وقتی فشار روانی به اوج می‌رسد و نفس‌ها سنگین می‌شود، بدن سیگنال‌هایی ارسال می‌کند که گاه نادیده گرفته می‌شوند؛ اما همین لحظات می‌توانند آغازگر یک فاجعه باشند: سکته قلبی بر اثر فشار عصبی. برخلاف آنچه بسیاری تصور می‌کنند، سکته قلبی فقط در اثر کلسترول بالا یا انسداد رگ‌ها اتفاق نمی‌افتد. گاهی یک شوک روحی، یک خبر ناگهانی یا حتی عصبانیت شدید می‌تواند جرقه‌ای برای آغاز حمله قلبی باشد. در چنین شرایطی، علائمی مانند درد قفسه سینه، تعریق سرد، تنگی نفس یا بی‌حسی اندام‌ها ممکن است ظاهر شوند؛ درست همان نشانه‌هایی که در فهرست علائم سکته قلبی قرار می‌گیرند. در این مقاله بررسی می‌کنیم که استرس چگونه قلب را به‌خطر می‌اندازد، چه نشانه‌هایی باید جدی گرفته شوند و چطور می‌توان با مدیریت فشار روانی، از این خطر پنهان پیشگیری کرد.
برای مشاوره رایگان آنلاین با متخصص در اینستاگرام با ما همراه باشید. 
تماس جهت مشاوره رايگان و اخذ نوبت تلفنی
فهرست مطالب
سکته قلبی بر اثر فشار عصبی و خطر آن برای افراد عصبانی
این اصطلاح میان ما ایرانیان کاربرد بسیار زیادی دارد که “این قدر حرص نخور؛ سکته می‌کنی!” معمولاً این جمله را زمانی به کار می‌بریم که فرد دچار خشم و عصبانیت شدیدی شده و ما برای او نگران هستیم. در طول سال‌های اخیر، تحقیقات علمی فراوانی در زمینه سکته قلبی ناشی از استرس انجام شد و این موضوع به اثبات رسید. فشارهای عصبی که بسیاری از ما در طول زندگی تجربه می‌کنیم، اگر به درستی مدریت نشوند، عواقب جسمی ناخوشایندی با خود به همراه خواهند داشت که یکی از متداول‌ترین آن‌ها سکته قلبی است.
البته فشارهای عصبی، تنها به سکته قلبی منجر نمی‌شوند؛ بلکه بیماری‌های بسیاری وجود دارند که با آن در ارتباط‌‌اند. به عنوان مثال سکته مغزی، بیماری‌های قلبی، مشکلات سیستم گوارشی، بیماری‌های کلیوی و حتی بیماری هایی مانند سرطان، ریشه در فشارهای روحی و روانی دارند. پزشکان می‌گویند اگر فشارهای عصبی را برای مدت زمان طولانی و یا به صورت شدید تجربه کنید، بدانید که در معرض آسیب‌های جسمی فراوانی قرار دارید. بنابراین اگر با یک استرس، خشم یا نفرت طولانی مواجه هستید، برای سلامتی جسم و جان خودتان هم که شده آن را به گونه‌ای حل کنید.
چه اتفاقی در بدن باعث سکته قلبی عصبی می‌شود؟
به طور کلی هنگام که شما به هر دلیلی استرس را به شیوه مزمن و شدید تجربه می‌کنید و این روند همواره تکرار می‌شود، بدن شروع به ترشح برخی از مواد می‌کند. در این گونه مواقع، تولید سلول‌های ایمنی از نوع لنفوسیت افزایش پیدا می‌کند. با تولید این سلول‌ها، مقدار زیادی سم درون بدن انسان جمع شده و زمینه برای بیماری‌هایی مانند سکته عصبی قلب فراهم می‌شود.
در صورتی که فشارهای عصبی و استرس به صورت طولانی مدت ادامه داشته باشند، هورمون آدرنالین بیش از حد در بدن شروع به ترشح می‌کند. این هورمون به بدن ما کمک می‌کند تا توان و انرژی بیشتری برای مقابله با فشارهای عصبی به دست آورد. هر چند هورمون آدرنالین اصلا چیز بدی نیست، اما اگر به صورت شدید و همیشگی ترشح شود، سبب تخلیه ذخایر مواد قندی بدن می‌شود.
تمامی این موارد، پاسخ طبیعی بدن ما به استرس هستند؛ اما در عین حال خطر بیماری‌هایی مانند سکته قلبی در اثر فشار عصبی را افزایش می‌دهند. همچنین اگر فردی به بیماری‌های زمینه‌ای مانند فشار خون یا چربی خون مبتلا باشد، احتمال خطر سکته قلبی پس از قرار گرفتن در معرض فشارهای روانی، برای او بیشتر است.
نتایج تحقیقات در مورد سکته قلبی ناشی از استرس
بررسی‌ها و تحقیقات دانشمندان در طول سال‌های اخیر، نشان داد که استرس و فشارهای روحی و روانی، تاثیر ناخوشایندی بر سلامت قلب دارند. بسیاری از سکته‌های قلبی غیر کشنده و یا سکته‌های قلبی که به مرگ ختم شدند، در اثر استرس شدید رخ داده بودند. تا کنون 24 هزار بیمار در 52 کشور مورد مطالعه و آزمایش قرار گرفتند و هر بار نتایج تحقیقات یکسان بود. بله؛ افرادی که استرس شدید و طولانی را تجربه می‌کنند، 2 برابر بیشتر از افراد عادی در معرض سکته عصبی قلب قرار دارند و این یک واقعیت است.
در این تحقیقات، محوریت اصلی بر روی قسمتی از مغز بود که آمیگدال نامیده می‌شود. متخصصان و دانشمندان، آمیگدال را به عنوان مرکز ترس مغز می‌شناسند و پژوهش‌های زیادی بر روی آن انجام داده‌اند. نتایجی که به دست آمد نشان می‌داد زمانی که شما استرس دارید و یا فشار روانی شدیدی را تحمل می کنید، آمیگدال فعال می‌شود. سپس هورمون‌های استرس را فعال می‌کند که در واقع یک پاسخ طبیعی به جنگ و گریز بدن است.
آمیگدال حتی جریان خون به قلب را نیز کاهش می‌دهد. بنابراین در مواقع استرس، قلب نمی‌تواند به اندازه کافی از اکسیژن و مواد مغذی که در خون وجود دارند بهره‌مند شود. جسم ما می‌داند که در یک موقعیت تهدید آمیز قرار گرفته و به صورت غریزی، آماده جنگ یا فرار می‌شود. هر چند ترشح این هورمون‌ها از سوی آمیگدال، پاسخ طبیعی بدن ما به چنین موقعیت‌هایی است، اما آسیب‌های فراوانی برای جسم دارد. اگر سطح این هورمون‌ها بالا باشند، بیمار با التهاب در شریان‌های خود روبرو می‌شود و سکته قلبی او دور از انتظار نیست.
سکته عصبی قلب و تاثیر خشم بر قلب
خشم و عصبانیت یکی از رفتارهای طبیعی انسان است. بسیاری از ما در طول روز، بارها و بارها از دست رئیس خود، کارمندان، همکاران، همسر یا فرزند خود عصبانی می‌شویم. به هر حال همیشه هم که زندگی بر وفق مراد سپری نمی‌شود! اما اگر نتوانید این خشم و عصبانیت را کنترل و مدیریت کنید، آسیب‌های فراوانی به جسم شما می‌زند. سکته قلبی در اثر فشار عصبی، یکی از این آسیب‌هاست که باید مراقبت آن باشید.
در هنگام عصبانیت، بدن ما به صورت غریزی هورمون‌هایی مانند آدرنالین و کورتیزول را ترشح می‌کند. پس از آن نه تنها سرعت ضربان و تنفس بیمار افزایش پیدا می‌کند، بلکه رگ‌های خونی او نیز سفت می‌شوند. در نتیجه فشار خون افزایش پیدا می‌کند و زمینه برای سکته عصبی قلب فراهم می‌شود.
تحقیقات بیانگر آن هستند که افراد خشمگین و عصبانی، 19 درصد بیشتر از افراد آرام، با بیماری‌هایی مانند سکته قلبی روبرو می‌شوند. این هشداری است برای کسانی که نمی‌دانند با مسائل و مشکلات زندگی خود چگونه برخورد کنند و بارها و بارها از دست اطرافیان خود عصبانی می‌شوند. اگر شما نیز جزو این افراد هستید، بهتر است به صورت دوره‌ای، به متخصص قلب مراجعه کنید تا وضعیت قلب شما را بررسی کند. همچنین مراجعه به یک روانشناس که به شما راهکاری برای کنترل خشم و عصبانیت تجویز کند، امری ضروری است.
علائم حمله قلبی در اثر فشار روانی
سکته قلبی در اثر فشار عصبی، با علائم و نشانه‌هایی ظاهر می‌شود. اگر پس از تجربه یک استرس، فشار روانی یا خشم و عصبانیت دچار حالت‌های زیر شدید، بدانید که قلب شما در خطر است:
- درد قفسه سینه: پس از سپری کردن یک موقعیت سخت و استرس‌زا، ممکن است در سینه خود احساس درد و فشار عصبی داشته باشید. این نوع درد از کم شروع شده و به آرامی زیاد می‌شود. گاهی پس از یک فعالیت فیزیکی رخ می‌دهد و معمولاً بین 2 تا 5 دقیقه طول می‌کشد.
- تنگی نفس: در میان انواع علائم شایع سکته ی عصبی قلب، باید به تنگی نفس نیز اشاره کنیم. تنگی نفس در این شرایط به گونه‌ای است که احساس می‌کنید فشار عجیبی بر روی قفسه سینه شما وارد می‌شود. به خصوص در هنگام تنفس عمیق، با مشکل مواجه می‌شوید.
- حالت تهوع و استفراغ: برخی از بیمارانی که فشار عصبی سختی را تحمل می‌کنند و در معرض سکته قلبی قرار دارند، دچار حالت تهوع و پس از آن استفراغ می‌شوند. این نشانه با علائم دیگری مانند درد معده و سوزش سر دل نیز همراه است.
- سرگیجه: از جمله نشانه‌های دیگر سکته قلبی، می‌توان به سرگیجه و احساس سبکی سر اشاره کرد. در این گونه مواقع، ممکن است بیمار پس از برخاستن از جای خود، تعادل خود را از دست داده و بر زمین بیفتد.
- سردرد: معمولاً بسیاری از ما در هنگام استرس و فشارهای عصبی، دچار سردرد می‌شویم. اما سردردی که نشان از سکته قلبی داشته باشد، با علائمی که نام بردیم همراه است. تجربه چنین سردردی، در ساعات عصر و شب به اوج خود می‌رسد.
- تپش قلب نامنظم: به علائم و نشانه‌های سکته قلبی که تاکنون گفتیم، تپش قلب نامنظم را نیز اضافه کنید. این بیماری که پزشکان آن را به نام آریتمی قلبی نیز می‌شناسند، در اثر عوامل متعدد از جمله استرس رخ می‌دهد. در این گونه مواقع احساس می‌کنید که ضربان قلبتان به شکل غیر عادی افزایش پیدا کرده و باید خود را به اورژانس برسانید.
- خستگی زودرس: اگر در گذشته، کارهای خود را به راحتی انجام می‌دادید و اکنون با انجام اموری مانند بالا رفتن از پله‌ها، خریدهای کوچک، پیاده روی و… خیلی زود خسته می‌شوید، بدانید این موضوع هشداری است که نشان می‌دهد برای قلب شما مشکلی به وجود آمده است.
روش‌هایی برای جلوگیری از سکته ی عصبی قلب
سلامتی جسم و جان شما، به قدری ارزشمند است که نباید آن را به خاطر مسائلی مانند استرس یا فشارهای عصبی به خطر اندازید. این ارزش را کسانی درک می‌کنند که به تازگی یک سکته قلبی شدید را پشت سر گذاشته‌اند و فرصتی برای زندگی دوباره به آن‌ها داده شده است. هر چند می‌دانیم زندگی این روزهای ما، هرگز خالی از استرس و فشارهای عصبی نیست؛ اما با راه حل‌های ساده‌ای می‌توان این موقعیت‌ها را مدیریت کرد و اجازه نداد تا آسیبی به جسم ما برسانند. در ادامه مطلب، برخی از مهم‌ترین روش‌ها برای جلوگیری از سکته ی عصبی قلب را با شما عزیزان در میان می‌گذاریم:
- ورزش و تحرک: با انجام ورزش و تحرک، می‌توان استرس را کاهش داد و از سکته قلبی در امان ماند. ورزش باعث کاهش میزان کورتیزول در بدن شده و سبب ترشح اندروفین می‌شود. اندروفین هورمونی است که با استرس مقابله کرده و سلامت قلب را به همراه می‌آورد.
- خواب آرام و راحت: متخصصان می‌گویند یک خواب راحت و سرشار از آرامش، استرس را از شما دور می‌کند. اتاق خواب شما باید فضای آرامی برای خواب باشد و دما و نور آن کاملاً استاندارد باشند. همچنین تشک و بالشی که برای خواب استفاده می‌کنید، باید خواب راحتی را برای شما به ارمغان آورند.
- ارتباطات موثر: اگر اطراف خود را با دوستان و همراهان خوب پر کنید، بخش زیادی از استرس شما کاهش پیدا می‌کند. روابط دوستی که حس و حال خوبی به شما بدهد، فشارهای عصبی شما را کاهش داده و آرامش را با خود به همراه می‌آورد.
- مراقبه و مدیتیشن: اگر مراقبه و مدیتیشن را بیاموزید، خواهید دید که تا چه میزان می‌توانند استرس و اضطراب شما را کاهش دهند. در مراقبه و مدیتیشن بر تمرینات تنفسی متمرکز شده و ذهن ساکت می‌شود. زمانی که بتوانید از این طریق در لحظه زندگی کنید، خواهید دید که آرامش بر جسم و جان شما حاکم شده است.
- رژیم غذایی سالم: برخی از افراد، زمانی که استرس را تجربه می‌کنند، نسبت به تغذیه خود بی‌توجه می‌شوند. شاید غذاهای ناسالم بخورند و با پرخوری، سبب چاقی و اضافه وزن خود شوند. اما رژیم غذایی سالم که سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین‌‌های بدون چربی و غلات کامل باشد، سلامتی جسم و جان را با خود به همراه می‌آورد.
- دیدگاه مثبت: در زندگی ما همیشه مسائلی وجود دارند که باعث استرس و فشارهای عصبی ما می‌شوند. اما اگر بتوانید دیدگاه مثبتی داشته باشید و حتی اندکی خوشبینانه به زندگی نگاه کنید، آن‌گاه خواهید دید که مشکلات آن‌قدرها هم آزار دهنده نیستند. خندیدن و دیدگاه مثبت، باعث بهبود جریان خون در رگ‌ها شده و شما را از بیماری‌هایی مانند سکته قلبی دور می‌کند.
- سبک زندگی سالم: استرس ما را وادار به رفتارهایی می‌کند که ناخودآگاه به خود آسیب می‌زنیم. برخی از افراد در این گونه مواقع سیگار می‌کشند، الکل می‌خورند، ورزش را کنار می‌گذارند و با پرخوری، به جسم خود آسیب می‌زنند. سعی کنید یک سبک زندگی سالم برای خود انتخاب کنید و به خود قول دهید که حتی با قرار گرفتن در معرض فشارهای عصبی، سبک زندگی خود را تغییر ندهید.
- کمک گرفتن از دیگران: برخی از ما در مسیر زندگی، بارهای سنگینی را به دوش می‌کشیم که از حد توان ما خارج است. چون گمان می‌کنیم قوی هستیم، از هیچ کس کمک نمی‌گیریم. در صورتی که این بارهای سنگین و فشارهای عصبی که تحمل می کنیم، یک روز ما را از پا درمی‌آورد. در این گونه مواقع بهتر است از کسانی مانند یک روانشناس ماهر، یک دوست خوب یا یکی از اعضای خانواده خود کمک بگیریم.
سوالات متداول
- آیا سکته قلبی در اثر فشار عصبی خطرناک است؟
بله؛ این بیماری بسیار خطرناک است و اگر هر چه زودتر درمان نشود، جان و زندگی بیمار را تهدید می‌کند. بنابراین اگر فردی با چنین مشکلی مواجه شده است، هر چه زودتر با اورژانس تماس بگیرید و حتی یک ثانیه را برای نجات او هدر ندهید.
- آیا فشار عصبی به تنهایی عاملی برای سکته قلبی است؟
معمولاً فشار عصبی، به تنهایی سبب ایجاد سکته قلبی نمی‌شود. بلکه اثرات فشارهای عصبی و استرس، باعث افزایش فشار خون و افزایش ترشح هورمون‌های استرس در بدن می‌شود. این موارد، زمینه را برای سکته قلبی بیمار فراهم می‌کنند.
- آیا می‌توان با مدیریت استرس از سکته قلبی در امان ماند؟
بله؛ راهکارهای فراوانی وجود دارند که می‌توان استرس را مدیریت کرد و دچار سکته قلبی نشد. حال که زندگی ما، همیشه موقعیت‌هایی برای استرس و فشار عصبی برای ما دارد، ما نیز باید راهکارهای مدیریت استرس را یاد بگیریم. به عنوان مثال اگر یوگا و مدیتیشین به آرامش شما کمک می‌کند، در هنگام استرس تکنیک‌های آن را انجام دهید. همچنین گوش دادن به موزیک‌های آرامش بخش، صحبت با یک دوست خوب، مطالعه کتاب، رفتن به طبیعت و مراجعه به روانشناس، همگی اموری هستند که استرس شما را کاهش می‌دهند.
سکته قلبی بر اثر فشار عصبی یکی از واقعیت‌های نگران‌کننده دنیای امروز است؛ دنیایی پر از تنش‌های مالی، خانوادگی، شغلی و اجتماعی. در میان این همه هیاهو، قلب ما تنها عضوی است که بی‌وقفه کار می‌کند، اما تحملی محدود دارد. وقتی استرس مزمن یا ناگهانی بر بدن وارد می‌شود، ترشح هورمون‌هایی مانند آدرنالین افزایش می‌یابد؛ ضربان قلب بالا می‌رود، فشار خون می‌جهد و عروق منقبض می‌شوند. این شرایط اگر ادامه پیدا کند یا ناگهان تشدید شود، می‌تواند باعث پارگی پلاک‌های آترواسکلروتیک و شروع حمله قلبی شود. پیشگیری از این نوع سکته فقط با مصرف دارو یا مراجعه به پزشک ممکن نیست؛ بلکه باید به تغییر نگرش و سبک زندگی هم فکر کرد. تکنیک‌های تنفس عمیق، مدیتیشن، ورزش منظم، خواب کافی و در موارد ضروری مشاوره روان‌شناسی می‌توانند نقش چشمگیری در کاهش خطر ایفا کنند. اگر تجربه درد قفسه سینه یا سایر نشانه‌های هشداردهنده را در زمان استرس داشته‌اید، حتماً آن را جدی بگیرید. دانستن علائم، گوش‌دادن به بدن و کمک گرفتن به‌موقع، سه کلید اصلی در جلوگیری از یک فاجعه خاموش هستند.
