سکته قلبی معمولاً بیماری افراد مسن تصور می‌شود، اما متأسفانه این خطر در جوانان نیز وجود دارد و می‌تواند زندگی را ناگهان تحت تأثیر قرار دهد. تجربه علائم ناگهانی مانند درد شدید قفسه سینه، تنگی نفس و تعریق سرد در سنین پایین می‌تواند بسیار نگران‌کننده باشد و ترس از مرگ زودرس را در ذهن ایجاد کند. علل سکته قلبی در جوانان ممکن است متفاوت از بزرگسالان باشد؛ عواملی مانند ژنتیک، مصرف مواد مخدر، استرس مزمن، چاقی، فشار خون بالا و حتی سبک زندگی ناسالم می‌توانند نقش مهمی ایفا کنند. با آگاهی از علائم سکته قلبی و شناخت ریسک فاکتورها، می‌توان به موقع اقدام کرد و از پیشرفت این بیماری جلوگیری نمود. در این مقاله به بررسی علل شایع سکته قلبی در جوانان و روش‌های پیشگیری موثر می‌پردازیم تا امید به زندگی سالم را افزایش دهیم.
برای مشاوره رایگان آنلاین با متخصص در اینستاگرام با ما همراه باشید. 
تماس جهت مشاوره رايگان و اخذ نوبت تلفنی فهرست مطالب
علت سکته قلبی در جوانان چیست؟
شاید تصور عمومی این باشد که سکته قلبی بیماری افراد میانسال یا سالمند است، اما در سال‌های اخیر آمارها نشان می‌دهند که این عارضه در بین جوانان و حتی نوجوانان نیز شیوع نگران‌کننده‌ای پیدا کرده است. هرچند علت سکته قلبی در افراد مختلف می‌تواند متفاوت باشد، اما یافته‌های پزشکی نشان می‌دهند که برخی عوامل زمینه‌ای، نقشی پررنگ‌تر در بروز این اتفاق ناگهانی و گاه مرگبار دارند.
مهم‌ترین علت سکته قلبی در سنین پایین، فشار خون بالا است. این مشکل که روزگاری بیشتر در میان سالمندان دیده می‌شد، اکنون در جوانان نیز رواج یافته است. فشار خون بالا نه تنها تهدیدی برای قلب، بلکه عامل مؤثری در بروز سکته مغزی و آسیب به ارگان‌های حیاتی مانند کلیه‌ها نیز هست.
متأسفانه علائم فشار خون در جوانان معمولاً خاموش است و برخلاف افراد مسن که ممکن است دچار سردرد، سرگیجه یا بی‌حسی اندام شوند، جوان‌ترها گاهی هیچ نشانه‌ای احساس نمی‌کنند. این بی‌علامت بودن، فشار خون بالا را به قاتلی خاموش در نسل جوان بدل کرده است.
بر اساس داده‌های جدید، اگر فشار خون سیستول (بالا) به عدد ۱۳۰ میلی‌متر جیوه یا بیشتر برسد و یا فشار دیاستول (پایین) ۸۰ میلی‌متر جیوه یا بالاتر باشد، فرد در معرض خطر ابتلا به فشار خون مزمن قرار دارد و باید برای کنترل آن به پزشک مراجعه کند.
عامل مهم دیگر، سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی و عروقی است. اگر در خانواده درجه یک (پدر، مادر، خواهر یا برادر) فردی دچار بیماری‌هایی مانند تنگی عروق کرونر یا تصلب شرایین شده باشد، احتمال درگیری با این بیماری‌ها در نسل جوان خانواده نیز بیشتر است. برای این افراد، آشنایی با علائم اولیه حمله قلبی و مراجعه زودهنگام به پزشک، می‌تواند نجات‌بخش باشد.
افزایش چربی خون و کلسترول بالا نیز از دلایل رایج سکته قلبی در جوانان است. رسوب کلسترول بد (LDL) و سایر چربی‌های مضر در دیواره عروق قلب، باعث تنگ شدن و سخت شدن این رگ‌ها شده و مسیر جریان خون به عضله قلب را مسدود می‌کند. تغذیه ناسالم، مصرف چربی‌های اشباع شده مانند روغن‌های حیوانی و هیدروژنه، سبک زندگی بی‌تحرک و اضافه وزن از جمله عواملی هستند که این مشکل را تشدید می‌کنند.
در کنار همه این موارد، باید به مصرف الکل در بین جوانان نیز اشاره کرد. نوشیدنی‌های الکلی علاوه بر آسیب مستقیم به بافت قلب و مغز، می‌توانند با تأثیر بر عملکرد سیستم عصبی و ایجاد اختلال در ضربان قلب، زمینه‌ساز سکته شوند. مغز نوجوانان و جوانان هنوز در حال رشد است و ورود اتانول به سد خونی مغز، می‌تواند آسیب‌های غیرقابل بازگشتی را ایجاد کند.
در مجموع، سکته قلبی در جوانان مسئله‌ای بسیار جدی است که نمی‌توان آن را تنها به پیری نسبت داد. کنترل فشار خون، مدیریت استرس، تغذیه سالم، پرهیز از مصرف الکل و شناخت دقیق عوامل ژنتیکی می‌تواند نقشی کلیدی در پیشگیری از این اتفاق ناگهانی داشته باشد.
سکته قلبی در جوانان چیست و چگونه اتفاق می‌افتد؟
در سال‌های اخیر، سکته قلبی نه‌تنها یک بیماری شایع در میانسالان و سالمندان محسوب می‌شود، بلکه متأسفانه در میان جوانان و نوجوانان نیز به یکی از علل اصلی مرگ و میر تبدیل شده است. زمانی اصطلاح «سکته قلبی» به کار می‌رود که جریان خون و اکسیژن‌رسانی به بخشی از عضله قلب (میوکارد) به دلیل انسداد یا لخته در یکی از عروق کرونری دچار اختلال شود.
این انسداد ممکن است کامل یا نسبی باشد و در صورت تأخیر در تشخیص و درمان، بافت عضله قلب دچار آسیب دائمی یا مرگ سلولی می‌شود.
هرچند ممکن است در برخی موارد انسداد عروقی جزئی باشد و منجر به سکته قلبی خفیف شود، اما همین حالت نیز زنگ خطری جدی به شمار می‌رود. اگر این وضعیت به‌موقع تشخیص داده شود، می‌توان با درمان دارویی یا مداخله‌های پزشکی از پیشرفت آسیب جلوگیری کرد.
مهم‌ترین عامل بروز سکته قلبی در سنین پایین، سبک زندگی ناسالم و تغذیه نادرست است. مصرف بیش از اندازه غذاهای فرآوری‌شده، فست‌فودها، چربی‌های اشباع شده و قندهای ساده مانند شکر سفید، می‌تواند در درازمدت باعث افزایش قند خون، فشار خون و چربی خون شود. این سه عامل، پایه‌های اصلی بروز بیماری‌های مزمن و در نهایت زمینه‌ساز سکته قلبی هستند. بنابراین پیشگیری از این بیماری‌های زمینه‌ای، اولین گام برای کاهش خطر سکته قلبی در جوانان به شمار می‌رود.
کم‌تحرکی یا بی‌تحرکی نیز نقشی اساسی در افزایش ریسک ابتلا به سکته دارد. سبک زندگی ماشینی امروز باعث شده که بسیاری از افراد ساعت‌های طولانی را بدون فعالیت فیزیکی سپری کنند. این در حالی است که تنها با ۳۰ دقیقه ورزش روزانه مانند پیاده‌روی یا تمرینات باشگاهی ساده می‌توان عملکرد قلب را بهبود بخشید و از بروز بسیاری از بیماری‌های قلبی پیشگیری کرد.
عامل مهم دیگر که اغلب نادیده گرفته می‌شود، آلودگی هوا در شهرهای بزرگ است. هوای آلوده حاوی ذرات ریز معلق، اکسیدهای نیتروژن و ترکیبات مضر دیگر می‌تواند موجب التهاب رگ‌ها و تسریع فرایند تصلب شرایین شود. هرچند شاید تغییر محل زندگی برای همه امکان‌پذیر نباشد، اما با رعایت اقدامات محافظتی مانند استفاده از ماسک مناسب، پرهیز از فعالیت شدید در ساعات اوج آلودگی و تقویت سیستم ایمنی می‌توان اثرات این عامل را تا حدی کاهش داد.
در نهایت باید گفت که سکته قلبی در جوانان نتیجه‌ای از تجمع عادات ناسالم، تغذیه نامناسب، عدم تحرک، عوامل محیطی و بی‌توجهی به سلامت عمومی بدن است. اصلاح این الگوها می‌تواند نقش بزرگی در حفظ سلامت قلب در دهه‌های آینده زندگی ایفا کند.
علت حمله قلبی در سنین پایین چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص علت بروز سکته قلبی و حتی سایر بیماری‌های مختلف مربوط به سیستم قلبی و عروقی، روش‌های مختلفی وجود دارد. اولین و ساده‌ترین روشی که معمولا در دسترس همه است، نوار قلبی است. نوار قلب که با اصطلاح الکتروکاردیوگرام نیز شناخته می‌شود، به سادگی و بدون آمادگی قبلی انجام می‌گیرد. برای انجام این تست، تعدادی الکترود بر روی قفسه سینه و مچ دست و مچ پا قرار می‌گیرد.
سپس برای مدت بسیار کوتاهی (در حد 3 الی 5 دقیقه)، فعالیت الکتریکی قلب ثبت می‌شود. پزشک با بررسی نوار قلبی، احتمال بروز سکته را بررسی می‌کند.
ممکن است گاهی با وجود سالم بودن نوار قلبی به دلیل داشتن علائم خطر، پزشک شما را به انجام سایر تست‌ها ملزم کند. تست‌های دیگری که برای تشخیص دقیق‌تر بیماری یا اطمینان از سلامتی سیستم قلبی و عروقی شما توصیه می‌شود، ممکن است تهاجمی یا غیرتهاجمی باشند.
بعد از نوار قلبی یا همان الکتروکاردیوگرافی، آزمایش خون برای بررسی میزان آنزیم‌های قلبی، اکوکاردیوگرافی، تست ورزش یا استرس اکو، آنژیوگرافی و سی‌تی آنژیوگرافی از اصلی‌ترین روش‌های تشخیصی هستند. پزشک با توجه به شرایط شما، انجام یکی از آن‌ها را به شما پیشنهاد می‌کند.
اکوکاردیوگرافی یک روش غیرتهاجمی برای تشخیص و بررسی بیماری‌های مرتبط با دریچه‌های میترال و تریکاسپید قلب است.
در این روش که مشابه سونوگرافی است، یک پروب بر روی قفسه سینه شما حرکت داده می‌شود تا پزشک سلامت قلب را بررسی نماید. همچنین در این روش از امواج با طول موج کوتاه استفاده می‌شود که هیچ ضرری برای فرد ندارد. این روش برای بررسی سلامت قلب جنین نیز انجام می‌شود. البته ممکن است برای بررسی سلامت قلب جنین به جای استفاده از اکوی معمولی، از روش اکو از راه مری استفاده شود.
سی‌تی آنژیوگرافی یک روش تشخیصی تهاجمی دقیق برای تشخیص بیماری‌های مرتبط با عروق است. در این روش با استفاده از یک لوله باریک که از ناحیه پا یا دست به سمت قلب هدایت می‌شود، یک ماده رنگی (حاجب) تزریق می‌شود. علت استفاده از این ماده این است که مسیر عروق با دوربین واضح دیده شود.
بر سر این لوله باریک یک دوربین ظریف قرار دارد که با استفاده از آن فضای داخلی مشاهده می‌شود. در صورتی که گرفتگی عروق تائید شود، برای درمان نیز از همین روش‌استفاده می‌شود. به این صورت که با بالون زدن، عروق درگیر باز خواهند شد.
علائم خطر با توجه به علت حمله قلبی در سنین پایین
قطعا تاکنون با علل بروز سکته قلبی در جوانان کاملا آشنا شده‌اید. اگر به هر دلیلی همچون سابقه خانوادگی و ژنتیکی ابتلا به بیماری‌های قلبی، داشتن بیماری‌های زمینه‌ای، مصرف بیش از حد چربی‌های اشباع، نمک و شکر، کم تحرکی و بی تحرکی و… جزو افرادی قرار می‌گیرید که ریسک ابتلا به سکته قلبی در آنان بالا است، حتما از چکاپ‌های دوره‌ای غافل نشوید.
اما به طور کلی در هر شرایط و با هر سن و سالی، اگر با این علائم مواجه شدید، سریعا خود را به فوریت‌های پزشکی اورژانس برسانید.
به طبع اولین نشانه بروز بیماری در هر فرد و هر سیستمی از بدن، درد است. بروز درد در ناحیه قفسه سینه، معمول‌ترین علامت سکته قلبی است. این درد به گونه‌ای است که حداقل چند دقیقه طول می‌کشد و حتی ممکن است تا چند ساعت ادامه دار باشد.
دو مشخصه اصلی دردهای قلبی گذرا نبودن و بروز کردن در زمان تحرک و فعالیت است. در اغلب مواردی که درد در زمان استراحت بروز می‌کند و ثانیه‌ای و گذرا است، درد مربوط به سایر قسمت‌ها همچون دنده‌ها و عضلات قفسه سینه یا معده است.
از جمله سایر علائم بیماری‌های قلبی می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- احساس سنگینی و یا سوزش در قفسه سینه
- انتشار درد در سایر نقاط بدن همچون دست، شانه، کتف، پشت، گردن و فک (در هر دو سمت یا یک سمت)
- سرگیجه و یا احساس سبک شدن سر
- عرق کردن غیر عادی و سرد
- احساس کوفتگی و خستگی نامعمول
- احساس داشتن تهوع و بالا آوردن
- تنگی نفس و سختی تنفس (این مورد در جوانان بیشتر دیده می‌شود)
البته علائمی که تا به این جا ذکر شد، همه علائم سکته قلبی شدید هستند که در حین وقوع سکته نمایان می‌شوند. ممکن است که در مواقعی که سکته قلبی خفیف در نوجوانان و جوانان رخ می‌‌دهد که علائمی متفاوت با این موارد دارد.
منظور از سکته خفیف این است که از سه رگ تغذیه کننده قلب، تنها یک رگ دچار گرفتگی شود. در چنین شرایطی دو رگ دیگر منبسط شده تا کم شدن کار رگ دیگر را جبران کنند. از علائم سکته قلبی خفیف در جوانان می‌توان به نامنظمی ضربان و تورم اندام‌هایی مثل دست و پا اشاره کرد.
روش‌های درمانی با توجه به علت حمله قلبی در سنین پایین
در هنگام وقوع سکته قلبی باید هر چه سریع‌تر به اورژانس مراجعه کنید تا زمان طلایی برای جلوگیری از تشدید بیماری و عوارض آن را از دست ندهید. اگر چه که فردی که دچار سکته قلبی می‌شود معمولا از انجام هر کار دیگری عاجز است؛ اما آشنایی با راهکارهای موثر درمانی برای هر کسی واجب است. تا رسیدن فوریت‌های پزشکی بهترین کار این است که لباس‌های تنگ و چسبان خود را در آورده و در معرض هوای آزاد قرار بگیرید.
همچنین از نوشیدن و خوردن هر چیزی غیر از یک قرص زیر زبانی نیتروگلیسیرین صرف نظر کنید. اگر در اطراف شما کسی مشکوک به حمله قلبی یا سکته قلبی است نیز لازم است که آرامش خود را حفظ کنید. حفظ آرامش هم شما را در تصمیم‌گیری درست یاری می‌کند و هم از تشدید علائم فرد بیمار می‌کاهد. اگر فرد بیهوش شد و علائم حیاتی مثل تنفس و نبض نداشت، احیا را شروع کنید. برای این کار دست‌های خود را روی هم قرار داده و با پاشنه دست، قفسه سینه را از بالا به پایین ماساژ دهید.
دقت داشته باشید که انجام ندادن احیای قلبی نادرست بهتر از انجام دادن آن است زیرا نه تنها کمکی به بازگشت علائم حیاتی بیمار نمی‌کند بلکه ممکن است اوضاع را بدتر کند.
بنابراین بهتر است که تمام افراد به طور کامل و صحیح، احیای قلبی و ریوی را آموزش ببینند تا در مواقع لزوم بتوانند به بهترین نحو ممکن از آن استفاده کنند. رعایت تمامی این نکات در عین ساده بودن، اهمیت شایانی در جلوگیری از آسیب‌های جبران ناپذیر بعدی دارد. تمام کاری که باید تا پیش از رسیدن اورژانس انجام شود، همین چند مورد ساده است.
پس از رسیدن به بیمارستان معمولا در اولین قدم از اکسیژن درمانی استفاده می‌شود. اکسیژن نازال یا ماسک اکسیژن برای این منظور به کار می‌رود.
دارو درمانی مرحله بعدی درمان و تسکین علائم است. قرص زیر زبانی نیتروگلیسیرین اولین دارویی است که به منظور انبساط رگ‌ها و بهبود گردش خون استفاده می‌شود. داروهای ضدانعقادی نیز مثل آسپرین برای پیشگیری از بیشتر لخته شدن خون و مسکن‌هایی همچون مورفین نیز برای تخفیف درد قفسه سینه به کار می‌روند. البته ممکن است درد با قرص نیتروگلیسیرین نیز کاهش یابد و احتیاجی به یک داروی قوی مثل داروهای مخدری نباشد.
تمامی این روش‌های درمانی به منظور بهبود علائم و جلوگیری از آسیب‌های احتمالی بعدی انجام می‌شود. برای درمان اصلی گرفتگی عروق قلب و باز کردن آن بایستی از روش‌های دیگر نیز بهره‌مند شد. آنژیوگرافی که با بی‌حسی موضعی انجام می‌گیرد، برای باز کردن رگ‌ها به کار می‌رود.
اگر گرفتگی عروق شدید باشد و آنژیوگرافی به هر دلیلی پاسخگو نباشد، از عمل قلب باز برای درمان استفاده می‌شود. در شرایطی که بازدهی قلب بسیار کم باشد و حتی عمل قلب باز نیز مفید واقع نشود؛ عمل پیوند قلب انجام می‌گیرد.
علت سکته قلبی در جوانان ترکیبی از عوامل ژنتیکی، سبک زندگی و شرایط پزشکی است که با توجه به افزایش موارد گزارش‌شده، نیازمند توجه ویژه‌ای است. استفاده از مواد مخدر، رژیم غذایی ناسالم، استرس مداوم، چاقی و کم‌تحرکی، همگی ریسک ابتلا به سکته قلبی در سنین پایین را بالا می‌برند. علاوه بر این، بیماری‌های ژنتیکی مانند مشکلات عروق کرونر یا اختلالات انعقادی نیز می‌توانند به طور ناگهانی این بحران را ایجاد کنند.
شناخت به موقع علائم سکته قلبی مانند درد شدید قفسه سینه، تنگی نفس و تعریق، و مراجعه سریع به مراکز درمانی، نقش حیاتی در نجات جان افراد دارد. از سوی دیگر، اصلاح سبک زندگی شامل تغذیه سالم، ورزش منظم و کاهش استرس، بهترین راهکار برای پیشگیری است. هر جوان باید نسبت به سلامت قلب خود حساس باشد و در صورت مشاهده هر نشانه‌ای، به پزشک مراجعه کند. پیشگیری و آگاهی، کلید اصلی جلوگیری از سکته‌های قلبی ناگهانی در جوانان است. با مراقبت دقیق و رفتار مسئولانه، می‌توان آینده‌ای سالم‌تر و روشن‌تر برای خود ساخت.
