آیا تنظیم فشار خون در کوتاه‌مدت ممکن است؟ با انجام یک سری‌کارها می‌توانید هایپرتنشن را تنظیم کنید. راهکارهای تنظیم‌کردن فشارخون شامل خواب باکیفیت، ترک سیگار، کاهش سدیم در وعده‌های غذایی، کاهش وزن، کاهش استرس و کنترل‌کردن منظم فشار در خانه است. جدی‌گرفتن تنظیم‌کردن فشارخون، اهمیت زیادی دارد و در غیر این صورت مشکلات جبران‌ناپذیری برایتان به وجود می‌آید.
میزان مصرف نمک را نیز باید کاهش دهید؛ نمک فشار را به‌شدت بالا می‌برد. اگر سیگاری هستید و به دنبال راهکاری برای تنظیم مقدار فشارخون در کوتاه‌مدت می‌گردید، بدون لحظه‌ای درنگ سیگار را کنار بگذارید. برای تنظیم فشار خون تحت‌نظر دکتر برای فشار خون می‌توان راهکارهای سنتی و خانگی را انجام داد. در ادامة این مطلب می‌خواهیم شما را از عوارض ناگوار هایپرتنشن، قاتل خاموش انسان، آشنا سازیم. همراه ما باشید.
فهرست مطالب
فشارخون چیست؟ تنظیم فشار خون امکان دارد؟
فشارخون به فشاری می‌گویند که خون داخل رگ‌ها به دیواره داخلی رگ‌ها وارد می‌کند و یک نشان‌دهنده زنده‌بودن موجودات زنده است. دو نوع فشار وجود دارد:
فشارخون سیستولیک: که فشارخون سیستولیک نشان‌دهندة فشاری بوده که وقتی قلب به سمت بافت‌های بدن خون پمپاژ می‌کند و منقبض می‌شود و این فشار را به دیواره‌های رگ‌ها وارد می‌کند.
فشارخون دیاستولیک: که فشارخون دیاستولیک نشان‌دهنده فشاری بوده که وقتی قلب در حالت استراحت‌کردن است رخ می‌دهد و این فشار را نیز به دیواره رگ‌های بدن وارد می‌کند.
فشارخون در انواع دستگاه فشار به شکل دو عدد نمایش داده می‌شود که عدد اول نمایش‌داده‌شده نشان‌دهندة فشارخون سیستولیک است و دومین عدد هم نیز که نمایش‌داده‌شده نشان‌دهنده فشار دیاستولیک است. جهت تنظیم فشار خون نیاز به استفاده از دستگاه‌های فشار داریم که به آنها اشاره خواهیم کرد که چطور باید از آنها استفاده کنیم.
چطور فشار خون را اندازه بگیریم؟
اگر قصد دارید که تنظیم‌کردن فشار را انجام دهید باید با سازوکار دستگاه‌های فشار آشنا باشید. ما دو نوع دستگاه اندازه‌گیر فشار داریم، دستگاه اندازه‌گیری فشار مکانیکی و دستگاه اندازه‌گیری فشارخون دیجیتالی که می‌خواهیم دربارة سازوکار این دو نوع دستگاه توضیحاتی به شما بدهیم.
اندازه‌گیری با دستگاه دیجیتالی: در سال‌هایی که پشت سر گذاشته‌ایم دستگاه‌های مکانیکی فشار کم‌رنگ شده‌اند و اکثر مردم به دستگاه‌های دیجیتالی روی آوردند که چندین مدل دارند و استفاده از آنها راحت‌تر و سریع‌تر از دستگاه‌های مکانیکی فشارخون شده است.
در ابتدا شما نباید تا نیم ساعت بعد از غذا، سیگار، چای، قهوه و خوراکی‌های شور فشار خود یا دیگران را بگیرید. شما می‌بایست پنج تا ده دقیقه در مکانی آرام باشید و بعد از آن بالشتک محصول را 2 الی 3 سانت بالا تر از ارنج دست چپتان نه آن چنان شل و نه آن چنان بسیار تنگ ببندید.
باید بدانید که اگر شما بالشتک را بسیار تنگ و محکم روی دستتان ببندید احتمال پارگی رگ زیاد می‌شود. در گام بعد شما باید دستانتان بر روی سطحی صاف بماند. حتماً دقت کنید که دست خود را هم‌تراز با قلب خود قرار دهید تا عدد دقیق‌تری داشته باشید. دستگاه فشارخون را روشن کنید تا بالشتک باد کند. باید دستانتان ثابت باشد و نباید صحبت کنید یا حرکتی کنید. به شکل عادی و همیشگی‌تان تنفس داشته باشید.بعد از بادشدن بالشتک، دستگاه، فشارخون شما را روی صفحه‌نمایش، نشان می‌دهد که عدد اول فشار سیستولیک بوده و عدد دومی فشارخون دیاستولیک شماست. برای مثال اگر دستگاه 130/60 را نمایش دهد، یعنی فشارخونی با 130 سیستولیک و 60 دیاستولیک دارید. جهت تنظیم فشار خون باید کار با دستگاه‌های فشارخون را بلد بود.
اندازه‌گیری با دستگاه مکانیکی: اگر دستگاه فشار دیجیتالی همراهتان نیست و احساس غیر میزان بودن فشار دارید و قصد تنظیم‌کردن فشارخون را دارید، اول باید فشار را با دستگاه‌های مکانیکی اندازه‌گیری کنید. این دستگاه‌های مکانیکی به طور معمول یک بالشتک، تلمبه، فشارسنج، گوشی پزشکی و چند لوله در جعبه همراه خود دارند.
باید در محیطی آرام نشسته و بدنتان را از حالت شل کنید و بالشتک را 2 تا 3 سانت بالاتر از ارنجتان ببندید. باید شلنگ دستگاه باید جلوی دستتان قرار گرفته باشد. حالا گوشی پزشکی را جلوی دستتان زیر بالشتک روی رگ‌ها و پوستتان قرار دهید. توجه کنید که نبض را در آن ناحیه احساس می کنید. شما باید با استفاده از تلمبه بالشتک را باد کرده تا فشارسنجتان دستگاه عدد 200 میلی متر جیوه را نشان دهد.
به‌آرامی باد بالشتک را با استفاده از شیر کوچک خالی کنید و در این حین که گوشی پزشکی داخلی گوش شماست صدای ضربان‌های قلبتان را گوش بدهید. هر موقع که برای اولین‌بار صدای نبض قلبتان به گوشتان رسید، عددی که فشارسنج دستگاه نشان می‌دهد فشار سیستولیک است.
حالا دوباره شروع به خالی‌کردن باد کنید تا صدای ضربان‌ها دیگر به گوشتان نخورد. وقتی که دیگر صدایی از آنها را نشنیدید عددی که روی فشارسنج نشان می‌دهد فشار دیاستولیک خون شماست.
فشارخون بالا یا پایین:
برای تنظیم فشار خون باید بدانید که فشار باید در بازه و محدوده‌ای مناسب سن و شرایط باشد و اگر فشارخون شما بالاتر یا پایین‌تر از آن بازه باشد، باعث اختلال در کارکرد عملکرد قلبی و عروقی بدن شود. جهت تنظیم‌کردن فشار از دستگاه‌های فشارسنج استفاده می‌شود که بالاتر درباره آن حرف زده‌ایم ولی الان می‌خواهیم درباره انواع پرفشاری خون و پایین به شما مطالبی ارائه دهیم.
فشارخون طبیعی و خوب برای اکثریت جامعه فشارخون 120/80 است.
فشارخون نرمال برای اکثریت جامعه فشارخون 130/85 است.
فشارخونی که کمی بالاتر از حد نرمال فشار سیستولیک 130 تا 140 است و فشار خون دیاستولیک 85 تا 90 است.
پرفشاری خون به فشارخون بالاتر 140/90 است.
هیپوتانسیون هم به فشارخون پایین‌تر از 100/60 یا 90/50 است.
جهت تنظیم فشار خون شما الان می‌دانید که چه عددی پرفشاری خون و چه عددی فشار نرمال و پایین است حال شما باید بدانید که علائم فشار و داروهای مناسب آن جهت تنظیم‌کردن فشار چیست پس همراه ما باشید.
علائم فشارخون بالا یا پایین
پرفشاری خون وقتی پیش می‌آید که فشاری که به رگ‌ها و قلب، زیاد بشود و از حد نرمال که 120 روی 80 است بالا تر برود. هیپوتانسیون هم زمانی رخ می‌دهد که فشاری که به رگ‌ها و قلب، کم شود و از حد نرمال 120 روی 80 پایین تر بیاید. این دو حالت گفته علائم و روش های تنظیم فشار خون متفاوتی دارند که علائم آنها عبارت‌اند از:
علائم پرفشاری خون:
سردرد، وزوز گوش، درد در ناحیه پس‌سری، تپش قلب بالا، تاری دید، خستگی، خونریزی بینی، نفس‌تنگی و اضطراب.
علائم هیپوتانسیون:
سرگیجه، سردی دست‌وپا، تاری دید، بی‌حالی، تهوع، ازدست‌دادن تعادل، ضعف، بی‌هوشی (در مواقع حاد)، سردرد، احساس خستگی شدید و خواب‌آلودگی شدید، تپش قلب و تنگی نفس زیاد و حالت تهوع.
این علائم فقط بعضی از علائم پرفشاری خون و هیپوتانسیون هستند. جهت تنظیم فشار خون خود، باید به طور منظم آن را اندازه گرفته و بررسی کنید و با پزشک خود مشورت کنید. پرفشاری خون و هیپوتانسیون یک اتفاق خطرناک است که می‌تواند مشکلاتی برای قلب، مغز، کلیه‌ها و چشم‌ها ایجاد کند که در ادامه درباره تنظیم‌کردن فشار و خطرات آن صحبت می‌کنیم.
دلایل بالا یا پایین شدن فشارخون
پرفشاری خون و پایین می‌توانند به‌خاطر دلایلی زیادی ایجاد بشوند و ما جهت تنظیم‌کردن فشار، باید با این دلایل آشنا باشیم که عبارت‌اند از:
چاقی بیش از حد: کسانی که در وضع چاق قرار دارند، قلبشان بیشتر کار می‌کند تا خون را به اندام‌ها برساند و افراد چاق پرفشاری خون دارند.
لاغری بیش از حد: کسانی که در وضع خیلی لاغر قرار دارند، قلبشان کمتر و آرام‌تر کار می‌کند تا خون را به اندام‌ها برساند و افراد لاغر هیپوتانسیونی دارند.
بیماری خانوادگی: افرادی که در خانواده‌شان سابقه بروز پرفشاری خون یا پایین را دارند، بیشتر در معرض ابتلا هستند.
بیماری‌های زمینه‌ای: بعضی از بیماری‌های زمینه‌ای مثل بیماری‌های قلبی، تیروئید، کلیه‌ای و دیابت می‌توانند باعث بروز فشار بشوند.
روتین و سبک زندگی افراد: روتین و سبک زندگی افراد، مثل تغذیه نادرست، کم‌تحرکی یا بی‌تحرکی، مصرف الکل و سیگار، استرس و اضطراب می‌توانند باعث افزایش یا هیپوتانسیون در افراد شوند.
خطرات فشارخون بالا یا پایین چه چیزهایی هستند؟
فشارخون خطراتی دارد و جهت تنظیم فشار خون باید آنها را بدانید.
کمبود اکسیژن در اعضای بدن: زمانی که هیپوتانسیون بیاید، خون‌رسانی به دست‌ها و پاها سخت شده و باعث نرسیدن اکسیژن به این اندام‌ها می‌شود و احساس سردی در نوک دست‌ها و پاها ایجاد می‌شود و با مصرف داروهای مناسب، می‌توانید تنظیم‌کردن فشار را انجام دهید.
ضعف در عملکرد مغزی: هیپوتانسیون می‌تواند باعث شود که مغز کمتر اکسیژن و مواد مغذی دریافت کند و باعث ضعف در عملکرد مغزی بشود.
آسیب به مغز: در پرفشاری خون، امکان دارد خون کافی مغز تأمین نشود و باعث سکته بشود یا اینکه باعث پاره شدن رگ‌های مغزی شده و خونریزی مغزی را رخ دهد که جهت تنظیم فشار خون باید داروهایی مثل دارو فشار گیاهی را مصرف کرد.
مشکلات کلیوی: پرفشاری خون می‌تواند باعث آسیب به شریان‌هایی که خون را به کلیه‌ها می‌رسانند شود و تأثیری در نامتعادل شدن سطح آب و سدیم در بدن شود. این اتفاقات می‌توانند باعث مشکلاتی مثل نارسایی کلیه بشوند. در هیپوتانسیون نیز سطح آب و سدیم در بدن را کم می‌کند.
آسیب چشمی: پرفشاری خون باعث آسیب یا پارگی شریان‌های چشم می‌شود و می‌تواند اتفاقات تلخ و ناگواری را رقم بزند و شما با تنظیم‌کردن فشار می‌توانید از این اتفاقات جلوگیری کنید.
سرگیجه و سردرد: هیپوتانسیون می‌تواند باعث سرگیجه و سردرد و ضعف و بی‌حالی بشود.
از حال رفتن: در مواردی که فشار شما بیش از حد بالا یا پایین برود، امکان دارد که شما دچار بی‌هوشی و از حال رفتن بشوید و برای خوردن داروی فشارخون گیاهی وقت نباشد و زمانی که احساس کردید در این شرایط قرار دارید، هر چه سریع‌تر با اورژانس تماس بگیرید و از انجام حرکات زیاد خودداری کنید.
آسیب‌زدن به عروق: هر چقدر که دیرتر به علائم توجه کنید و فشار تشخیص داده نشود، زمانی که فشار نرمال به عروق و شریان‌های بدن شما وارد نشود، آسیبی به عروق وارد می‌کند و آنها را باریک یا ضخیم می‌کند که در مدت طولانی خطرناک است.
راه‌های درمان و تنظیم فشار خون بالا یا پایین:
شما جهت تنظیم فشار خون خود باید بدانید که چطور آن را درمان کنید. برای درمان و تنظیم پرفشاری خون، امکان دارد نیاز به مصرف داروهایی باشد که پزشک تجویز می‌کند و البته روش‌هایی دیگر جز این احتمال دارد کمک‌هایی به شما بکند که عبارت‌اند از:
کنترل مصرف نمک: نمک باعث افزایش حجم خون و فشار می‌شود، در نتیجه شما با کنترل مصرف نمک می‌توانید تنظیم‌کردن فشار را انجام دهید.
کم‌کردن وزن: بالابودن وزن افراد یکی از عوامل بروز پرفشاری خون است و با کنترل و کم‌کردن وزن می‌شود از فشارخون جلوگیری کرد.
ورزش: با داشتن برنامه ورزشی منظم، می‌توانید از ابتلا به فشار جلوگیری کنید.
دوری از الکل و سیگار: الکل باعث افزایش حجم خون و پرفشاری خون می‌شود و سیگار هم باعث تنگ شدن رگ‌های خونی و در نتیجه بالارفتن فشارخون می‌شود.
مصرف بیشتر آب و مایعات: با مصرف بیشتر آب و مایعات، بدن خود را می‌توانید هیدراته نگه دارید و تنظیم‌کردن فشار را انجام دهید.
دوری از مصرف داروهایی که باعث هایپرتانسیون می‌شوند: البته توجه کنید که قطع‌کردن خودسرانه و ناگهانی داروها خطرناک بوده و باید با پزشکتان مشورت کنید. داروهای کافئین‌دار و یک‌سری داروی دیگر باعث هایپرتانسیون می‌شوند.
خوردن ماهی‌های چرب: ماهی‌های چرب مانند ماهی قزل‌آلا، ماهی‌تن و ماهی کپور، اسیدهای چرب امگا 3 داشته که پرفشاری خون را کم می‌کند و از ایجاد لخته خون جلوگیری می‌کند.
خوردن حبوبات: حبوباتی مثل لوبیا، عدس، نخود، برنج و گندم و… دارای فیبر بالا، پتاسیم، پروتئین هستند که می‌توانند در زمینه پایین آمدن پرفشاری خون و بالارفتن هیپوتانسیون کمک کنند یا به عبارتی تنظیم‌کردن فشار را انجام دهند.
سبزی ریحان: ریحان دارای رایحه‌ای خوب بوده و دارای ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان است و می‌تواند باعث گشادی عروق و کاهش مقاومت عروقی شود و تنظیم‌کردن فشار را انجام دهد.
سیر: سیر حاوی گوگرد و آلیسین است و می‌توانند باعث کاهش پرفشاری خون شوند. سیر باعث شل‌شدن رگ‌ها شده و پرفشاری خون را کنترل کند. البته باید دقت داشته باشید که مصرف بیش از حد ناگهانی سیر باعث افت فشار ناگهانی می‌شود که خود خطرات زیادی دارد.
آویشن: داروی فشار گیاهی آویشن حاوی رزمارینیک اسید فراوان است که به تنظیم فشار خون کمک می‌کند.
گل‌گاوزبان: یک داروی فشار گیاهی دیگر گل‌گاوزبان است که اسیدهای چرب امگا 6 دارد و می‌تواند در کاهش هایپرتنشن موثر باشد.
زرشک: زرشک یک داروی گیاهی فشار است. میوه زرشک، حاوی ویتامین، آنتوسیانین‌ها و فلاونوئیدها است. زرشک باعث هیپوتانسیون می‌شود و در این روند مؤثر است و به تنظیم‌کردن فشارخون کمک می‌کند.
غوره و آب‌غوره: مصرف آب‌غوره و خود غوره می‌تواند تاثیر بسزایی در هیپوتانسیون داشته باشد و باید توجه داشته باشید که مصرف زیاد عوارضی دارد.
داروی کاپتوپریل: این دارو به قرص زیر زبانی جهت تنظیم فشار خون هم معروف است و این قرص، دارای مواد شیمیایی‌ای است که باعث سفت‌شدن رگ‌ها و عروق خونی بدن می‌شود. این پایین‌آورنده سریع فشار، مثل دیگر داروها، عوارضی مانند سرگیجه، معده درد و تنفس سخت دارد و نباید در مصرف آن خودسرانه کاری انجام دهید و زیاده‌روی کنید. توجه کنید که این دارو، برای زمانی پیشنهاد می‌شود که فشار بیش از حد بالا برود.
سخن پایانی
فشارخون، در هر دو حالت بالا و پایین خطرناک و خطرساز است و بی‌توجهی به آن می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. برای جلوگیری از آنها، باید روش‌های تنظیم فشار خون و علائم آن را بشناسید. نامتعادل بودن فشار، در طولانی‌مدت صدمات جبران‌ناپذیری را برای سلامت بدن به همراه خواهد داشت؛ بنابراین باید نسبت به آن حساس باشید.
رژیم‌های غذایی غنی از میوه‌ها، سبزی‌ها، غلات کامل، و محصولات لبنی کم‌چرب می‌توانند به هیپوتانسیون کمک کنند. همچنین کاهش مصرف نمک، چربی‌های اشباع و ترانس، و محدودکردن مصرف کافئین و الکل نیز می‌تواند مفید باشد. با رعایت این توصیه‌ها و مشورت با پزشک، می‌توانید فشار خود را به طور مؤثری مدیریت کنید و از سلامت قلب و عروق خود مراقبت کنید.
درصورتی‌که تغییر عادت‌ها و رژیم غذایی تاثیر چندانی بر تنظیم میزان فشار نداشته باشد، باید از داروهای فشار استفاده کنید. ما برای تنظیم فشار خون راه‌های زیادی ارائه دادیم و توجه کنید که مصرف زیاد و خودسرانه این داروها و انجام اعمال، خطر زیادی می‌تواند داشته باشد و باید برای انجام راه‌های تنظیم‌کردن فشار با پزشک متخصص و مجرب کلینیک ما مشورت داشته باشید.
