تیر کشیدن قلب در خواب عارضه‌ای نگران‌کننده است که ممکن است افراد با سنین مختلف آن را تجربه کنند؛ تیر کشیدن قلب در خواب می‌تواند نشانه بیماری‌های جدی و حتی سکته قلبی باشد. اگرچه گاهی اوقات بی‌خطر است؛ اما همیشه باید توسط پزشک ارزیابی شود. ما در این مقاله به بررسی علل و علائم هشداردهنده، روش‌های تشخیص و درمان تیر کشیدن قلب موقع خواب می‌پردازیم. هدف از این مقاله اطلاع‌رسانی در مورد این عارضه و تشویق افراد به مراجعه به بهترین دکتر متخصص قلب در تهران در صورت بروز علائم است تا از عوارض خطرناک تیرکشیدن قلب جلوگیری شود.
فهرست مطالب
تیر کشیدن قلب در خواب نشانه چیست؟
تیر کشیدن قلب هنگام خواب می‌تواند نشانه بیماری‌های زیر باشد:
- بیماری عروق کرونر قلب (CAD): تنگی یا مسدود شدن شریان‌های قلبی می‌تواند باعث درد قفسه سینه در خواب شود.
آریتمی‌های قلبی: ضربان نامنظم قلب مثل تاکیکاردی، برادیکاردی و فیبریلاسیون دهلیزی می‌تواند منجر به احساس درد یا فشار در قفسه سینه شود.
افزایش فشار خون در خواب: فشار خون بالا عامل خطر مهمی برای بیماری‌های قلبی است و می‌تواند باعث درد قفسه سینه و تیر کشیدن قلب در خواب شود.
اضطراب و استرس: کسانی که دچار اضطراب و استرس هستند ممکن است در خواب احساس سنگینی در قفسه سینه داشته باشند.
GERD: بیماری رفلاکس معده به مری می‌تواند باعث درد در قفسه سینه شود که در خواب احساس می‌شود.
اگر این علائم پایدار باشد باید بررسی پزشکی صورت گیرد تا علت مشخص و درمان شود.
- مشکلات و نارسایی‌های قلبی
علت تیر کشیدن قلب هنگام خواب می‌تواند مشکلات و نارسایی‌های قلبی باشد:
ایسکمی قلبی: تیر کشیدن قلب می تواند نشانه کاهش جریان خون به قلب به دلیل تنگی شریان‌های کرونر باشد. این ایسکمی موجب آسیب به عضله قلب می شود.
آریتمی‌های قلبی: ضربان نامنظم قلب در خواب می تواند بیانگر مشکلاتی مثل فیبریلاسیون دهلیزی باشد.
نارسایی قلبی: تیر کشیدن قلب مزمن منجر به تضعیف عملکرد بطن و نارسایی احتقانی قلب می شود.
آریتمی بطنی: تیر کشیدن قلب گاهی به دلیل ضربان غیرطبیعی بطن هاست که خود نشانه خطرناکی است.
بیماری عروق کرونر: CAD می تواند موجب اختلال در جریان خون قلب در حین خواب و در نتیجه تیر کشیدن شود.
- استرس‌های روزانه
استرس‌های طولانی مدت موجب افزایش هورمون‌هایی همچون آدرنالین و کورتیزول و باعث التهاب، افزایش ضربان قلب و تنگ شدن عروق می‌شود؛ همچنین استرس مزمن با افزایش فشارخون، چربی خون و قند خون مرتبط است که خود عوامل خطرساز برای بیماری‌های قلبی و نیز تیر کشیدن قلب در خواب هستند.
استرس همچنین می‌تواند منجر به عادات ناسالمی مثل سیگار کشیدن، مصرف الکل بیش از حد، خوردن غذاهای پرچرب و عدم تحرک شود که وضعیت قلب را بدتر می‌کنند. مدیریت استرس با تکنیک‌هایی همچون ورزش، تنفس عمیق، یوگا، تغذیه سالم و خواب کافی می‌تواند از تیر کشیدن قلب ناشی از استرس جلوگیری کند. مشاوره با روانشناس نیز توصیه می‌شود.
- مشکلات گوارشی
برخی مشکلات گوارشی منجر به احساس درد یا فشار در قفسه سینه در حین خواب می‌شوند از جمله این موارد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ریفلاکس معده به مری (GERD): باعث برگشت اسید معده به مری می‌شود و ایجاد درد می‌کند.
زخم معده یا دوازدهه: زخم‌های داخل معده یا دوازدهه می‌توانند دردناک باشند.
سندرم روده تحریک‌پذیر: موجب التهاب و درد در روده می‌شود.
یبوست مزمن: با ایجاد فشار بر روده‌ها، درد شکم ایجاد می‌کند.
سنگ کیسه صفرا یا صفراوی: موجب درد شکم و ناراحتی می‌شوند.
- مصرف الکل و دخانیات
مصرف مداوم الکل باعث افزایش فشارخون، آسیب به عضله قلب و ایجاد آریتمی می‌شود؛ الکل همچنین مانع خواب عمیق و با کیفیت می‌شود. دخانیات حاوی مواد شیمیایی زیادی است که باعث التهاب و تنگ شدن رگ‌های قلبی می‌شوند. نیکوتین موجود در سیگار فشارخون را افزایش می‌دهد. کاهش یا قطع مصرف الکل و دخانیات، کنترل وزن، ورزش منظم، رژیم غذایی مناسب و استراحت کافی می‌تواند از بروز تیر کشیدن قلب بر اثر این عوامل پیشگیری کند. در صورت لزوم، دارودرمانی نیز تجویز می‌شود.
- فعالیت‌های شدید بدنی
انجام فعالیت بدنی شدید و طولانی مدت می‌تواند در برخی افراد منجر به تیر کشیدن قلب هنگام خواب شود.
دلایل احتمالی عبارت‌اند از:
افزایش ضربان قلب و فشارخون در طول ورزش‌های شدید که ممکن است تا مدتی پس از تمرین نیز ادامه داشته باشد.
التهاب عضلات قفسه سینه ناشی از فعالیت بیش از حد که موجب درد عضلانی می‌شود.
آسیب‌های احتمالی به عضله قلب بر اثر فشار زیاد بر قلب طی ورزش شدید
اختلالات الکترولیتی مثل کمبود سدیم و منیزیم به دلیل عرق زیاد
- کهولت سن
تیر کشیدن قلب در خواب در سالمندان شایع‌تر است. علل آن عبارت‌اند از:
بیماری عروق کرونر قلب: شیوع بالای انسداد عروق کرونر در سنین بالاتر
آریتمی‌های قلبی: افزایش آریتمی‌هایی مانند فیبریلاسیون دهلیزی در سالمندان
نارسایی قلبی: کاهش توان پمپاژ قلب با افزایش سن
کاهش تنفس در خواب: شیوع بالای آپنه انسدادی خواب در سنین بالا
اختلالات هورمونی: کمبود هورمون‌هایی مانند استروژن در زنان یائسه
مصرف داروها: عوارض جانبی برخی داروها
بیماری‌های همراه: دیابت، فشارخون بالا، آرتریت و …
- بیماری ریوی
بیماری‌های ریوی می‌توانند با تیر کشیدن قلب زمان خواب مرتبط باشد.
آمفیزم و COPD: التهاب مزمن ریه‌ها باعث کمبود اکسیژن و فشار بر قلب می‌شود.
آسم: تنگی نفس در آسم می‌تواند منجر به کاهش اکسیژن‌رسانی به قلب شود.
آپنه انسدادی خواب: قطع مکرر تنفس در خواب باعث کمبود اکسیژن و تیر کشیدن قلب در خواب می‌شود.
ذات‌الریه: التهاب ریه در ذات‌الریه موجب تنگی نفس و فشار بر قلب می‌شود.
انسداد راه هوایی: تومور یا التهاب موجب مسدود شدن مجاری تنفسی و اختلال در تنفس می‌شود.
- فشار خون بالا
ابتلا به فشارخون بالا (هیپرتانسیون) می‌تواند خطر تیر کشیدن قلب هنگام خواب را افزایش دهد. دلایل این ارتباط عبارت‌اند از:
فشار خون بالا باعث سفت شدن و کلفت شدن بطن چپ قلب می‌شود که همین امر منجر به ایجاد درد قفسه سینه می‌شود.
فشار خون بالا به تدریج باعث تخریب و نارسایی دیواره عضلانی قلب می‌شود که خود عاملی برای تیر کشیدن قلب در خواب می‌باشد.
فشار خون بالا با افزایش استرس بر روی قلب و عروق، زمینه‌ساز حمله قلبی و آنژین می‌شود.
فشار خون بالا موجب تصلب شرایین و کاهش جریان خون قلب می‌شود.
داروهای فشارخون هم ممکن است باعث عوارضی مانند سرفه و تنگی نفس شوند.
- دیابت
ابتلا به دیابت می‌تواند خطر تیر کشیدن قلب در خواب را افزایش دهد. دلایل اصلی عبارت‌اند از:
دیابت باعث آسیب به عروق و ایجاد تصلب شرایین می‌شود که جریان خون قلب را کاهش می‌دهد.
قند خون بالا در دیابت منجر به التهاب و آسیب به عضله قلب می‌شود.
دیابت زمینه‌ساز ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب و آنژین صدری است.
نوسانات قند خون در دیابت می‌تواند منجر به آریتمی و تیر کشیدن قلب شود.
اختلالات عصبی ناشی از دیابت مزمن می‌تواند قلب را تحت تأثیر قرار دهد.
کنترل قند خون، تغذیه سالم، فعالیت بدنی و دارودرمانی مناسب، از پیشرفت عوارض قلبی دیابت جلوگیری می‌کند.
- اضافه وزن و چاقی
اضافه وزن و چاقی با افزایش خطر تیر کشیدن قلب هنگام خواب مرتبط است. دلایل عبارت‌اند از:
چربی مازاد در اطراف قلب و داخل عروق باعث التهاب و تنگی عروق می‌شود.
فشار اضافی بر قلب بزرگ‌تر در افراد چاق منجر به درد قفسه سینه و تنگی نفس می‌شود.
اضافه وزن عامل خطری برای بروز فشار خون بالا، دیابت و سایر بیماری‌های قلبی ـ عروقی است.
چاقی مرکزی با افزایش التهاب در بدن منجر به آسیب به عروق قلب می‌شود.
وجود اختلالات تنفسی مثل آپنه انسدادی خواب در افراد چاق شایع است.
ریسک فاکتورهایی مانند فشار خون بالا و چربی بالا در چاقی، زمینه‌ساز تیر کشیدن قلب در خواب می‌باشد.
- عوامل ژنتیکی
تیر کشیدن قلب موقع خواب به طور مستقیم ارثی نیست، اما عوامل ژنتیکی می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند:
سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی مانند بیماری عروق کرونر، فشارخون و آریتمی می‌تواند خطر تیر کشیدن قلب را افزایش دهد.
ژن‌هایی که منجر به افزایش کلسترول و تصلب شرایین می‌شوند، خطر بیماری عروق کرونر و در نتیجه تیر کشیدن قلب را بالا می‌برند.
عوامل ژنتیکی در بروز آریتمی‌های قلبی مؤثر هستند و خطر تیر کشیدن قلب را افزایش می‌دهند.
ژن‌های مرتبط با چاقی و دیابت نیز می‌توانند غیر مستقیم در بروز تیر کشیدن قلب نقش داشته باشند.
- کم‌کاری تیروئید
کم‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) می‌تواند با تیر کشیدن قلب در هنگام خواب مرتبط باشد. دلایل عبارت‌اند از:
کاهش هورمون تیروئید منجر به افزایش کلسترول خون و آسیب به عروق قلبی می‌شود.
هیپوتیروئیدیسم با افزایش خطر تصلب شرایین و بیماری عروق کرونر همراه است.
کم‌کاری تیروئید می‌تواند منجر به کاهش ضربان قلب و آریتمی شود.
هیپوتیروئیدیسم با افزایش سطح هوموسیستئین و ایجاد التهاب مرتبط است.
کم‌کاری تیروئید باعث افزایش وزن و در نتیجه فشار بر قلب می‌شود.
هیپوتیروئیدیسم می‌تواند منجر به افسردگی و اضطراب شود که خود عوامل خطرسازی هستند.
راه‌های پیشگیری از تیر کشیدن قلب در خواب
اصلاح سبک زندگی همیشه یک راهکار مناسب و بسیار تأثیر گذار در سلامت فرد و طول عمر بیشتر می‌باشد در ادامه به برخی از این راهکارهای مناسب اشاره می‌کنیم:
- کاهش استرس و اضطراب
- مدیریت استرس: انجام فعالیت‌هایی مانند مدیتیشن، یوگا، یا تمرینات تنفسی که منجر به کاهش استرس شده و بسیار کمک کننده می‌باشد.
- مشاوره روانشناسی اگر استرس یا اضطراب زیادی دارید، صحبت با یک مشاور یا روانشناس می‌تواند مفید باشد.
- وضعیت مناسب خواب
- انتخاب وضعیت خواب مناسب: خوابیدن در وضعیت‌های نامناسب، مانند خوابیدن روی شکم یا فشردگی قفسه سینه، می‌تواند باعث تیر کشیدن قلب در خواب و درد قلب شود. بهتر است به پشت یا پهلو بخوابید.
- تشک و بالش مناسب: از تشک و بالشی استفاده کنید که حمایت کافی از ستون فقرات و گردن شما را فراهم کنند.
- سبک زندگی سالم
- تغذیه سالم: مصرف غذاهای سنگین یا چرب قبل از خواب می‌تواند باعث فشار بر قلب و تیر کشیدن آن شود. سعی کنید وعده‌های غذایی سبکی قبل از خواب داشته باشید.
- ورزش منظم: فعالیت بدنی منظم و متعادل می‌تواند به تقویت قلب و کاهش استرس کمک کند. البته باید از ورزش‌های شدید درست قبل از خواب پرهیز کنید.
- عدم مصرف مواد محرک: کافئین، نیکوتین و الکل می‌توانند به تحریک سیستم عصبی و قلب منجر شوند و باعث تیر کشیدن قلب در خواب شوند. مصرف این مواد را به حداقل برسانید، به‌ویژه در ساعات نزدیک به خواب.
- تنظیم الگوی خواب
- خواب کافی و منظم: کم‌خوابی یا اختلال در خواب می‌تواند استرس و فشار بر قلب را افزایش دهد. تنظیم یک برنامه منظم خواب و خوابیدن به مدت ۷-۸ ساعت در شبانه‌روز می‌تواند به بهبود سلامت قلب کمک کند.
- ایجاد محیط خواب آرام: محیط خواب خود را آرام و راحت کنید تا به بهبود کیفیت خواب کمک شود.
- کنترل عوامل خطر قلبی
- کنترل فشار خون و کلسترول: فشار خون بالا و کلسترول می‌توانند به مشکلات قلبی منجر شوند. برای پیشگیری، کنترل مرتب فشار خون و سطح کلسترول ضروری است.
- ترک سیگار: سیگار کشیدن یکی از عوامل خطرزای اصلی برای بیماری‌های قلبی است. ترک سیگار می‌تواند به کاهش این علائم کمک کند.
- مشاوره پزشکی
- چکاپ‌های منظم: اگر سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارید یا علائمی مشابه را تجربه می‌کنید، بهتر است به طور منظم تحت نظر پزشک قرار بگیرید.
- درمان مشکلات زمینه‌ای: اگر مشکلات دیگری مانند رفلاکس معده (GERD) یا آپنه خواب دارید، این مشکلات می‌توانند بر سلامت قلب تأثیر بگذارند. درمان این بیماری‌ها می‌تواند به کاهش تیر کشیدن و درد قلب کمک کند.
- داروهای قلبی و آرام‌بخش
اگر پزشک تشخیص دهد که مشکلات قلبی یا اضطراب باعث تیر کشیدن قلب در خواب می‌شود، ممکن است داروهایی تجویز کند که به بهبود علائم کمک می‌کنند.
شما می‌توانید با ایجاد تغییرات کوچک در سبک زندگی و مراقبت از سلامت جسمی و روانی، به سلامت خود و کاهش تیر کشیدن قلب در خواب کمک کنید.
چه زمانی برای تیر کشیدن قلب در خواب به پزشک مراجعه کنیم
همان طور که اشاره کردیم تیر کشیدن قلب در خواب علل مختلفی دارد مانند استرس و اضطراب، مشکلات گوارشی یا حتی وضعیت خواب نامناسب باشد. اما گاهی می‌تواند ریشه در مشکلات جدی‌تری مانند بیماری‌های قلبی باشد. اگر شما هم هر یک از موارد زیر را تجربه می‌کنید، بهتر است هرچه سریع‌تر به متخصص قلب مراجعه کنید:
- دردهای شدید و مداوم: اگر در خواب تیر کشیدن قلب همراه با درد شدید و طولانی مدت را احساس می‌کنید که حتی بعد از بیدار شدن از خواب ادامه دارد.
- همراهی با علائم دیگر: اگر تیر کشیدن، گرفتگی یا درد قلب با علائمی مثل: تنگی نفس، تعریق زیاد، حالت تهوع، احساس ضعف یا سرگیجه همراه باشد.
- سابقه بیماری قلبی: اگر در خانواده سابقه بیماری‌های قلبی دارید و یا خوتان قبلا تجربه آن را داشتید، این علائم ممکن است جدی‌تر باشند.
- تکرار مداوم: اگر این تیر کشیدن‌ها به‌طور منظم تکرار می‌شوند و به مرور زمان شدت پیدا می‌کنند.
- درد قلب هنگام فعالیت بدنی: اگر درد با فعالیت بدنی یا استرس تشدید می‌شود.
- درد در نواحی دیگر: اگر درد به بازو، شانه، گردن یا فک منتشر می‌شود، ممکن است نشانه‌ای از یک حمله قلبی در فرد باشد.
در این موارد، مشورت و مراجعه به یک متخصص و انجام آزمایشات لازم مثل الکتروکاردیوگرام (ECG) یا اکوکاردیوگرافی می‌تواند به تشخیص و درمان مناسب کمک کند.
سوالات متداول برای تیر کشیدن قلب در خواب
سؤال: من دچار فشار خون بالا هستم و اخیراً در خواب تیر کشیدن قلب را تجربه می‌کنم. آیا فشار خون من می‌تواند علت این درد باشد؟
پاسخ پزشک: فشار خون بالا قطعا یکی از دلایل ایجاد درد قلبی است، تیر کشیدن قلب در خواب می‌تواند به دلیل فشار اضافی بر روی سیستم قلب و عروق شما باشد. مهم است که فشار خون خود را کنترل کنید و داروهای تجویز شده توسط پزشک را به‌طور منظم مصرف کنید. همچنین به شما توصیه می‌کنیم برای بررسی دقیق‌تر علائم قلبی به پزشک مراجعه کنید، زیرا بیماری قلبی می‌تواند عوارض جدی‌تر را در پی داشته باشد.
سؤال: من هنگام تغییر وضعیت خواب، به‌خصوص وقتی به پهلو می‌خوابم، قلبم تیر می‌کشد. آیا ممکن است این فقط به وضعیت خوابم مرتبط باشد؟
پاسخ پزشک: بله، وضعیت خواب شما می‌تواند به این مسئله مربوط باشد. فشار بر قفسه سینه یا قرار گرفتن در حالتی که عضلات یا اعصاب بین دنده‌ای را تحت فشار قرار دهد، می‌تواند منجر به احساس تیر کشیدن قلب در خواب شود. سعی کنید وضعیت‌های مختلف خواب را امتحان کنید و از بالش و تشک مناسب استفاده کنید. اگر درد ادامه داشت یا به علائم دیگری مانند تنگی نفس یا سرگیجه همراه شد، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
سؤال: من قبلاً رفلاکس معده داشتم و حالا بعضی شب‌ها در خواب تیر کشیدن قلب را تجربه می‌کنم. آیا این دو موضوع به هم مرتبط هستند؟
پاسخ پزشک: رفلاکس معده می‌تواند گاهی اوقات علائمی شبیه به درد قلبی ایجاد کند، به‌ویژه زمانی که اسید معده به مری برگشت می‌کند و باعث سوزش یا فشار در ناحیه قفسه سینه می‌شود. این درد ممکن است با تیر کشیدن قلب اشتباه گرفته شود. توصیه می‌کنم برای کنترل رفلاکس از مصرف غذاهای سنگین و چرب قبل از خواب پرهیز کنید و سر تخت خود را کمی بالا ببرید. همچنین مشورت با پزشک برای مدیریت رفلاکس و بررسی دقیق قلبتان مهم است.
سؤال: من به طور ناگهانی در نیمه‌شب با تیر کشیدن قلب بیدار می‌شوم. آیا ممکن است حمله قلبی باشد؟
پاسخ پزشک: حمله قلبی معمولاً با درد قفسه سینه شدید و مداوم همراه است و اغلب فرد علائمی مانند تنگی نفس، تعریق زیاد، حالت تهوع و درد در بازو، فک یا گردن را تجربه می‌کند، اگر این علائم را هم با تیر کشیدن قلب دارید، باید فوراً به اورژانس مراجعه کنید. اما اگر درد کوتاه و بدون علائم شدید دیگر است، ممکن است دلیل دیگری مثل استرس یا مشکلات عضلانی باشد. در هر صورت، مراجعه به پزشک برای ارزیابی دقیق ضروری است.
سؤال: من اغلب بعد از خوردن غذاهای سنگین یا دیر وقت، دچار تیر کشیدن قلب در خواب می‌شوم. آیا تغذیه من ممکن است باعث این مشکل شود؟
پاسخ پزشک: بله، پرخوری، تغذیه نامناسب، به‌ویژه مصرف غذاهای سنگین و چرب قبل از خواب، می‌تواند باعث مشکلات گوارشی مانند رفلاکس معده شود که ممکن است با احساس تیر کشیدن در قفسه سینه و قلب همراه باشد. سعی کنید حداقل دو تا سه ساعت قبل از خواب از مصرف وعده‌های غذایی سنگین خودداری کنید و غذاهای سبک‌تری مانند سالاد یا میوه‌ها را انتخاب کنید. اگر این مشکل ادامه دارد، نیاز به بررسی‌های بیشتری خواهد داشت.
پزشک جراح و متخصص