سکته قلبی در کودکان هر چند بسیار نادر است، اما در مواردی ممکن است اتفاق بیفتد، به خصوص اگر پای یک بیماری قلبی مادرزادی درمیان باشد یا به قفسه سینه او ضربه‌ای وارد شده باشد. با توجه به این دلایل، بررسی علائم سکته قلبی کودکان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا از بروز این عارضه ناگهانی جلوگیری کرد. همچنین، کودکان ژیمناستیک کار یا اهل ورزش‌های پرریسک مستعد تجربه درد قفسه سینه بعد از انجام تمرینات ورزشی هستند. آیا کودکان ممکن است دچار حمله قلبی شوند؟ اینکه سکته قلبی به چه علتی رخ می‌دهد؟ علائم سکته قلبی چیست؟ و چگونه درمان می‌شود؟ از سوالات مهمی هستند که در ادامه مقاله آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
فهرست مطالب
آیا کودکان دچار سکته قلبی می‌شوند؟
یکی از بیماری‌های خطرناک و ناخوشایندی که ممکن است برای قلب به وجود آید، سکته قلبی است. این بیماری نه تنها برای بزرگسالان رخ می‌دهد، بلکه گاهی کودکان را نیز درگیر می‌کند. هر چند سکته قلبی در افراد کم‌سن و سال، یک بیماری بسیار نادر است، اما به هر حال برخی از کودکان با آن مواجه می‌شوند.
سکته قلبی زمانی به وجود می‌آید که قلب نتواند خون و اکسیژن موجود در آن را به قدر کافی دریافت کند. قلب برای زنده ماندن و عملکرد خود، به اکسیژن کافی نیاز دارد. این اکسیژن همواره از طریق خون در دسترس قلب قرار می‌گیرد و اگر به هر علتی اختلالی برای آن به وجود آید، باعث اسیب در عضله قلب شده و فرد با مشکلاتی مانند سکته قلبی روبرو می‌شود.
گرفتگی شریان‌های عروق کرونری، اصلی‌ترین دلیلی است که فرایند خونرسانی به قلب را مختل می‌کند. گاهی یک لخته خون در مسیر رگ‌ها ایجاد شده است. گاهی نیز در اثر وجود چربی، کلسترول، کلسیم و… رگ‌ها دچار انسداد شده‌اند. تمامی این موارد زمینه را برای سکته قلبی در برخی از کودکان فراهم می‌کنند.
علائم هشدار دهنده سکته قلبی در کودکان
سکته قلبی کودکان، همواره با علائمی همراه است با مشاهده هر کدام از این علائم، باید به سرعت با اورژانس تماس بگیرید تا مبادا جان کودک به خطر افتد. در ادامه مطلب، برخی از شایع‌ترین علائم هشدار دهنده سکته قلبی کودکان را با شما در میان می‌گذاریم. با تاکید بر این موضوع که این علائم، بر اساس شدت و نوع بیماری، ممکن است به گونه‌ای متفاوت ظاهر شوند:
- مشکل در نفس کشیدن: کودکی که در معرض سکته قلبی قرار دارد، ممکن است به سختی نفس بکشد تنفس او سریع‌تر از حد طبیعی می‌شود و در تنفس عمیق، با مشکل مواجه می‌شود.
- درد در قفسه سینه: اگر کودکان نیز مانند بزرگسالان در معرض سکته قلبی قرار گیرند، دچار درد در قفسه سینه می‌شوند البته این درد گاهی به سبب بیماری‌های دیگر نیز رخ می‌دهد و لزوماً نشان دهنده سکته قلبی نیست.
- خستگی و عدم توانایی برای فعالیت‌های بدنی: کودکانی که به مشکلات قلبی مبتلا هستند، نمی‌توانند مانند سایر کودکان به جست و خیز و بازی بپردازند، انجام فعالیت‌های ساده روزانه برای آن‌ها، کار سخت و طاقت فرسایی است و خیلی زود خسته می‌شوند و انرژی خود را از دست می‌دهند.
- غیر طبیعی شدن رنگ پوست: در صورتی که یک کودک به بیماری‌های قلبی مبتلا شده باشد، رنگ پوست او تغییر می‌کند. به گونه‌ای که رنگ لب‌ها و نوک انگشتان او آبی یا بنفش می‌شود که نشانه خطر مشکلات قلبی است.
سایر علائم: سکته قلبی با علائم دیگری در جسم کودکان خود را نشان می‌دهد که از جمله آن‌ها می‌توان به تعریق بیش از حد، تغییر در ریتم و ضربان قلب، حالت تهوع، استفراغ و سرگیجه اشاره کرد. با مشاهده هر کدام از این علائم، وقت را حتی برای لحظه‌ای تلف نکنید و به سرعت با اورژانس تماس بگیرید.
سکته قلبی در کودکان و 2 علت اصلی آن
به عقیده متخصصان قلب و عروق، علل گوناگونی وجود دارند که باعث سکته‌های قلبی در کودکان می‌شوند. تمامی این علل به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند که یکی از آن‌ها بیماری‌های مادرزادی قلب و دیگری بیماری‌های اکتسابی قلب هستند. در ادامه مطلب، به بررسی هر کدام از این موارد می‌پردازیم.
- بیماری‌های قلبی مادرزادی کودکان
برخی از کودکان به صورت مادرزادی با بیماری‌های قلبی و نارسایی قلبی به دنیا می‌آیند که خود به تنهایی زمینه‌ساز مشکلاتی مانند سکته قلبی است. در هفته ششم زندگی جنین، قلب او و تمامی رگ‌های اصلی خون او شکل می‌گیرند؛ قلب از همین زمان شروع به تپش می‌کند. در صورتی‌که در این مرحله هر نقصی برای قلب به وجود آید، کودک با بیماری‌های قلبی مادرزادی متولد می‌شود.
عوامل ژنتیکی، مصرف برخی از داروهای خاص، سیگار کشیدن و برخی دیگر از فاکتورهای محیطی، زمینه را برای ابتلای جنین به بیماری‌های قلبی فراهم می‌کند، معمولاً بسیاری از این بیماری‌ها در همان بدو تولد یا مدت کوتاهی پس از آن شناسایی می‌شوند، اگر این بیماری‌ها در همان زمان درمان نشوند، ممکن است در آینده زمینه را برای بیماری‌هایی مانند سکته قلبی فراهم کنند.
- بیماری‌های قلبی اکتسابی کودکان
گاهی اوقات نوزاد پس از به دنیا آمدن، قلب سالمی دارد؛ اما به مرور زمان و با قرار گرفتن در معرض برخی از بیماری‌ها، به مشکلات قلبی دچار می‌شود که در زیر به چند مورد اشاره شده است:
- روماتیسم قلبی کودکان
یکی از این بیماری‌ها، روماتیسم قلبی است که طی آن، دریچه‌های قلب به سبب تب روماتیسمی دچار آسیب می‌شوند، زمانی که کودک به یک التهاب دچار شود و به موقع برای درمان آن اقدامی انجام نشود، احتمال ابتلا به روماتیسم قلبی وجود دارد. - کاوازاکی
از دیگر بیماری‌های اکتسابی، می‌توان به بیماری کاوازاکی اشاره کرد که سبب التهاب عروق در سراسر بدن می‌شود؛ با این بیماری، عروق کرونری قلب آسیب می‌بینند و کودک با آنوریسم عروق کرونری روبرو می‌شود. - التهاب عضله قلب یا میوکاردیت عفونی کودکان
سومین بیماری اکتسابی قلب کودکان، التهاب عضله قلب یا میوکاردیت عفونی نام دارد؛ زمانی‌که کودک به عفونت ویروسی دچار شود، عضله قلب نیز با التهاب مواجه می‌شود و بنابراین، در مسیرهای الکتریکی قلب که سیگنال تپش قلب را به وجود می‌آورند، اختلال ایجاد می‌شود، در این گونه مواقع کودک ممکن است با حمله قلبی ناگهانی مواجه شود. - ریتم قلب کودکان
مشکلات ریتم قلب نیز یکی از این بیماری‌هایی به شمار می‌روند که باید به آن‌ها توجه ویژه‌ای نمود، طی این بیماری ضربان قلب یا خیلی کند و یا خیلی تند می‌شود و زمینه را برای مشکلاتی مانند سکته قلبی فراهم می‌کند.
بهترین روش‌های درمان سکته قلبی کودکان
برای آن که بتوان بهترین روش درمان سکته قلبی کودکان را پیدا کرد، باید پارامترهای مختلفی را مورد توجه قرار داد، به عنوان مثال شدت بیماری، سن کودک، سابقه پزشکی، شرایط جسمانی او، ظرفیت کودک در برابر داروها و سایر روش‌های درمان از جمله این موارد هستند، هر چند سکته‌های قلبی در کودکان (نسبت به بزرگسالان) کمتر رخ می‌دهد، اما نیازمند توجه و درمان جدی است، برخی از روش‌های درمان سکته قلبی که برای کودکان رخ می‌دهد، عبارتند از:
- احیای قلبی-ریوی
در صورتی که قلب کودک در اثر سکته قلبی از حرکت متوقف شده باشد، او نیاز به احیای قلبی-ریوی یا همان سی پی آر دارد. این عملیات شامل ماساژ قلبی و ترکیبی از تنفس مصنوعی است؛ تا رسیدن عوامل اورژانس، فردی که سی پی آر را بلد است، باید عملیات احیا را انجام دهد و جان کودک را نجات دهد.
- مراقبت در بیمارستان
کودکانی که دچار سکته قلبی می‌شوند، ابتدا به اورژانس سپس به بخش مراقبت‌های ویژه منتقل می‌شوند، در این بخش به طور کامل تحت نظر متخصصان قلب و کادر درمان هستند؛ وضعیت قلب این کودکان به‌طور مرتب بررسی می‌شود و بسیاری از درمان‌های دارویی برای آن‌ها انجام می‌شود.
- تجویز دارو
گاهی اوقات مشکلی که برای قلب کودک به وجود آمده است، با مصرف برخی از داروهای مخصوص قلب برطرف می‌شود، بنابراین متخصص قلب، داروهای مورد نظر را برای او تجویز می‌کند؛ این داروها باید سر ساعت مصرف شوند و دوره درمان آن‌ها کامل شود.
- عمل جراحی
گاهی آسیب‌دیدگی قلب کودک به قدری زیاد است که نمی‌توان به تنهایی با تجویز دارو آن را برطرف کرد، در این صورت لزوم عمل جراحی احساس می‌شود، این که چه عملی برای کودک در نظر گرفته شود و چه زمانی انجام شود؟ به میزان آسیب دیدگی قلب کودک و نظر پزشک متخصص او بستگی دارد.
- درمان‌های تکمیلی
زمانی که کودک سکته قلبی را پشت سر گذاشت و از بیمارستان مرخص شد، همچنان باید درمان‌های تکمیلی او ادامه پیدا کنند، او باید تا مدت‌ها تحت نظر متخصص قلب باشد تا پزشک از سلامت قلب او مطمئن شود؛ همچنین، پزشک برای او تغذیه سالمی در نظر می‌گیرد و از والدین او می‌خواهد تغییراتی در سبک زندگی او به وجود آورند، تمامی این موارد کمک می‌کنند تا کودک سلامتی قلب خود را به دست آورد و دوباره به زندگی عادی خود برگردد.
نقش پزشکان و مراقبت‌های اولیه در صورت سکته قلبی کودکان
زمانی‌که کودک دچار سکته قلبی می‌شود، نیاز به درمان‌های اولیه پزشکی دارد اگر این مراقبت‌ها به شیوه‌ای صحیح و در کمترین زمان ممکن در اختیار کودک قرار گیرند، جان او از خطر مصون می‌ماند، در این گونه مواقع، پزشکان با مراقبت‌های اولیه‌ای که از کودک به عمل می‌آورند، نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند.
آن‌ها باید در ابتدا، به سرعت تشخیص دهند که آیا کودک به سکته قلبی دچار شده است یا خیر؟ علائمی مانند تنگی نفس، درد قفسه سینه، تنفس سریع، از دست دادن هوشیاری، سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ، از جمله نشانه‌هایی هستند که در تشخیص صحیح به پزشکان کمک فراوانی می‌کنند که اگر قلب کودک از کار افتاده باشد، در همان ثانیه‌های اول باید عملیات سی پی آر برای او انجام شود و این کار کمک می‌کند تا قلب دوباره به کار بیفتد و تنفس بیمار عادی شود.
پس از آن کودک به بیمارستان منتقل می‌شود تا درمان‌های اصلی برای او انجام شود، البته قبل از آن باید با روش‌هایی مانند الکتروکاردیوگراف، آزمایش خون، آنژیوگرافی و… به درستی بیماری قلبی کودکان را تشخیص داد پس از آن درمان‌های اساسی برای کودک صورت می‌گیرد و در صورتی که خطری جان او را تهدید نمی‌کند، می‌تواند از بیمارستان مرخص شود.
5 راه پیشگیری از بیماری قلبی در کودکان
خوشبختانه روش‌های بسیار خوبی در دسترس ما وجود دارند که با رعایت آن‌ها، می‌توان از سکته قلبی جلوگیری نمود. این روش‌ها نه تنها برای بزرگسالان کارساز است، بلکه کودکان را نیز از خطر سکته قلبی در امان نگه می‌دارد؛ در ادامه مطلب، همچنان با ما همراه باشید تا برخی از این تدابیر پیشگیرانه را بیان کنیم:
- تغذیه سالم:
کودکان نیز مانند بزرگسالان، برای آن که همواره قلب سالمی داشته باشند، به تغذیه سالم نیاز دارند. با توجه به آن که کودکان به تنقلات ناسالم علاقه بسیار زیادی دارند، پدر و مادرها باید در این زمینه بسیار هوشیار باشند و سعی کنند کودک را به مصرف سبزیجات، میوه‌ها و ماهی که سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 است عادت دهند. - فعالیت ورزشی:
کودکان باید از همان سال‌های ابتدای زندگی خود ورزش کنند و جسم خود را همواره سالم و شاداب نگه دارند، در صورتی‌که کودک خود را برای انجام ورزش‌هایی مانند: دوچرخه سواری، شرکت در تیم‌های ورزشی و… تشویق کنید، سلامتی را به جسم او هدیه داده‌اید، البته فراموش نکنید که ورزش باید با وضعیت جسمانی کودک شما کاملاً هماهنگ باشد. - حفظ وزن سالم:
متاسفانه این روزها بیماری چاقی و اضافه وزن در میان بسیاری از کودکان نیز به وفور دیده می‌شود و همان‌گونه که چاقی زمینه را برای بیماری‌های قلبی بزرگسالان فراهم می‌کند، به کودکان نیز آسیب‌های فراوانی می‌زند بنابراین، باید با کمک یک متخصص تغذیه، به کودک خود کمک کنید تا به تناسب اندام برسد و از بیماری‌هایی که زمینه حمله قلبی در کودکان را فراهم می‌کنند، در امان باشد. - مدیریت استرس:
کودکان نیز مانند بزرگترها دچار استرس و اضطراب می‌شوند، به خصوص اگر دانش‌آموز باشند، باید بیش از پیش مراقب آن‌ها باشید. به کودک خود یاد بدهید که چگونه استرس خود را مدیریت کند و بدون ترس و دلهره، در مسیر اهداف خود پیش برود. - پیگیری پزشکی:
اگر کودک شما به هر بیماری قلبی مبتلاست، باید به صورت دوره‌ای به متخصص قلب مراجعه کنید تا وضعیت او را بررسی شود؛ در این جلسات درمانی، متخصص می‌تواند روند عملکرد قلب کودک را به خوبی مورد بررسی قرار دهد، در این صورت اگر برای قلب او مشکلی به وجود آمده و در معرض سکته قلبی باشد، خیلی زود می‌توان آن را تشخیص داد پس ارتباط خود را با متخصص کودک خود قطع نکنید و به موقع برای تشخیص اختلالات قلب کودک به او مراجعه کنید
سوالات متداول
- بیماری‌هایی مانند سکته قلبی برای کودکان، چقدر رایج است؟
به طور کلی کودکان بسیار کمتر از بزرگسالان به سکته های قلبی دچار می‌شوند. در بسیاری از مواقع، بیماری‌های قلبی مادرزادی یا اختلالاتی قلبی، باعث رخ دادن این بیماری می‌شوند.
- سکته قلبی کودکان با چه علائم و نشانه‌هایی ظاهر می‌شود؟
در صورتی که یک کودک در معرض سکته قلبی قرار داشته باشد، علائمی مانند: تنگی نفس، درد قفسه سینه، ضعف بدن، تغییر رنگ پوست، سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ را تجربه می‌کند، در این گونه مواقع، باید به سرعت با اورژانس تماس بگیرید تا جان کودک به خطر نیفتد.
- عوامل خطر برای کودکان در ابتلا به سکته قلبی چیست؟
پارامترهای بسیار زیادی وجود دارند که به عنوان عوامل خطر سکته‌های قلبی کودکان مطرح شده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به بیماری‌های قلبی مادرزادی، بیماری‌های التهابی، عوارض دارویی و بیماری‌های مزمن مانند دیابت اشاره کرد.
سخن پایانی
در این مقاله علائم، علل و روش‌های درمان و پیشگیری از سکته قلبی در کودکان را بیان کردیم؛ سبک زندگی سالم خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد پس بنابراین، سعی کنید حتی‌الامکان برای کودکان خود از وعده‌های غذایی خانگی استفاده کنید و همچنین، تشویق آن‌ها به انجام ورزشی متناسب با وضع کنونی‌شان کمک ویژه‌ای به سلامت قلب و عروق آن‌ها دارد؛ در نهایت باید به این موضوع اشاره کنیم که متخصصان ما در کلینیک قلب دکتر هومان، همواره آماده هستند تا با تخصص و مهارت خود، سلامتی را به قلب شما بازگردانند.
منابع:
