سکته قلبی برای خیلی از مردان، ناگهانی رخ نمیدهد؛ بلکه با علائمی خفیف و گاه نادیده گرفتهشده آغاز میشود. چه بسیار افرادی که با احساس فشار جزئی در قفسه سینه یا تنگی نفس موقت، تصور کردهاند فقط خستهاند یا کمی استرس دارند، اما در واقع بدنشان داشته از یک بحران قریبالوقوع خبر میداده. تشخیص بهموقع علائم سکته قلبی در مردان میتواند جان افراد را نجات دهد؛ اما چالش اینجاست که بسیاری از این نشانهها با علائم دیگر بیماریها اشتباه گرفته میشوند. اگر مردی هستید یا فردی را دوست دارید که در معرض خطر است، دانستن این نشانهها نهتنها توصیهای پزشکی، بلکه ضرورتی حیاتی است. در ادامه، شما را با علائم سکته قلبی آشنا میکنیم که ممکن است در ظاهر بیخطر باشند، اما در بطن خود، فریاد کمک قلب را پنهان کردهاند.
فهرست مطالب
اهمیت آگاهی از علائم سکته قلبی در مردان
سکته قلبی یا انفارکتوس قلب، زمانی رخ میدهد که جریان خون به بخشی از عضله قلب مسدود شود. این اتفاق معمولا به دلیل انسداد یکی از شریانهای غذا رسان به قلب (شریان کرونری) به وسیله لخته خون ایجاد میشود. عوامل مختلفی مانند تجمع چربی و کلسترول در دیواره شریانهای کرونر، لخته خون و… منجر به سکته قلبی میشوند.
هنگامیکه جریان خون به قسمتی از عضله قلب قطع میشود، آن بخش از عضله دچار کمبود اکسیژن شده و شروع به مرگ میکند. به مرگ سلولهای عضله قلبی، سکته قلبی میگویند.
نشانههای سکته قلبی در مردان، بسیار بیشتر از خانمهاست. آقایان در سنین جوانی بیشتر در معرض خطر سکته قلبی هستند، در حالی که خانمها معمولاً در سن بالاتری دچار سکته قلبی میشوند. از طرفی، آقایان بیشتر در معرض عوامل خطری مانند بالا بودن کلسترول بد (LDL) قرار دارند.
از لحاظ سبک زندگی نیز، مردان بیشتر در معرض سبک زندگی ناسالم مانند مصرف دخانیات، الکل، رژیم غذایی نامناسب و بیتحرکی قرار دارند.
از این رو آگاهی از علائم حمله قلبی در آقایان بسیار مهم است زیرا این امر میتواند تفاوت بین زندگی و مرگ برای فردی که دچار سکته قلبی شده است، ایجاد کند. هرچه سریعتر سکته قلبی تشخیص داده شود و درمان آغاز گردد، احتمال بقا و بهبودی فرد بیشتر است.
زیرا با تشخیص و درمان بهموقع، میتوان از مرگ بافت قلبی جلوگیری کرد یا آن را به حداقل رساند. افرادی که از علائم اولیه سکته قلبی آگاه هستند، سریعتر به پزشک مراجعه میکنند و اقدامات درمانی زودتر شروع میشود. بنابراین آسیب کمتری به قلب وارد میشود و فرد از مرگ نجات میابد.
شایعترین علائم سکته قلبی در مردان
سکته قلبی با وجود خطر زیادی که برای زندگی فرد دارد، اما علائمی را ایجاد میکند که اگر به آنها توجه شود و بهموقع اقدامات درمانی صورت گیرد، خطر مرگ برطرف میشود و فرد پس از گذراندن دوره نقاهت، میتواند به زندگی عادی خود برگردد. علائمی مانند درد انتشاریابنده قفسه سینه، تعریق سرد و رنگپریدگی، تهوع، استفراغ و دلدرد، سرگیجه، تپش قلب، افت فشارخون و… از شایعترین نشانههای سکته قلبی در مردان هستند که در ادامه به توضیح هریک ازاین علائم میپردازیم.
۱. درد شدید قفسه سینه
درد شدید قفسه سینه میتواند نشانهای از سکته قلبی در مردان باشد، اما همیشه اینطور نیست. زمانی که درد قفسه سینه نشانه سکته قلبی است که:
- درد به طور ناگهانی و بدون هیچ علت قبلی ظاهر شود.
- درد در ناحیه وسط یا سمت چپ قفسه سینه باشد و ممکن است به فک، شانه، بازو یا پشت انتشار پیدا کند.
- شدت درد زیاد باشد و احساس فشار، سنگینی یا درد موضعی عمیق داشته باشد.
- درد بیش از چند دقیقه (معمولا بالای 15-20 دقیقه) باقی بماند و با استراحت برطرف نشود.
- درد همراه علائم دیگری مانند تنگینفس، تعریق سرد، حالت تهوع و استفراغ باشد.
- فرد سابقه عوامل خطرساز قلبی مانند فشار خون بالا، دیابت یا چربی خون بالا داشته باشد.
در این شرایط درد قفسه سینه، هشداری برای وقوع سکته قلبی است و نیاز است سریعاً به اورژانس مراجعه شود.
۲. عرق سرد و رنگپریدگی
معمولا افراد در شرایط اضطراب و موقعیتهای استرسزا دچار عرق سرد و رنگپریدگی میشوند که به دلیل افزایش کورتیزول، حالتی طبیعی است. اما ممکن است گاهی اصلا فرد در شرایط تنش و استرس قرار نداشته باشد اما این علائم را تجربه کند. مثلا اگر آقایی در حال رانندگی باشد و ناگهان احساس درد شدید و فشارندهای در قفسه سینهاش کند و همزمان پیشانیاش عرق کند و رنگ پوستش رو به تیرگی و زردی برود، احتمال دارد دچار سکته قلبی شده باشد.
دلیل این اتفاق این است که در سکته قلبی، جریان خون به قسمتی از قلب قطع میشود. در نتیجه قلب نمیتواند به اندازه کافی خون را به بدن پمپ کند. کمبود جریان خون موجب میشود فرد احساس سرما کند و دچار عرق سرد شود. همچنین رنگ پوست رو به کبودی و زردی میرود. بنابراین اگر در شرایطی طبیعی و به دور از استرس، این علائم را تجربه کردید، بدانید که سکته قلبی در کمین شماست و هرچه سریعتر با پزشک مشورت کنید.
۳. تهوع، استفراغ و دلدرد
تهوع، استفراغ و دلدرد میتواند از علائم حمله قلبی در آقایان باشد، مخصوصا اگر این علائم بدون هیچ پیشینه قبلی، به طور ناگهانی و همراه با درد شدید قفسه سینه ایجاد شوند. پیشتر گفتیم که هنگامیکه جریان خون به بخشی از قلب مسدود میشود، آن قسمت از عضله قلب شروع به مرگ میکند. این موجب التهاب و آسیب به بافت قلب میشود. در نتیجه، اعصاب و گیرندههای درد در قلب فعال شده و پیام درد را به مغز ارسال میکنند.
اما در این شرایط، علت دلدرد و تهوع چیست؟ از آنجایی که قلب و معده نزدیک یکدیگرند، تحریک اعصاب قلبی میتواند باعث تحریک اعصاب معده و رودهها نیز بشود. در نتیجه فرد احساس تهوع، استفراغ و درد در ناحیه معده (دلدرد) میکند. پس اگر مردی به طور ناگهانی دچار تهوع، استفراغ و دلدرد همراه با درد قفسه سینه شود، باید سریعاً به پزشک مراجعه کند تا از بروز سکته قلبی جلوگیری شود یا در صورت وقوع، سریعاً درمان گردد.
وقتی بدن از تعادل میافتد: منشأ احساسی بهنام سرگیجه و ضعف
در شرایطی که بخشی از مسیر خونرسانی قلب به طور ناگهانی دچار اختلال میشود، حجم خون پمپاژشده به اندامها بهویژه مغز، کاهش چشمگیری مییابد. این اتفاق، سلولهای مغزی را در وضعیت کماکسیژنی قرار میدهد و همین امر زمینهساز بروز اختلالاتی همچون سبکسری و گیجی میشود.
از سوی دیگر، بافتهای بدن که سوخترسانی ناقصی دریافت میکنند، به مرور دچار افت عملکرد شده و فرد را به سمت ناتوانی جسمی و خستگی هدایت میکنند. معمولاً چنین نشانههایی در انزوا رخ نمیدهند و اغلب در کنار درد در ناحیه سینه خودنمایی میکنند.
علائم سکته قلبی خفیف در مردان
نوع خفیفتر سکته قلبی، برخلاف تصور عمومی، میتواند پنهانکارتر و درعینحال خطرناکتر باشد. این نشانهها گاه در کمتر از نیمساعت فروکش میکنند، ولی بیتوجهی به آنها میتواند بهای سنگینی داشته باشد. نشانههایی که در ادامه مرور میکنیم، اغلب نادیده گرفته میشوند ولی حامل پیامهای جدیاند.
دلآشفتگی و تلاطم عصبی
کمبود اکسیژن در بافت عضله قلب، باعث برافروختگی سیستم اعصاب سمپاتیک میشود. این تحریک عصبی همان چیزیست که بدن در برابر موقعیتهای بحرانی از خود بروز میدهد. این پاسخ عصبی به شکل بیتابی، نگرانی بیعلت و ضربان بالا در بدن ظاهر میشود.
نفسهایی که کوتاه میشوند
وقتی قلب در پمپاژ دچار ضعف میشود، جریان خون به ریهها نیز تحت تأثیر قرار میگیرد. به همین دلیل، فرد دچار تنگی نفس میشود، حتی بدون انجام تلاش فیزیکی. کماکسیژنی گسترده نیز به بافتهای عضلانی راه مییابد و فرد را به شدت خسته و ناتوان میسازد.
ریتمی که بههم میریزد
مرگ تدریجی سلولهای قلبی در پی انسداد، موجب بههمخوردن تنظیمات الکتریکی قلب میشود. این اختلالات خود را در قالب ضربانهای نامنظم یا احساس تپشهای آزاردهنده بروز میدهند. اگر این وضعیت با نشانههای دیگری مانند احساس چرخش سر یا درد قفسه سینه همراه باشد، جای هیچگونه تعللی نیست.
فشاری که بیهشدار افت میکند
فشار خون، یکی از نخستین شاخصهاییست که پیش از بروز سکته قلبی دستخوش نوسان میشود. وقتی حجم خون جاری به اندامها کاهش یابد، این افت فشار ممکن است به صورت ناگهانی و با شدت اتفاق بیفتد. چنین شرایطی معمولاً نشانهی ناکارآمدی قلب در ارسال خون کافی به بدن است و نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد.
نشانههای سکته قلبی در مردانی که با مشکلات قلبی زمینهای زندگی میکنند
مردانی که سابقه بیماریهایی مانند تنگی عروق کرونر یا نارسایی قلبی دارند، ممکن است سکته قلبی را با چهرهای متفاوت از دیگران تجربه کنند. این افراد اغلب با نشانههایی مانند تنگی نفس یا ضربان نامنظم قلب آشنایی دارند؛ اما اگر ناگهان این نشانهها تشدید شوند یا خستگی و تنگی نفس بیدلیل، شدید و پیدرپی به سراغشان بیاید، احتمال سکته قلبی جدی است.
یکی از تفاوتهای بارز در این گروه از بیماران، بروز تورم غیرعادی در اندامهای انتهایی مانند پاها و همچنین سرفههای همراه با ترشحات ریوی است که از علامتهای هشداردهنده سکته در این افراد به شمار میآید.
وقتی پاها بیدلیل ورم میکنند
در بیمارانی که قلب آنها پیش از این هم توانایی کافی برای پمپاژ خون نداشته، وقوع سکته میتواند توان عملکردی بطن چپ را بهشدت کاهش دهد. در چنین حالتی، فشار خون در رگهای پا بالا رفته و مایع از دیواره مویرگها به بیرون نشت میکند؛ همین عامل موجب ورم قابل توجه در قوزک و ساق پا میشود. اگر این علامت همراه با سایر نشانهها مثل تنگی نفس یا درد قفسه سینه ظاهر شود، احتمال سکته بسیار بالاست.
سرفههای خلطدار: زنگ خطر پنهان
از دیگر نشانههای خاص در مردان دچار مشکلات قلبی، سرفههای مرطوبی است که ناگهان آغاز میشوند. این علامت اغلب بهدلیل ناتوانی قلب در پمپاژ خون کافی به ریهها و برگشت خون به آنها رخ میدهد.
افزایش مایعات در فضای ریهها باعث التهاب و تجمع ترشحات میشود؛ بدن برای مقابله با این وضعیت، سرفههایی همراه با خلط تولید میکند تا راههای هوایی را پاکسازی کند. این نشانه، در مردان سیگاری یا افراد دچار COPD شدیدتر بروز میکند و نباید نادیده گرفته شود.
چطور خطر سکته قلبی را دور نگه داریم؟
اگرچه سکته قلبی بهخودیخود ترسناک و مرگبار به نظر میرسد، اما دوری از آن سادهتر از چیزی است که اغلب تصور میشود. رمز کار در ایجاد اصلاحات جزئی اما ماندگار در سبک زندگی نهفته است. حذف چربیهای ترانس و غذاهای فرآوریشده از رژیم روزانه، کاهش نمک و روی آوردن به خوراکیهای طبیعی مثل سبزیجات تازه و غلات کامل میتواند قدم اول باشد.
ترک عادات ناسالم مانند پرخوری شبانه یا مصرف فستفود، به کاهش وزن و فشارخون کمک میکند. از طرف دیگر، فعالیت بدنی منظم مثل پیادهرویهای روزانه یا ورزشهای هوازی سبک، نقش مؤثری در تقویت سلامت قلب دارد. حتی ۳۰ دقیقه تحرک مفید، سه روز در هفته، کافی است تا بدن در برابر سکته قلبی مقاومتر شود.
سیگار و الکل، از عوامل خطرساز مهم سکته قلبی هستند و با افزایش احتمال ابتلا به سکته قلبی مرتبطاند. سیگار حاوی مواد شیمیایی سمی است که باعث التهاب و آسیب به عروق خونی میشود. همچنین با افزایش فشارخون، کلسترول و لخته شدن خون، ریسک سکته قلبی را بالا میبرد.
الکل نیز با افزایش فشارخون، آسیب به عروق و عضله قلب و افزایش وزن، خطر سکته قلبی را افزایش میدهد. ترکیب الکل و سیگار اثرات سوء هر دو را تشدید میکند. بنابراین، ترک سیگار و ترک مصرف الکل، از مهمترین اقدامات پیشگیری از سکته قلبی است.
علاوه بر این موارد، فشارخون بالا و دیابت از مهمترین عوامل خطرساز سکته قلبی محسوب میشوند. کنترل مرتب آنها برای پیشگیری از سکته قلبی حائز اهمیت است. مخصوصا اگر فرد، سابقه خانوادگی بیماری دیابت یا فشارخون بالا را داشته باشد.
فشارخون بالا موجب تخریب و سفت شدن دیواره شریانها میشود و زمینهساز انسداد شریانهای قلبی است. قندخون بالا نیز باعث التهاب و آسیب رساندن به دیواره عروق میشود و خون را غلیظتر کرده و احتمال لخته شدن را افزایش میدهد. بنابراین اندازهگیری منظم این عوامل بسیار حائز اهمیت است.
هنگام بروز علائم سکته قلبی در مردان چه اقداماتی انجام دهیم
اگر فردی علائمی مشکوک به سکته قلبی مانند درد شدید قفسه سینه، تنگی نفس، تعریق سرد، سرگیجه یا حالت تهوع داشت، باید بلافاصله این اقدامات را انجام داد:
- ابتدا سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید تا بتوانید اقدامات لازم را بدون نقص انجام دهید.
- بدون فوت وقت، با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید و وضعیت بیمار را به طور کامل توضیح دهید تا آمبولانس اعزام شود.
- حال به سراغ بیمار بروید. بیمار را در حالت نشسته یا نیمهخوابیده بر روی سطح صاف قرار دهید تا بتواند بهراحتی و بدون مشکل نفس بکشد.
- سعی کنید لباسهای بیمار را از تنش خارج کنید؛ مخصوصا اگر یقه لباس تنگ باشد.
- معمولا بیمارانی که از قبل سابقه حملات قلبی را داشتهاند یا داروی خاصی مصرف میکنند، همراه خود قرصهایی مانند قرص زیرزبانی دارند. در این شرایط، به بیمار کمک کنید دارو را مصرف کند. اگر بیمار هوشیار است، او را به آرامش دعوت کنید.
- علائم حیاتی مانند ضربان قلب و تنفس بیمار را مرتبا شروع کنید. اگر تنفس او متوقف شده یا حس میکنید قلب بیمار از تپش افتاده، سریعا عملیات احیا را آغاز کنید. عملیات احیا بدین صورت است که ابتدا دستهای خود را در یکدیگر قفل کنید و بر روی سینه بیمار قرار دهید. به طور پیوسته و سریع، ۳۰ بار ماساژ قلبی را با فشار زیاد بر روی سینه بیمار اعمال کنید و سپس ۲ بار تنفس دهان به دهان بدهید و این چرخه را تکرار کنید تا آمبولانس برسد.
علائم سکته قلبی در مردان، بیشتر از آنچه فکر میکنید، میتوانند گمراهکننده باشند. گاهی تنها یک خستگی مفرط، احساس تهوع، یا درد خفیف در ناحیه فک یا شانه، میتواند علامت هشدار دهنده یک حمله قلبی باشد. مشکل اینجاست که ذهن ما تمایل دارد این نشانهها را به عوامل بیخطر نسبت دهد. اما اگر بدانید که تشخیص زودهنگام چقدر در نجات جان بیمار مؤثر است، نگاهتان به این علائم برای همیشه تغییر خواهد کرد. مردان معمولاً کمتر به علائم جسمی خود توجه میکنند و این بیتوجهی میتواند بهای سنگینی داشته باشد.
خوشبختانه، امروزه دانش پزشکی بهقدری پیشرفت کرده که امکان تشخیص و پیشگیری بسیار بیشتر از قبل شده است. اگر علائمی مشکوک در خود یا اطرافیانتان مشاهده کردید، حتی اگر مطمئن نیستید، مراجعه به پزشک را عقب نیندازید. گاهی فقط یک تصمیم زودهنگام میتواند مسیر زندگی را عوض کند.
اجازه ندهید سکته قلبی بیصدا به زندگیتان حمله کند؛ امروز آگاه شوید، تا فردا آسودهتر زندگی کنید.