بدون شک هیچ کس دوست ندارد سکته قلبی را تجربه کند؛ اما گاهی یک انسداد کوچک در رگ‌های خونی قلب و نرسیدن اکسیژن به این عضو حیاتی، زمینه را برای سکته قلبی فراهم می‌کند. پزشکان برای تشخیص سکته قلبی ازمایش ها و تست‌های متعددی را تجویز می‌کنند تا با انجام آنها علائم سکته قلبی را در بیمار تشخیص دهند؛ چون هر قدر زودتر بتوان بیماری‌های قلبی را تشخیص داد، بدون شک درمان آن نیز سریع‌تر انجام می‌شود. گاهی با نوار قلبی نمی‌توان به صورت دقیق مشکلات قلب را تشخیص داد و به آزمایشات تخصصی‌تری از جمله تست تروپونین، تست کراتینین کیناز، تست گلیکوژن فسفوریلاز ایزو آنزیم، تست لاکتات دهیدروژناز و … نیاز است؛ اگر دچار چنین عارضه‌ای شده‌اید تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
تشخیص سکته قلبی ازمایش و تست‌های اصلی
زمانی که فردی به علت سکته قلبی به اورژانس می‌رسد به سرعت معاینات اولیه آغاز می‌شوند؛ پس از آنکه اقدامات حیاتی بر روی بیمار صورت گرفت و جان او نجات پیدا کرد، نوبت تست‌ها و آزمایش‌های اصلی فرا می‌رسد. باید سکته قلبی ازمایش شود تا میزان آسیب‌دیدگی عضله قلب مشخص شود. برخی از تست‌های خونی که برای تشخیص شدت و درجه حمله قلبی به کار می‌روند عبارت‌اند از:
- تست تروپونین: تست تروپونین به نوعی حساس‌ترین و مهم‌ترین آزمایش خون برای تشخیص سکته قلبی محسوب می‌شود. معمولاً این آزمایش را 12 ساعت پس از حمله قلبی انجام می‌دهند و بعد از انجام آن می‌توان شدت آسیبی را که به عضله قلب وارد شده است تشخیص داد.
- تست کراتینین کیناز: کراتینین کیناز در واقع آنزیم خاصی است که به عضله قلب مربوط است و طی آزمایشات و بررسی‌ها میزان آن اندازه‌گیری می‌شود. این آنزیم در خون کسانی که دچار حمله قلبی شده‌اند، پس از 10 الی 24 ساعت به بیشترین حد خود می‌رسد.
- تست گلیکوژن فسفوریلاز ایزو آنزیم: برای آنکه بتوان در مورد سکته قلبی و آسیب‌هایی که به عضله قلب وارد کرده است اطلاعات بیشتری به دست آورد باید تست گلیکوژن فسفوریلاز ایزو آنزیم نیز انجام شود. این آنزیم هفت ساعت پس از حمله قلبی، به شدت در خون افزایش می‌یابد و حتی برای یک الی سه ساعت همچنان بالا می‌ماند.
- تست لاکتات دهیدروژناز: اگر بیمار دچار سکته قلبی شده باشد یا برای بافت‌های دیگر بدن هر نوع آسیبی به وجود آمده باشد، پس از 72 ساعت میزان لاکتات دهیدروژناز در خون او به اوج خود می‌رسد. این تست نشان می‌دهد که میزان آسیب‌دیدگی بافت زیاد است و باید برای درمان آن یک فکر اساسی کرد.
- تست اتصال کبالت آلبومین: با انجام این تست می‌توان میزان کبالت را که به پروتئین آلبومین متصل شده است اندازه‌گیری کرد؛ چرا که تحقیقات اثبات کرده‌اند که پس از حمله قلبی، اتصال کبالت بسیار کاهش می‌یابد.
- تست میوگلوبین: این آزمایش نیز یک تست است که برای تشخیص نوعی از پروتئین در خون انجام می‌شود. به سبب آنکه میوگلوبین دو ساعت بعد از حمله قلبی در خون به اوج خود می‌رسد؛ بنابراین با انجام آن می‌توان از آسیب بیشتر به عضله قلب جلوگیری به عمل آورد.
سکته قلبی و کامل‌ترین تست‌ها برای بررسی آن
قلب حساس‌ترین عضو بدن انسان است و اگر دچار مشکلی شود، درمان آن حساسیت بالایی دارد. متخصصان قلب برای آنکه بدانند میزان آسیب‌دیدگی قلب بر اثر سکته قلبی چقدر است، تست‌ها و آزمایشات بسیار دقیقی را انجام می‌دهند. در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا شما را با سکته قلبی ازمایش و تست‌های آن آشنا کنیم:
- شمارش کامل سلول‌های خونی: شمارش کامل سلول‌های خونی که در واقع همان آزمایش خون کامل است، اطلاعات کلی در دسترس پزشک قرار می‌دهد؛ اگر طی این آزمایش مشخص شود که سطح گلبول‌های قرمز خون بیش از حد طبیعی است یا میزان هموگلوبین خون بالاست، ممکن است فرد به بیماری‌های قلبی دچار شده باشد. بالا بودن میزان گلبول‌های سفید خون نیز نشان‌دهنده عفونت و التهاب در خون است. برخی از بیماری‌های قلبی به سبب التهاب رخ می‌دهند؛ بنابراین برای سکته قلبی انجام آزمایش خون تجویز می‌شود.
- آزمایش چربی خون: همه ما به خوبی می‌دانیم که بالا بودن میزان چربی خون، زمینه را برای انسداد عروق خونی قلب به وجود می‌آورد؛ به ویژه اگر کلسترول بد خون بالا باشد، بیمار بیش از پیش در معرض مشکلاتی مانند سکته قلبی قرار دارد. چربی خون و کلسترول بالا، علائم خاصی ندارند و معمولاً طی آزمایش خون می‌توان آنها را بررسی کرد.
- آزمایش قند خون: بدن ما انسان‌ها برای آنکه بتواند گلوکز به دست آمده از غذاها را به انرژی تبدیل کند به یک هورمون به نام انسولین نیاز دارد؛ اما در جسم افرادی که مبتلا به دیابت هستند، عملکرد هورمون انسولین با اختلال مواجه شده است؛ بنابراین میزان گلوکز خون افزایش می‌یابد و تجمع قند، یکی از اصلی‌ترین علل بیماری‌های قلبی و سکته‌های قلبی به شمار می‌رود.
- بررسی آنزیم کبدی: برای جلوگیری از سکته قلبی ازمایش و بررسی عملکرد کبد هم لازم است. با انجام چنین آزمایشی می‌توان سطح آنزیم‌ها، پروتئین‌ها و سایر ترکیباتی را که در کبد وجود دارند اندازه‌گیری کرد. پژوهش‌ها نشان داده است که بین بیماری‌های کبدی و مشکلاتی مانند دیابت و فشار خون بالا، ارتباط مستقیمی وجود دارد؛ به همین سبب است که متخصصان قلب هنگام بررسی عوامل خطر بیماری‌های قلبی، آنزیم‌های کبدی را هم مورد آزمایش قرار می‌دهند.
- بررسی بیماری‌های انعقادی خون: یکی از اصلی‌ترین پارامترهایی که باعث ایجاد سکته قلبی می‌شود، لخته‌هایی است که در رگ‌ها به وجود می‌آیند. لخته‌های خون نه تنها برای قلب، بلکه برای مغز و ریه هم آسیب‌های جبران‌ناپذیری به همراه دارند؛ بنابراین متخصصان در چکاپ بیمار خویش، آزمایش انعقاد خون را نیز در نظر می‌گیرند. در این آزمایش مدت زمان لخته شدن خون اندازه‌گیری می‌شود و هر نوع علائم غیر طبیعی، به خوبی مشخص می‌شود. پارامترهایی مانند شمارش سلول‌های خون، سطح فیبروینوژن، زمان پروترومبین، شمارش پلاکت، زمان ترومبین و زمان خونریزی در این آزمایش بررسی می‌شوند.
- بررسی عروق کاروتید: متخصصان برای تشخیص سکته قلبی، مقدار پلاکی را که در دیواره شریان‌های قلب جمع شده‌اند اندازه می‌گیرند. در صورتی که لایه‌های داخلی شریان‌های قلب بیش از پیش ضخیم شده باشند، احتمال اینکه بیمار در معرض سکته قلبی قرار داشته باشد، وجود دارد؛ البته برای آنکه بتوان ضخامت شریان‌ها را اندازه‌گیری کرد باید از تست تصویربرداری اولتراسوند استفاده کرد. این آزمایش برای کسانی که دچار فشار خون، کلسترول، چربی خون و دیابت هستند در نظر گرفته می‌شود؛ همچنین افراد سالخورده، کسانی که سیگار می‌کشند و افرادی که دچار چاقی و اضافه وزن هستند، بهتر است این آزمایش را انجام دهند.
- نوار قلب: برای مشخص شدن سکته قلبی، تست دیگری وجود دارد که نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام نام دارد. طی این آزمایش الکترودهایی روی سینه، بازو و پاهای بیمار متصل می‌شوند. این الکترودها فعالیت‌های الکتریکی قلب را با دقت هر چه تمام‌تر ثبت می‌کنند. طی این آزمایش که در مدت زمان کوتاهی انجام می‌شود، پارامترهایی مانند ریتم قلب، سرعت ضربان قلب، زمان‌بندی تکانه‌های الکتریکی و … بررسی می‌شوند. در صورتی که فرد به بیماری‌های قلبی مانند سکته قلبی دچار شده باشد با نوار قلب می‌توان آن را به راحتی تشخیص داد.
- اکوکاردیوگرافی: در میان انواع تست‌ها و آزمایش‌هایی که برای بررسی سلامت قلب انجام می‌شود، باید به نام اکوکاردیوگرافی نیز اشاره کنیم. متخصصان قلب در این روش با بهره‌گیری از امواج صوتی بسیار قدرتمند، تصاویر دقیقی از قلب بیمار ثبت می‌کنند. در این شیوه تشخیصی، پارامترهایی مانند ضربان قلب و میزان پمپاژ خون به قلب او مورد بررسی قرار می‌گیرند. در صورتی که فردی با نقص مادرزادی قلب به دنیا آمده باشد با اکوکاردیوگرافی می‌توان آن را تشخیص داد. این روش در واقع یک نوع سونوگرافی است که از قفسه سینه بیمار انجام می‌شود و بسیاری از بیماری‌های قلبی توسط آن تشخیص داده می‌شوند.
- تست ورزش: برای جلوگیری از بیماری‌هایی مانند سکته قلبی ازمایش و تست ورزش نیز باید انجام شود. با این تست، عملکرد قلب را در هنگام فعالیت بدن بررسی می‌کنند. به طور کلی در هنگام فعالیت‌های ورزشی، قلب با سرعت بیشتری شروع به پمپاژ خون به سایر قسمت‌های بدن می‌کند؛ بنابراین اگر برای جریان خون مشکلی به وجود آمده باشد با این تست می‌توان متوجه آن شد. برای انجام این تست، پزشک از بیمار می‌خواهد که روی تردمیل یا دوچرخه ثابت حرکت کند. در همین زمان، ضربان قلب، فشار خون و تنفس او کنترل و ثبت می‌شود.
- آنژیوگرافی: آنژیوگرافی یکی از تست‌های تخصصی است که طی آن، می‌توان با اشعه ایکس، وضعیت رگ‌های خونی بیمار را مورد بررسی قرار داد. برای آنکه این آزمایش با دقت انجام شود، ابتدا یک رنگ خاص را به رگ‌های بیمار تزریق می‌کنند. ساختار این رنگ به گونه‌ای است که با قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس، به خوبی دیده می‌شود؛ سپس به واسطه آن، شروع به تصویربرداری از قلب و رگ‌های خونی می‌کنند؛ حتی در این فرایند، می‌توان انسداد شریان‌ها را از بین برد؛ پس آنژیوگرافی نه تنها یک روش تشخیصی، بلکه یک روش درمانی مؤثر برای رفع انسداد عروق نیز به شمار می‌رود.
- بررسی نبض بیمار: شاید به نظر آزمایش ساده‌ای برسد؛ اما با انجام آن می‌توان هر نوع تغییری در ضربان قلب بیمار را اندازه‌گیری کرد. نبض یک انسان در حالت عادی، حدود 60 تا 100 بار در دقیقه می‌زند. در صورتی که بیمار هنگام استراحت با ضربان بالای قلب مواجه باشد، ممکن است نشان‌دهنده بیماری‌های قلبی باشد.
- فشار خون: در بسیاری از مواقع، بالا بودن فشار خون، زمینه را برای ابتلا به سکته قلبی فراهم می‌کند؛ اگر فشار خون بالای بیمار به خوبی کنترل نشود، نه تنها به قلب، بلکه به مغز و کلیه‌ها نیز آسیب‌های جدی وارد می‌کند. برای اطلاع از فشار خون بیمار، از دستگاه فشارسنج استفاده می‌شود و به واسطه این دستگاه، می‌توان در کوتاه‌ترین زمان ممکن اطلاعات خوبی در مورد فشار خون بیمار به دست آورد؛ اگر به بیماری فشار خون بالا مبتلا هستید، می‌توانید از دستگاه‌های متداول فشارسنج خانگی استفاده و به صورت دوره‌ای، فشار خون خود را اندازه‌گیری کنید.
- تعیین شاخص توده بدنی: شاید برای شما نیز جالب باشد؛ اگر بگوییم تعیین شاخص توده بدنی نیز جزو تست‌هایی است که برای بررسی سلامت قلب انجام می‌شود. چاقی تأثیر به سزایی در ابتلای فرد به بیماری‌های قلبی دارد؛ چرا که بر اثر چاقی، چربی خون، کلسترول و قند خون افزایش می‌یابد. تمامی این موارد، از جمله علل اصلی سکته قلبی هستند که بر اثر چاقی به وجود آمده‌اند. در صورتی که عدد توده بدنی بالاتر از 25 باشد، به این معناست که فرد به اضافه وزن، چاقی و چاقی بیش از حد مبتلا شده است. در این‌گونه مواقع باید با یک رژیم غذایی استاندارد و فعالیت‌های ورزشی منظم، چاقی و اضافه وزن را درمان کرد.
- تست تیلت: تست تیلت که به آن تست میز شیب نیز گفته می‌شود، از جمله آزمایش‌هایی است که پزشکان برای برخی از بیماران تجویز می‌کنند؛ البته این آزمایش برای کسانی در نظر گرفته می‌شود که بدون هیچ دلیلی غش می‌کنند. این احتمال وجود دارد که در ضربان قلب یا فشار خون بیمار اختلالی به وجود آمده باشد و بیمار بر اثر آن، غش کند. این تست، تعیین‌کننده این موضوع است که آیا در نهایت مشکلی برای ضربان قلب و فشار خون بیمار به وجود آمده است یا خیر؟
سکته قلبی تست و آزمایش تروپونین
گاهی اوقات متخصصان قلب از بیمار می‌خواهند برای انجام تست تروپونین آماده شوند. طی این آزمایش میزان پروتئین عضله قلب بررسی می‌شود و خطر آسیب‌های قلبی را مشخص می‌کنند. زمانی که عضله قلب دچار صدمه و آسیب می‌شود، مقادیری از تروپونین که یک نوع پروتئین است در خون آزاد می‌شود. این آزمایش برای کسانی که با علائمی مانند تنگی نفس، درد قفسه سینه و ضربان قلب نامنظم در بیمارستان بستری شده‌اند، تجویز می‌شود.
زمانی که میزان تروپونین در خون بیمار پایین باشد، نشان می‌دهد که خوشبختانه برای قلب هیچ آسیبی به وجود نیامده است؛ البته پایین بودن تروپونین در خون، علت دیگری نیز دارد. ممکن است از وقوع آسیب قلبی زمانی سپری و تروپونین به صورت طبیعی از خون خارج شده باشد. این نتیجه برای بیمارانی رخ می‌دهد که برای انجام این آزمایش دیر مراجعه می‌کنند؛ البته اگر متخصص قلب به چنین موردی مشکوک شود، آزمایش‌های تخصصی‌تری را برای بیمار خود در نظر می‌گیرد.
گاهی اوقات پاسخ مثبت آزمایش تروپونین کاذب است؛ چرا که مواردی مانند عفونت‌های شدید، التهاب عضلات، عفونت‌های ریه، روماتیسم مفصلی و بالا بودن فشار خون می‌توانند تأثیراتی بر این آزمایش بگذارند؛ به همین دلیل است که همواره گفته می‌شود خود به تنهایی و در خانه اقدام به تفسیر این آزمایش نکنید و حتماً آن را به متخصص قلب نشان دهید.
سؤالات متداول
- برای سکته قلبی به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
بهترین پزشکی که می‌توانید برای بررسی وضعیت قلب خود به او مراجعه کنید، یک متخصص حاذق و با تجربه قلب است. او ابتدا سوابق پزشکی شما را بررسی و قلب شما را معاینه می‌کند. در ادامه اگر به بیماری‌های زمینه‌ای مبتلا باشید یا هر مشکلی در قلب شما وجود داشته باشد، تست سکته قلبی را برای شما تجویز می‌کند.
- چه زمانی باید آزمایش سکته قلبی را انجام دهیم؟
اگر سن شما بالای 45 سال است و در خانواده شما سابقه سکته قلبی وجود دارد، حتماً باید برای بررسی وضعیت قلب خود و انجام آزمایش‌های لازم به متخصص قلب مراجعه کنید؛ همچنین اگر به بیماری‌هایی مانند چربی خون، کلسترول بالا، بیماری‌های کبد، فشار خون و دیابت مبتلا هستید باید در اولین فرصت برای بررسی وضعیت قلب خود به متخصص قلب مراجعه کنید.
- آیا سکته قلبی در آزمایش خون مشخص می‌شود؟
آزمایش خون به تنهایی برای تشخیص سکته قلبی کافی نیست و باید در کنار آن بررسی‌های دقیق‌تر مانند نوار قلب، آنژیوگرافی و … انجام شود. با آزمایش خون هم می‌توان میزان تروپونین را اندازه‌گیری کرد. تروپونین پروتئینی است که میزان آن پس از سکته قلبی در خون افزایش می‌یابد و نشانه‌ای برای وقوع این بیماری است.
سخن پایانی
حال دیگر به خوبی می‌دانیم که بیماری‌های قلبی ـ عروقی، اصلی‌ترین دلیل مرگ و میر در بسیاری از کشورها به شمار می‌روند؛ بنابراین افرادی که سابقه بیماری‌های قلبی دارند و به بیماری‌های زمینه‌ای مبتلا هستند و در سنین بالای 45 سال قرار دارند باید برای انجام آزمایش خون و سایر تست‌های مخصوص بیماری‌های قلبی به پزشک مراجعه کنند. پزشکان برای تشخیص سکته قلبی ازمایش های گوناگونی دارند تا بر اساس آنها وضعیت قلب را بررسی کنند و اگر خطری جان بیمار را تهدید می‌کند، هر چه زودتر اقدامات درمانی را آغاز کنند. فراموش نکنید که زندگی نعمت ارزشمندی است که به ما عطا شده است و باید قدردان آن باشیم. یکی از راه‌های نشان دادن قدردانی از این نعمت، مراقبت از جسم در برابر بیماری‌هایی مانند سکته قلبی است. بسیار خوشحالیم که با متخصصان قلب حاذق و با تجربه‌ای که در کلینیک دکتر هومان داریم، می‌توانیم برای درمان بسیاری از بیماری‌های قلبی به شما کمک کنیم؛ پس با ما تماس بگیرید.
منابع
پزشک جراح و متخصص