبد مجبور به تولید بیش از حد چربی و قند میشود که مضر است و در نهایت منجر به بیماری و نارسایی کبد می‌گردد. افراد مبتلا به فشار پایین آسیب‌پذیری بیشتری دارند؛ لذا کنترل مصرف شیرینی برای سلامت کبد آنها ضروری است.
افزایش خطر ابتلا به دیابت: شیرینی‌ها موجب افزایش سریع قند خون و ترشح بیش از حد انسولین می‌شوند. ترشح بیش از حد انسولین باعث مقاومت به انسولین که یکی از عوامل اصلی ابتلا به دیابت نوع 2 است، می‌گردد. افراد دارای فشار خون پایین مستعد ابتلا به دیابت و عوارض آن هستند. مصرف بی‌رویه شیرینی این خطر را دو چندان می‌کند.
توصیه‌هایی برای جلوگیری و کنترل افت فشار در خون شیرینی
برای جلوگیری و کنترل علت پایین آمدن فشار پس از میل‌کردن شیرینی، از توصیه‌هایی که در ادامه به آنها اشاره میشود، استفاده کنید.
- کنترل مصرف شیرینی: مهم است که میزان مصرف شیرینی‌ها و مواد شیرین را مدیریت کنید. از مصرف بیش از حد شیرینی و ترکیبات قندی پرهیز کنید.
- توجه به انتخاب شیرینی‌ها: اگر تصمیم به مصرف شیرینی دارید، ترجیحاً شیرینی‌هایی که مقادیر کمتری چربی و قند دارند، انتخاب کنید.
- مصرف همراه با مواد غذایی سالم: اگر ممکن است شیرینی را با مواد غذایی دیگر مصرف کنید، از موادی که برای فشار در خون مفید هستند، مثل میوه‌ها و سبزیجات استفاده کنید.
- کنترل قند خون: اگر دارای مشکل فشار در خون پایین هستید، میزان قند خون خود را در نظر بگیرید و از افزایش ناگهانی آن پس از مصرف شیرینی‌ها پرهیز کنید.
- مصرف آهسته: شیرینی را به‌آهستگی و باحوصله بخورید تا بدن به‌تدریج بتواند با تغییرات قند خون برخورد کند.
- تنظیم وعده‌های غذایی: می‌توانید وعده‌های غذایی خود را به‌گونه‌ای تنظیم کنید که مصرف شیرینی در مواقعی که فشار خونتان پایین است کمتر مشکل‌ساز باشد.
آیا برای فشار خون بالا شیرینی مناسب است؟
برای فشار در خون بالا شیرینی مناسب نیست، زیرا شیرینی و مواد شیرین در کل دارای مقدار زیادی قند و کالری هستند و ممکن است به افزایش وزن و فشار خون بالا منجر شوند؛ بنابراین، برای افراد با مشکل فشار در خون بالا شیرینی توصیه نمی‌شود.
افراد با پرفشاری خون باید رژیم غذایی خود را به‌گونه‌ای طراحی کنند که شامل میوه‌ها، سبزیجات، میوه‌های خشک، ماهی، مرغ و محصولات کم‌چرب باشد. از مصرف قند و شکرها باید پرهیز کنند و به‌جای آن می‌توانند از منابع قند طبیعی مثل میوه‌ها و سبزیجات استفاده کنند.
همچنین، برای کنترل فشار خون بالا، توصیه میشود که مقدار نمک مصرفی را کاهش دهید و به فعالیت‌های ورزشی منظم بپردازید.
علت افت فشار بعد از خوردن شیرینی موضوعی‌ست که شاید در ابتدا عجیب به نظر برسد، اما واقعاً برای برخی افراد رخ می‌دهد. این اتفاق معمولاً ناشی از واکنش بدن به مصرف ناگهانی قند ساده است. در برخی شرایط، بدن با ترشح زیاد انسولین در واکنش به افزایش سریع قند خون، قند را به‌سرعت پایین می‌آورد و این افت ناگهانی قند می‌تواند بر فشار خون نیز اثر بگذارد. در نتیجه، احساس بی‌حالی، سرگیجه یا حتی افت هوشیاری ممکن است تجربه شود. برخی بیماری‌های زمینه‌ای مانند اختلالات غدد فوق کلیوی، دیابت واکنشی یا ضعف سیستم خودتنظیم فشار خون نیز ممکن است در این واکنش نقش داشته باشند. نکته مهم این است که این نشانه‌ها نباید بی‌اهمیت تلقی شوند. اگر چند بار این اتفاق برایتان افتاده، باید آن را به‌عنوان یک زنگ خطر جدی بگیرید. مراجعه به پزشک و بررسی دقیق وضعیت فشار و قند خون، اولین قدم آگاهانه برای کنترل این وضعیت است. با آگاهی از ارتباط میان تغذیه و واکنش بدن، می‌توانید تصمیم‌های بهتری بگیرید. بدن شما با زبان خاص خود با شما حرف می‌زند؛ کافی‌ست به این نشانه‌ها گوش دهید تا سلامت‌تان را در مسیر درستی هدایت کنید.
