تصور کنید فردی در خواب فرو می‌رود و دیگر هرگز بیدار نمی‌شود؛ چه ترسناک و غم‌انگیز، اما واقعیتی است به‌نام سکته قلب در خواب. این نوع از حمله قلبی، اغلب بدون هشدار قبلی و در آرام‌ترین حالت بدن اتفاق می‌افتد و متأسفانه به‌دلیل بی‌علامت‌بودن یا تأخیر در تشخیص، می‌تواند کشنده باشد. در بسیاری از موارد، افراد در طول روز نشانه‌هایی از قبیل خستگی مفرط، تنگی نفس یا احساس فشار در قفسه سینه را نادیده گرفته‌اند؛ در حالی که این‌ها بخشی از علائم سکته قلبی هستند که در سکته‌های شبانه نیز دیده می‌شوند. خواب، گرچه زمانی برای ترمیم بدن است، اما در افرادی با مشکلات قلبی-عروقی زمینه‌ای، می‌تواند لحظه‌ای بحرانی باشد. در این مطلب بررسی می‌کنیم که سکته قلبی در خواب چرا و چگونه رخ می‌دهد و چه راه‌هایی برای پیشگیری از آن وجود دارد.
برای مشاوره رایگان آنلاین با متخصص در اینستاگرام با ما همراه باشید. 
تماس جهت مشاوره رايگان و اخذ نوبت تلفنی فهرست مطالب
- 1 سکته قلب در خواب چیست و به چه علت ایجاد می‌شود؟
- 2 علائم هشدار دهنده سکته قلبی شبانه و پیامدهایی آن
- 3 چگونگی بروز علائم سکته قلبی خفیف در خواب
- 4 ایست قلبی در خواب چه عوارضی را به همراه دارد؟
- 5 علت سکته قلبی جوانان در خواب و عوامل موثر در ایجاد آن
- 6 سایر دلایل بروز سکته قلبی شبانه در جوانان
- 7 روش‌های درمانی ایست قلبی در خواب زیر نظر متخصصان قلب
- 8 آیا می‌توان از بروز سکته قلبی شبانه پیشگیری کرد؟
سکته قلب در خواب چیست و به چه علت ایجاد می‌شود؟
کارکرد قلب تقریبا همچون یک پمپ طبیعی است که برای ادامه بقای خود به منابع الکتریکی احتیاج دارد. در سیستم الکتریکی بدن رشته‌های عصبی فراوانی یافت می‌شود که ضربان قلب و ریتم آن را به خوبی تنظیم می‌کنند؛ بنابراین اگر به تپش قلب دچار شده‌اید و یا ضربان قلب نامنظمی دارید، ممکن است کارکرد سیستم الکتریکی قلب شما با اختلال مواجه شده باشد. سکته قلبی شبانه یک وضعیت کاملا اورژانسی به شمار می‌آید و به خاطر انسداد شریان‌های اصلی قلب و گرفتگی آن‌ها رخ می‌دهد. این موضوع می‌تواند به دلایل مختلف اتفاق بیفتد و موجب حملات قلبی شود.
در صورت مسدود شدن رگ‌های مهم قلب و باز نشدن گرفتگی و انسداد آن‌ها قطعا ایست قلبی رخ می‌دهد که به دنبال آن مرگ به سراغ بیمار خواهد آمد. گاهی اوقات نیز عروقی که در ناحیه قلب دچار انسداد می‌شوند، جزو رگ‌های حیاتی و مهم نیستند و بخشی از عروق کوچک را تشکیل می‌دهند. در این شرایط چنانچه بیماران متوجه نشانه‌های ایست قلبی در خواب نشوند، مشکل چندانی به وجود نمی‌آید و با مرگ مواجه نخواهند شد. اما سکته‌های قلبی کوچک نیز عوارض مخصوص به خود را دارند که در آینده‌ای نه چندان دور گریبانگیر بیماران می‌شوند.
معمولا در این مواقع شاهد وجود لخته‌های ناپایدار در عروق اصلی قلب خواهیم بود که هر آن امکان دارد از جای خود کنده شوند. در صورتی که اقدامات درمانی لازم صورت نگیرد احتمال کنده شدن لخته‌های خونی بیشتر خواهد شد. با حرکت لخته‌های خونی در رگ‌های اصلی، انسداد شریان‌ها به راحتی اتفاق می‌افتد و اکسیژن لازم به عضلات قلب نمی‌رسد. از آنجایی که عضلات این عضو مهم برای ادامه فعالیت خود نیاز به اکسیژن دارند، با مسدود شدن عروق خونی تلاش زیادی از خود نشان می‌دهند تا بتوانند اکسیژن مورد نیاز خود را پیدا کنند.
اگر توقف خونرسانی و اکسیژن همواره ادامه داشته باشد، عضلات قلب به ورطه نابودی کشانده می‌شوند. هر چقدر که رسیدن خون و اکسیژن به قلب با توقف بیشتری همراه باشد، بیمار عضلات بیشتری را در قلب خود از دست خواهد داد. در این هنگام تمام کارایی عضلات نیز از بین می‌رود، ضربان قلب از حالت طبیعی خارج می‌شود و سکته قلبی به راحتی اتفاق می‌افتد. ممکن است پس از وقوع این عارضه با ایست قلبی نیز مواجه شوید که از دست دادن جان شما را در پی خواهد داشت.
علائم هشدار دهنده سکته قلبی شبانه و پیامدهایی آن
در قلب رگ‌هایی وجود دارند که وظیفه اصلی آن‌ها رساندن خون و اکسیژن مورد نیاز به قلب است تا به فعالیت خود ادامه دهد، این رگ‌ها عروق کرونر نام دارند. با انسداد عروق کرونر توسط لخته‌های خونی که از کلسترول فراوانی برخوردار هستند، ایست قلبی در خواب رخ می‌دهد. امکان دارد بخشی از این رگ‌ها دچار گرفتگی شود یا تمام نواحی آن به طور کامل مسدود شود، به گونه‌ای که هیچ فضای خالی برای عبور خون و اکسیژن باقی نماند. به همین خاطر در زیر علائم این عارضه را شرح می‌دهیم که عبارتند از:
- کسانی که با سکته قلبی شبانه مواجه می‌شوند، معمولا احساس درد و ناراحتی در قفسه سینه خود را تجربه می‌کنند. این درد می‌تواند به شکل خفیف بروز پیدا کند و یا نوعی درد کوبنده و خرد کننده در قفسه سینه محسوب شود.
- بر اثر ایست قلبی در خواب در بخش فوقانی بدن علامت‌های گوناگونی ظاهر می‌شوند و نواحی گردن، شانه‌ها، یک یا هر دو بازو، فک، پشت یا قسمت بالایی معده را درگیر می‌کنند.
- یکی از نشانه‌های شایع این بیماری ابتلا به تنگی نفس است که ممکن است در بیماران متعدد به تنهایی رخ دهد یا با سایر نشانه‌ها همراه شود.
- کسانی که به عارضه ایسکمیک قلب دچار شده‌اند، احتمالا در حین انجام فعالیت‌های مختلف دچار درد قفسه سینه می‌شوند که همان درد آنژین است و با علائم حملات قلبی شباهت فراوانی دارد.
- بیمارانی که به دنبال علائم بالا با عرق سرد مواجه می‌شوند، احتمالا در حال سپری کردن حملات قلبی هستند و باید سریعا تحت مراقبت‌های پزشکی قرار بگیرند.
- در برخی از افراد سکته قلبی خود را به صورت خستگی غیر طبیعی در طی روزهای متمادی نشان می‌دهد و معمولا در خانم‌ها بیشتر اتفاق می‌افتد.
- افراد متعددی نیز سبکی سر یا سرگیجه ناگهانی را گزارش می‌دهند که جزو علائم مهم سکته قلبی است.
چگونگی بروز علائم سکته قلبی خفیف در خواب
کسانی که سکته قلبی خفیف در خواب را تجربه می‌کنند علائم به خصوصی ندارند. در این حالت سیستم عمومی بدن به شکل مداوم در تلاش است تا خون مورد نیاز قلب را تامین کند و از رسیدن آسیب‌های شدیدتر به عضلات آن پیشگیری کند. این علائم شامل عرق کردن، حالت تهوع و استفراغ، ضربان قلب نامنظم، دردهای خفیف در شانه‌ها و بازوها، تپش قلب خفیف، ایجاد تورم در مچ دست یا مچ پا و خستگی است. به وجود آمدن هر کدام از نشانه‌ها با وضعیت جسمانی افراد و شدت حمله‌های قلبی ارتباط مستقیم دارد.
علائم سکته قلبی خفیف در خواب قبل از بروز این عارضه خود را نشان می‌دهند؛ زیرا سکته خفیف از انواع گوناگون سکته قلبی خاموش به شمار می‌آید. در این شرایط تمامی عضلات قلب با حملات قلبی مواجه نمی‌شوند و فقط قسمتی از آن‌ها با حمله‌های قلبی دست و پنجه نرم می‌کنند تا جلوی از بین رفتن عضلات و بروز سکته قلبی را بگیرند. اگر روند سکته این افراد را به طور دقیق ارزیابی کنند با مسدود شدن رگ‌های کوچک روبرو خواهند شد که در نهایت به قلب متصل می شود.
در این عارضه یکی از عروق خونی قلب دچار گرفتگی می‌شود و سکته قلبی به شکل خفیف بروز پیدا می‌کند؛ زیرا این رگ‌ها جزو شریان‌های اصلی قلب به حساب نمی‌آیند. در این حالت بیماران علامت‌های ویژه‌‌ای ندارند، در حالی که درگیر حملات قلبی خفیف هستند؛ چرا که یک سرخرگ کرونر به دلیل انسداد بیش از حد باریک شده است و به صورت پی در پی خود را منقبض می‌کند. در این موقعیت رگ‌های اطراف عروق صدمه دیده دچار انبساط می‌شوند تا کم کاری‌های آن را جبران کنند.
ایست قلبی در خواب چه عوارضی را به همراه دارد؟
اگر دچار سکته قلبی شده‌اید و پیشگیری‌های لازم را انجام نداده‌اید، حتما با عوارض کوچک و بزرگ آن مواجه شده‌اید. یکی از عوارض این بیماری نامنظم شدن ضربان قلب است که در نهایت می‌تواند منجر به بروز ایست قلبی شود. زمانی که سکته قلبی شروع می‌شود، ممکن است برخی از بافت‌های بدن از بین بروند که در این حالت قابل برگشت نخواهند بود. از سایر عوارض این بیماری می‌توانیم به ضعیف شدن قلب اشاره کنیم که در آینده‌ای نه چندان دور ناراحتی‌های قلبی را به وجود می‌آورند.
عوارض این بیماری با خطرات جدی همراه هستند و می‌توانند باعث مرگ و میر افراد شوند. نارسایی قلبی، شوک قلبی، اختلالات دریچه قلب و ریتم غیر طبیعی قلب از جمله عوارض جبران ناپذیر این عارضه شناخته می‌شوند. سکته قلبی می تواند به خاطر ایجاد اختلالات الکتریکی در قلب به وجود بیاید که ایست قلبی را به دنبال دارد و قلب را به طور کامل از کار می اندازد. عوامل زیادی موجب انسداد عروق اصلی قلب و گرفتگی آن‌ها می‌شوند که فعالیت الکتریکی قلب را نیز مختل می‌کنند که در این شرایط شاهد وقوع سکته قلبی خواهید بود.
علت سکته قلبی جوانان در خواب و عوامل موثر در ایجاد آن
یکی از اساسی‌ترین علت سکته ی قلبی جوانان هنگام خواب ضخیم شدن ماهیچه قلب است که نوعی بیماری ژنتیکی به حساب می‌آید. در این بیماری عضلات قلب ضخامت بیش از حدی پیدا می‌کنند که به این شرایط کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک نیز می‌گویند. در این شرایط پمپاژ خون توسط قلب با دشواری زیادی انجام می‌شود و فشار فراوانی در این عضو حیاتی بدن به وجود می‌آید. هر عاملی که باعث ایجاد اختلال در سیستم الکتریکی قلب، گرفتگی رگ‌ها و اعمال فشار سنگین به قلب شود سکته قلبی را به وجود می‌آورد. این عوامل عبارتند از:
● ضربه به قفسه سینه:
منظور ما از ضربه به قفسه سینه وارد شدن ضربات احتمالی شدید به این ناحیه است که مرگ ناگهانی قلب را به دنبال خواهد داشت. معمولا در رشته‌های ورزشی که در آن‌ها برخورد‌های فیزیکی بسیاری صورت می‌گیرد این نوع مرگ و میر مشاهده می‌شود. این ضربات به عضلات قلب صدمه‌ای وارد نمی‌کنند، بلکه سیگنال‌های الکتریکی آن را با اختلال مواجه می‌سازند و سبب توقف ناگهانی آن‌ها می‌شوند.
● اختلال ریتم قلب:
سندرمی به نام QT وجود دارد که باعث بی نظمی ضربان قلب و افزایش سرعت آن‌ها می‌شود. این سندرم نوعی اختلال آریتمی به حساب می‌آید و می‌تواند از بدو تولد با بیماران همراه باشد که در این صورت یک عارضه مادرزادی شناخته می‌شود. امکان به وجود آمدن این عارضه به دلیل بیماری‌های زمینه‌ای و عوارض سایر داروها نیز وجود دارد.
● اضافه وزن و چاقی:
اگر وزن شما در محدوده سالم شاخص توده بدنی یا BMI قرار نداشته باشد، در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی قرار خواهید داشت؛ زیرا اضافه وزن بالا باعث می‌شود تا بدن شما به خون بیشتری احتیاج پیدا کند، به همین خاطر تلاش قلب برای تولید و پمپاژ بیشتر خون افزایش می‌یابد. در این صورت قلب به اجبار فشار مضاعفی را متحمل می‌شود تا با دشواری‌های موجود خون مورد نیاز بدن را تامین کند. این کار ضخامت ماهیچه قلب را بالا می‌برد و کارکرد آن را مختل می‌کند.
● فشار خون بالا:
استرس‌های گوناگون، استفاده از مواد غذایی فرآوری شده و فست‌فود‌ها، استعمال دخانیات و زندگی ماشینی یا کم تحرکی از جمله عوامل بالا رفتن فشار خون در جوانان به شمار می‌آیند. این عارضه می‌تواند یک تهدید جدی در رابطه با سکته قلبی محسوب شود، چون ابتلای جوانان به این بیماری با شتاب فراوانی در حال افزایش است. این بیماری نیز می تواند ضخامت ماهیچه‌هایی قلب را بالا ببرد، عروق خونی را دچار صدمه دیدگی کند و موجب بروز حمله قلبی شود.
سایر دلایل بروز سکته قلبی شبانه در جوانان
یکی از عوارض ترسناک سکته قلبی در خواب مرگ است، این عارضه در جوانانی که به دیابت مبتلا هستند ۲ تا ۴ برابر بیشتر از سایرین مشاهده می‌شود. زمانی که سطح قند خون در بدن از مقدار مجاز زیادتر شود بیماری مزمن دیابت ایجاد خواهد شد. این شرایط باعث صدمه دیدگی رگ‌های قلبی می‌شود و چربی فراوانی در شریان‌ها انباشته می‌کند، به همین علت امکان ایجاد تصلب شرایین نیز وجود خواهد داشت. نقایص مادرزادی قلبی یکی از دلایل دیگر ابتلا به سکته قلبی در جوانان است.
این اشخاص در ساختار قلب خود اختلالات گوناگونی دارند که باعث پایین آمدن جریان خون در بدن می‌شود و مرگ و میر ناگهانی را ایجاد می‌کند. استعمال دخانیات هم می‌تواند در ابتلا به حملات قلبی اثربخش باشد، مانند سیگار و قلیان که بیشتر از هر عامل دیگری موجب سکته قلبی می‌شوند. میزان نخ‌های سیگاری که استعمال می‌کنید و پک‌های قلیانی که می‌کشید با حمله‌های قلبی ارتباط زیادی دارد. اگر شما نیز جزو افراد سیگاری هستید حدود دو برابر بیشتر از افراد عادی در معرض خطر حمله قلبی قرار دارید.
سکته قلبی می‌تواند به خاطر سایر بیماری‌ها نیز اتفاق بیفتد، مانند کوید ۱۹ که جزو بیماری‌های جدید است و بسیاری از افراد را به کام مرگ کشانده است. به همین خاطر افرادی که مبتلا به این بیماری هستند بابت همه گیری این عارضه ترس‌های زیادی را تجربه می‌کنند یا استرس مرگ نزدیکان و عزیزان خود را دارند. ترس و استرس دو عامل مهمی هستند که بر سیستم عصبی و قلب و عروق فشار روانی و جسمی فراوانی را تحمیل می‌کنند.
روش‌های درمانی ایست قلبی در خواب زیر نظر متخصصان قلب
معمولا به عنوان اولین درمان علائم سکته قلبی برگرداندن جریان خون به بافت‌های قلبی است تا از بین رفتن عضلات آن به دلیل کمبود اکسیژن متوقف شود. به همین خاطر امکان دارد ماساژ قلبی و ریوی روی بیمار انجام گیرد. پس از این مرحله از داروهای مخصوص برای بیماران سکته قلبی استفاده می‌شود تا وضعیت بیماران به حالت نرمال باز گردد. تجویز دوز مناسب این داروها به شدت حملات قلبی و شرایط افراد بستگی دارد. روش‌های درمانی دیگری نیز وجود دارند که به صورت ترکیبی از آن‌ها کمک گرفته می‌شود.
شیوه‌های ترکیبی شامل روش‌های جراحی است که به دنبال آن از درمان‌های ترکیبی استفاده می‌کنند. مانند آنژیوپلاستی که بر روی عروق کرونر صورت می‌گیرد و امکان دارد برای تاثیرات بیشتر این روش استنت قلب هم به کار برود. در این روش پزشکان بالن گذاری را بر روی قلب انجام می‌دهند تا بتوانند انسداد شریان‌ها را از بین ببرند. انجام این شیوه از طریق لیزر نیز امکان پذیر است. برای درمان بعضی از افراد از دریچه قلب مصنوعی در عوض دریچه اصلی استفاده می‌کنند. درمان‌های جراحی عبارتند از بای پس، آترکتومی، کاتتریزاسیون قلبی، پیوند قلب و عمل قلب باز است.
آیا می‌توان از بروز سکته قلبی شبانه پیشگیری کرد؟
جواب سوال بله است، چون روش‌های زیادی برای پیشگیری از این عارضه وجود دارد که قطعی نیستند اما به جلوگیری از بروز آن کمک می‌کنند. به عنوان گام اول بعد از بروز علائم ایست قلبی در خواب باید با اورژانس تماس بگیرید. در این هنگام امکان دارد مصرف یک دوز از قرص آسپرین به بهبود شرایط بیمار کمک کند. مهم‌ترین اقدامی که وجود دارد انجام احیای قلبی ریوی است تا جان بیمار حفظ شود و از مرگ نجات پیدا کند.
CPR باید به کمک کسانی که تجربه این کار را دارند به انجام برسد تا تاثیرگذاری بیشتری داشته باشد. علاوه بر اقدامات گفته شده که برای پیشگیری فوری از سکته قلبی مفید هستند، می‌توانید به شکل منظم نزد متخصصان چکاپ‌های لازم را انجام دهید و وضعیت قلب و عروق خود را بررسی کنید. سیگار را ترک کرده و از رژیم غذایی متشکل از میوه‌ها و سبزیجات تازه استفاده کنید. وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید و قند خون، چربی خون و فشار خون خود را مدیریت کنید. در نهایت خود را از استرس و اضطراب دور نگه دارید.
سکته قلب در خواب پدیده‌ای است که بیشتر از آنچه تصور می‌شود، رخ می‌دهد و در بسیاری از مواقع تشخیص آن پس از مرگ انجام می‌گیرد. افرادی که زمینه فشار خون بالا، کلسترول بالا، دیابت، یا سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی دارند، در معرض خطر بیشتری هستند. شب‌ها بدن وارد فاز پاراسمپاتیک می‌شود؛ به‌عبارتی ضربان قلب کندتر و فشار خون پایین‌تر می‌آید. در برخی بیماران، این تغییرات فیزیولوژیک می‌تواند ناگهان منجر به کاهش خونرسانی به عضله قلب و وقوع حمله قلبی شود. برای پیشگیری، مهم است که این افراد زیر نظر متخصص قلب باشند و مصرف داروها، آزمایش‌های دوره‌ای و سبک زندگی سالم را جدی بگیرند. یکی از نشانه‌های هشداردهنده، بیدارشدن ناگهانی با تنگی نفس، درد قفسه سینه یا عرق سرد است که نباید نادیده گرفته شود. اگر شما یا یکی از عزیزانتان این علائم را تجربه کرده‌اید، حتماً باید با پزشک مشورت کنید. استفاده از مانیتورهای خانگی فشار خون و نوار قلب، تغییر در رژیم غذایی و پرهیز از استرس، می‌توانند اقدامات مؤثری باشند. نجات از سکته قلبی در خواب ممکن است دشوار باشد، اما با آگاهی و مراقبت، احتمال بروز آن کاهش می‌یابد.
