مهم‌ترین نکاتی که باید بعد از جراحی واریس پا بدانید

عوارض بعد از عمل واریس پا ممکن است برای بسیاری از بیماران نگران‌کننده باشد. پس از جراحی، برخی افراد با مشکلاتی مانند تورم، درد، تغییر رنگ پوست و حتی لخته شدن خون مواجه می‌شوند. این عوارض در برخی موارد طبیعی هستند، اما در برخی دیگر می‌توانند نشانه‌ای از یک مشکل جدی باشند. آیا بدن شما به‌درستی در حال بهبودی است یا نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارید؟

بی‌توجهی به این علائم می‌تواند به مشکلات جدی‌تری منجر شود، اما راه‌هایی برای کاهش این عوارض و تسریع روند بهبودی وجود دارد. دكتر واريس پا می‌تواند با ارائه راهنمایی‌های تخصصی، به شما در کاهش درد، بهبود سریع‌تر زخم‌ها و جلوگیری از مشکلات احتمالی کمک کند. در این مقاله، شما با دلایل بروز این عوارض و روش‌های مؤثر برای کنترل آن‌ها آشنا خواهید شد.

عوارض بعد از عمل واریس پا چیست؟

برخی از افراد، عوارض جانبی بعد از عمل واریس پا را به شکل‌های مختلفی تجربه می‌کنند. برخی از افراد در ناحیه عمل، دچار خون‌مردگی می‌شوند و برخی افراد دیگر، علائم شدیدتری همچون عفونت و آسیب به اعصاب و یا حتی لخته شدن خون را تجربه می‌کنند. به طور کلی، عوارضی که پس از یک عمل واریس پا می‌تواند فرد را تحت تاثیر قرار دهد شامل موارد زیر است.

۱.درد و تورم در محل عمل

بعد از عمل جراحی واریس پا، ایجاد درد و تورم در محل عمل کاملاً طبیعی و موقتی است. علت این درد و تورم این است که در حین عمل جراحی، برش‌هایی در پوست و بافت‌های زیرین ایجاد می‌شود که منجر به التهاب و آسیب موضعی بافت می‌گردد. بدن نیز به محرک‌های التهابی ناشی از عمل جراحی، با رها کردن مواد التهاب‌زا واکنش نشان می‌دهد که باعث تورم و درد می‌شود. گاهی حتی خونریزی جزئی در بافت‌های اطراف محل عمل اتفاق می‌افتد که با ایجاد فشار، موجب درد می‌گردد. تورم و درد ناحیه تحت جراحی را، اکثر بیماران واریسی تجربه می‌کنند که بخشی طبیعی از فرایند التیام زخم پس از عمل جراحی است.

۲.کبودی و خون‌مردگی

بروز خون‌مردگی و کبودی در محل عمل جراحی واریس پا،  مانند درد و تورم یک پدیده شایع و غیر نگران کننده است. پزشک در حین انجام عمل، برای برداشتن عروق معیوب، به رگ‌های سطحی و عمقی برخورد می‌کند که پارگی آن‌ها منجر به نشت خون و ایجاد کبودی می‌شود. خون درون رگ‌های آسیب دیده ممکن است لخته شود و جریان خون را مسدود، و ایجاد خون‌مردگی کند. همچنین بستن محکم بانداژ ممکن است مانع جریان خون شود و باعث کبودی و خون مردگی گردد. کبودی و خون‌مردگی اگر جدی نباشد، معمولا پس از چند روز بعد از عمل رفع می‌شوند

۳.عفونت

ایجاد عفونت در محل عمل جراحی واریس پا، در موارد کمی از بیماران اتفاق می‌افتد. عفونت کردن ناحیه مورد جراحی دلایل مختلفی دارد. برای مثال، اگر اصول بهداشتی و استریل حین عمل رعایت نشود، باکتری‌ها می‌توانند وارد زخم شوند. بیماران مسن، دیابتی یا افراد دارای نقص ایمنی مستعدتر به عفونت هستند چون زخمشان دیر بهبود می یابد و همین تاخیر در بهبودی زخم بافتی، باعث می‌شود باکتری‌ها بتوانند وارد زخم شوند. برخی از عوامل خارجی مانند جوراب‌های تنگ یا کفش‌های نامناسب نیز می‌توانند باعث تحریک و عفونت زخم شوند.

۴.آسیب عصبی

آسیب به اعصاب در حین عمل جراحی واریس پا، از عوارض نادر جراحی واریس است؛ اما گاهی رخ می‌دهد. علت آسیب عصبی این  است که در حین عمل جراحی، اعصاب سطحی کوچک پا ممکن است به طور اتفاقی بریده یا فشرده شوند. همچنین التهاب، ورم یا ایجاد بافت زخم می‌تواند باعث فشار بر روی اعصاب شود. اگر بیمار پس از عمل دچار آسیب عصبی شده باشد، علائمی همچون بی‌حسی، سوزش، خواب‌رفتگی، ضعف عضلانی، درد و کرختی در ناحیه‌ای از پا که عصب آن آسیب دیده است را تجربه می‌کند. در اکثر موارد، آسیب اعصاب  به مرور زمان بهبود می‌یابد.

آیا مشکلات بعد از جراحی واریس پا برای همه افراد یکسان است؟

خیر، اگرچه اکثر افراد پس از عمل، عوارض طبیعی جراحی واریس پا، همچون کبودی را تجربه می‌کنند اما میزان بروز عوارض در افراد متفاوت است. اینکه بیمار از چه سطحی از سلامت عمومی برخوردار باشد، چه سن و سالی داشته باشد، بیماری‌های زمینه‌ای داشته باشد یا خیر و… همگی در شدت و نوع عوارض پس از عمل واریس پا نقش دارند. اکنون موارد مذکور را مورد ارزیابی قرار می‌دهیم.

• سلامت عمومی و سن بیمار

سلامت عمومی و سن بیمار تاثیر بسزایی در احتمال بروز عوارض پس از عمل جراحی واریس پا دارد. هرچه سن بیشتر باشد، سیستم ایمنی ضعیف‌تر شده و سرعت بهبودی کاهش می‌یابد. این باعث افزایش خطر عفونت، لخته شدن خون و عوارض دیگر می‌شود. بیماری‌هایی مثل دیابت، فشارخون بالا، بیماری‌های قلبی و عروقی، آرتریت و ضعف سیستم ایمنی می‌تواند خطر عفونت و عوارض را افزایش دهد. از لحاظ وزنی نیز، اضافه وزن و چاقی فشار بیشتری بر رگ‌های واریسی وارد کرده و خطر عود واریس بعد از عمل را بالا می‌برد. سایر عوامل همچون سیگار کشیدن، تغذیه نامناسب و… باعث افزایش شدت عوارض جراحی خواهند شد.

• نوع و شدت واریس

خود بیماری واریس، انواع مختلفی دارد که هریک نیاز به پروتکل‌های خاصی برای جراحی دارد. انواع واریس و عوارض جراحی آن‌ها به صورت زیر است:

واریس سطحی: واریس رگ‌های سطحی پا معمولاً عمل ساده‌تری داشته و عوارض کمتری به همراه دارد.

واریس عمقی: واریس رگ‌های عمقی مثل صافن و فمورال نیاز به عمل جراحی گسترده‌تر و پیچیده‌تری دارد.

واریس گسترده: هرچه گستردگی واریس بیشتر باشد، عمل جراحی پیچیده‌تر و طولانی‌تر شده و خطر عوارض افزایش می‌یابد.

واریس مزمن: واریسی که برای مدت طولانی پیشرفت کرده باشد، بافت‌های آسیب دیده‌تری دارد که روند بهبودی آن طولانی‌تر است.

عود واریس: واریسی که قبلاً عمل شده و عود کرده، خطر عوارض بیشتری دارد.

•  مهارت جراح

بدون شک جراحان ماهر و باتجربه‌تر، بهتر می‌توانند واریس‌ها را شناسایی و محل و گستردگی آن‌ها را تعیین کنند. آن‌ها تکنیک‌های جراحی پیشرفته‌تر و دقیق‌تری بکار می‌برند که کمتر آسیب بافتی ایجاد می‌کند. از طرفی جراحان مجرب زمان عمل را کاهش داده تا باکتری‌ها فرصت نفوذ به زخم را پیدا نکنند. مهارت بالای جراح در بخیه زدن و بستن محل عمل نیز، احتمال عفونت و نشت را کاهش می‌دهد.

• نحوه مراقبت پس از عمل

برای بهبود عوارض ناشی از جراحی در هر نوع عملی، مراقبت‌های پس از عمل، نقش کلیدی دارد. اینکه بیمار استراحت کافی داشته باشد، تمرینات فیزیکی که توسط پزشک تجویز شده را به درستی انجام دهد، محل زخم را استریل نگه دارد، داروها را به موقع و به اندازه مصرف کند و… عوامل بسیار مهمی هستند که بیمار پس از جراحی باید رعایت کند.

آیا عوارض جانبی عمل واریس پا خطرناک است؟

معمولاً عوارض بعد از عمل جراحی واریس پا خطرناک نیستند. اما به هر حال مواردی نیز وجود دارد که به دلایل مختلف، عوارض خطرناکی ایجاد می‌کند و نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد. یکی از این عوارض، خونریزی است. اگرچه خونریزی پس از عمل واریس پا نادر است، اما ممکن است نیاز به مداخله دوباره جراحی داشته باشد تا بیمار بهبود یابد. خونریزی شدید از محل برش جراحی، کبود شدن، تورم و درد شدید در ناحیه‌ی عمل‌ شده، احساس سوزش و خارش در پا، سرگیجه، تپش قلب، تنگی نفس و رنگ پریدگی، از علائمی هستند که در صورت بروز آن‌ها باید فورا به پزشک مراجعه کنید.

یکی دیگر از عوارض نادر اما خطرناک پس از عمل واریس پا، آمبولی ریه  یا ترومبوآمبولی ریوی PTE است. شاید واژه آمبولی را بارها شنیده باشید اما معنی آن را ندانید. آمبولی یعنی وجود هر چیزی که نباید در خون وجود داشته باشد اما دارد. برای مثال وجود لخته یا هوا در خون بسیار خطرناک است. بیماران واریسی به دلیل شرایط پاتولوژیکی که دارند، مستعد تشکیل لخته هستند. حال ممکن است حین جراحی، برخی از این لخته‌ها با جریان خون حرکت کنند. متاسفانه این لخته وارد قلب شده و سپس توسط جریان خون به ریه ها منتقل می‌شود. لخته در ریه، باعث مسدود شدن جریان خون و ایجاد آمبولی ریوی خواهد شد.

علائم آمبولی ریوی شامل تنگی نفس ناگهانی، درد قفسه سینه، سرفه و خلط خونی می‌باشد. اگر هر یک از این علائم را دارید، حتما با پزشک معالج خود مشورت کنید. علاوه بر موارد مذکور، اگر علائم زیر را تجربه کردید، آن را جدی بگیرید و به نزدیک‌ترین بیمارستان جهت درمان و کنترل علائم بروید.

• درد شدید که با مسکن‌های معمولی برطرف نمی‌شود
• تورم، قرمزی یا حساسیت شدید در ناحیه زخم
• ترشحات چرکی یا بوی بد از زخم
• تب بالای 38 درجه سانتی‌گراد
• سرگیجه، ضعف یا تهوع و استفراغ مداوم
• مشکل در حرکت دادن انگشتان پا
• عدم بهبودی زخم پس از گذشت چند هفته

چگونه عوارض ناخواسته‌ی بعد از عمل واریس پا را به حداقل برسانیم

در این که پیشگیری بهتر از درمان است شکی وجود ندارد. بنابراین سعی کنید با رعایت نکات و پروتکل‌هایی هر چند ساده اما بسیار حیاتی برای سلامتی، دوران نقاهت جراحی خود را بدون عوارض خطرناک پشت سر بگذارید. برای کاهش خطر عوارض پس از عمل جراحی واریس پا، توصیه‌های زیر را در نظر داشته باشید.

• رعایت تغذیه و زمان مصرف دارو

پس از عمل، داروهای ترمیم کننده و ضد التهابی که توسط پزشک معالج تجویز شده است را به میزان مناسب و سر وقت مصرف کنید. در دوران نقاهت باید غذاهای مقوی و میوه‌هایی که سرشار از ویتامین‌ها و آنتی اکسیدان‌ها هستند مصرف کنید. خوردن مرغ پخته شده، ماهی، لبنیات، مرکبات و سبزیجات، کمک شایسته ای به بهبود هرچه زودتر شما خواهد کرد. مصرف غذاهای سرشار از ویتامین C همچون مرکبات، کیوی، فلفل دلمه‌ای و سبزیجات برگ سبز برای ترمیم سریع‌تر زخم بسیار مفید هستند. سعی کنید نمک و شیرینی کمتری مصرف کنید که تورم پا تشدید نشود. به جای آن، آب و مایعات بیشتری میل کنید.

• بانداژ صحیح

پس از عمل باید از کمپرس الاستیک یا بانداژهای فشاری استفاده کنید که پزشک تجویز نموده است. بانداژ را از انگشتان پا شروع کرده و به سمت بالای پا بپیچید. بانداژ باید از پاشنه تا زانو بپوشاند اما نباید خیلی محکم بسته شود که گردش خون را مختل کند. در طول روز، بانداژ را یک بار برداشته و پا را بالاتر از سطح قلب نگه دارید. اگر احساس درد یا سوزش داشتید، کمپرس را شل کنید.

• ماساژ ملایم پا

ماساژ ملایم پای عمل شده پس از عمل، باعث بهبود گردش خون در ناحیه پا و کاهش احتمال تشکیل لخته خواهد شد. می‌دانید که یکی از راه‌های کاهش تورم در هر نقطه‌ای از بدن، ماساژ آن است؛ بنابراین می‌توانید جهت کاهش تورم ناحیه عمل شده و تسکین درد و ناراحتی عضلانی ناشی از عمل، روزانه به مدت ۱۵تا ۲۰ دقیقه، پای خود را به صورت آرام و ملایم ماساژ دهید.

راه‌حل‌های مشکلات بعد از جراحی واریس پا

برای اینکه بتوانید عوارض ناخواسته‌ی بعد از عمل واریس پا را کنترل کنید، لازم است در وهله اول به مدت چند روز استراحت مطلق داشته باشید و راه نروید. در حین استراحت، سعی کنید طی دقایقی، پای عمل شده را بالاتر از سطح قلب قرار دهید و این عمل را چندین بار در طول روز انجام دهید.  یکی از بهترین راه‌های پیشگیری از بروز عوارض جراحی، استفاده از کمپرس سرد است. کمپرس سرد باعث کاهش التهاب و تورم ناشی از عمل جراحی می‌شود و درد و ناراحتی پا را کمتر می‌کند. با انجام این کار، از بروز خون‌مردگی و کبودی در ناحیه عمل جلوگیری خواهد شد و مایعات در پای شما جمع نمی‌شود. توصیه پزشکان این است که بلافاصله بعد از عمل و به مدت چند روز از کمپرس سرد استفاده شود.

یکی دیگر از راه‌های موثر برای جلوگیری و یا حتی درمان تورم و التهاب ناشی از جراحی واریس پا، استفاده از پمادهای ضد التهاب همچون رزماری یا عصاره روغن زیتون است. پماد و یا روغن رزماری، خاصیت ضدالتهابی و تسکین‌دهنده دارد و می‌تواند درد و تورم را کاهش دهد. علاوه بر پماد، می‌توانید از آلوئه‌را طبیعی استفاده کنید. ژل آلوئه‌را حاوی مواد مؤثره‌ای از جمله آلوئین و ویتامین‌های مختلف است که می‌تواند به شکل موثری در کاهش عوارض بعد از عمل جراحی واریس پا موثر باشد.

آلوئه‌را:

• خاصیت ضدالتهابی و آرامبخشی دارد که باعث کاهش درد و تورم پا می‌شود.
• خاصیت ترمیم و التیام سریع زخم را دارد و باعث تسریع در بهبودی محل برش جراحی می‌شود.
• خطر عفونت را کاهش و از التهاب و قرمزی پیشگیری می‌کند.
• از خشکی و ترک خوردگی پوست جلوگیری می‌کند.

پیشنهاد ما این است که روزی ۲تا ۳ بار پس از شستشوی محل عمل، مقداری از ژل را به آرامی روی بخیه‌ها و اطراف آن ماساژ دهید.

درمان دارویی پیامدهای جراحی واریس پا

هر متخصصی پس از انجام جراحی واریس پا برای بیمارش، داروهایی را تجویز می‌کند که در دوران نقاهت باید مصرف شوند. یکی از این دسته داروها، مسکن‌هایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن و کدئین  برای کاهش درد و التهاب است. می‌دانید که عمل جراحی واریس مانند هر جراحی دیگری، معمولاً درد متوسط تا شدیدی در پی دارد که نیاز به مصرف مسکن دارد. از طرفی، برش‌ها و زخم‌های جراحی می‌تواند باعث خارش و ناراحتی شود که با مصرف مسکن‌ها کاهش می‌یابد. به همین علت، برای تسکین درد، التهاب و خارش ناشی از جای بخیه‌ها، لازم است که مسکن مصرف شود.

یکی دیگر از داروهای که پزشک برای بیمار پس از عمل تجویز می‌کند، ملین‌ها و قرص‌های ضد یبوست است. شاید برایتان جالب باشد که جراحی واریس پا، چه ارتباطی با یبوست دارد که پزشک چنین تجویزی انجام می‌دهد؟ چندین دلیل وجود دارد که پزشکان بعد از عمل جراحی واریس پا، داروهای ضد یبوست تجویز می‌کنند. یکی از علل این تجویز، این است که بسیاری از مسکن‌ها مانند کدئین، یبوست ایجاد می‌کنند که با تجویز ملین قابل پیشگیری است. یبوست و فشار حاصل از آن، می‌تواند باعث کشیده شدن و درد زخم جراحی شود. به همین دلیل برای جلوگیری از خشکی و کم‌آبی بدن و همچنین تسریع روند بهبودی، داروهای ضد یبوست لازم است.

لازم به ذکر است که داروهای ضد انعقادی مانند  هپارین و وارفارین  پس از جراحی واریس پا تجویز می‌شوند تا از لخته شدن خون جلوگیری کنند. اما پس از عمل نیز لازم است تا مدتی زیر نظر پزشک استفاده شوند چرا که رگ‌های پا پس از عمل، هنوز در وضعیت مناسبی قرار ندارند و همچنان خطر ایجاد لخته وجود دارد. علاوه بر تمام این داروها، آنتی‌بیوتیک‌هایی برای پیشگیری از عفونت زخم جراحی برای بیمار توصیه می‌شود. بیمار باید دقیقاً توصیه‌های پزشک را در مورد مصرف داروها و مراقبت از زخم جراحی تبعیت کند تا بهبودی سریع و ایمنی داشته باشد.

سخن پایانی

عوارض بعد از عمل واریس پا ممکن است در روزها و هفته‌های پس از جراحی ظاهر شوند و شامل تورم، درد، کبودی یا حتی مشکلاتی جدی‌تر مانند لخته شدن خون باشند. برخی از این عوارض طبیعی بوده و با گذشت زمان برطرف می‌شوند، اما برخی دیگر نیاز به مراقبت ویژه دارند. در صورتی که این علائم نادیده گرفته شوند، می‌توانند منجر به مشکلاتی خطرناک شوند که سلامتی شما را به خطر می‌اندازند.

اگر پس از جراحی واریس پا دچار عوارض شده‌اید، باید بدانید که تنها نیستید. بسیاری از بیماران این مسیر را طی کرده‌اند، اما تفاوت در اینجاست که اقدام به‌موقع می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند. خوشبختانه، روش‌های متعددی برای کاهش عوارض وجود دارد و انتخاب یک دكتر واريس پا با تجربه، نقش مهمی در روند بهبودی ایفا می‌کند.

متخصصان کلینیک ما با بهره‌گیری از روش‌های پیشرفته درمانی، به شما کمک می‌کنند تا از عوارض ناخوشایند جراحی رهایی یابید و به زندگی عادی خود بازگردید. هر لحظه تأخیر ممکن است خطرات بیشتری به همراه داشته باشد، پس همین امروز برای مشاوره و بررسی وضعیت خود اقدام کنید. سلامت پاهای شما در دستان ماست!